آنچه می خواهید درباره کنسروها بدانی

وقتی برای ناهار امروز, به آخر خط می رسید و دیگر فکرتان به جایی قد نمی دهد که چه غذایی برای ناهار امروز تدارک ببینید, ناگهان به فکر کنسروهای دوست داشتنی می افتید که مشکلتان را حل می کنند

وقتی برای ناهار امروز، به آخر خط می‌رسید و دیگر فکرتان به جایی قد نمی‌دهد که چه غذایی برای ناهار امروز تدارک ببینید، ناگهان به فکر کنسروهای دوست داشتنی می‌افتید که مشکلتان را حل می‌کنند.

اگر به فروشگاه‌های عرضه مواد غذایی سر بزنید تا قبل از این کنسرو لوبیا، ذرت و... را پیدا می‌کردید ولی این روزها بیشتر خورش‌ها هم به صورت کنسرو در بازار وجود دارند که شما می‌توانید یک میز ناهار را تدارک ببینید، ولی قبل از اینکه لباستان را بپوشید و به سوپرمارکت سر خیابانتان سر بزنید و یک کنسرو برای ناهار بخرید، توصیه‌های ما را بخوانید تا انتخاب سالمی داشته باشید:

● از تن ماهی تا کنسرو خورش‌ها

در شهرهای سواحل جنوبی و شمالی کشورمان کارخانه‌های تولید تن ماهی زیادی مشغول به فعالیت هستند. اگر شما می‌خواهید تن ماهی را برای ناهار میل کنید و رژیم هم دارید باید روغن اضافی آن را از محتویات داخل قوطی جدا کنید تا دچار اضافه وزن نشوید. کنسروهای لوبیاچیتی را نیز می‌توانید به عنوان یک غذای سریع و بدون زحمت میل کنید. در کنسروهای لوبیا از لوبیای خشک استفاده می‌شود و با رب گوجه‌فرنگی طعم‌دار می‌شود. خورش‌های قورمه‌سبزی، قیمه و... هم از جمله کنسروهایی است که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است ولی بهتر است اگر می‌توانید و وقت دارید خودتان این خورش‌ها را در منزل با مواد اولیه تازه تهیه کنید این کنسروها به هر حال دارای مواد افزودنی رنگ‌های خوراکی و نمک هستند که می‌توانند در صورت استفاده طولانی‌مدت برای سلامت شما مضر باشند.

● از کارخانه تا روی میز شام

شاید شما به صورت خانگی کنسرو و کمپوت تهیه کنید ولی معمولاً این محصولات را وقتی دیگر فکرتان به جایی قد نمی‌دهد که برای ناهار یا شام چه غذایی میل کنید، از سوپرمارکت سر خیابان خریداری می کنید. در کارخانجات صنایع غذایی کنسرو و کمپوت به صورت عمده و بهداشتی تهیه می‌شوند. در ابتدا ماده غذایی مانند لوبیا و یا میوه‌ها آماده می‌شوند و سپس قوطی‌ها از مواد غذایی آماده پر می‌شوند. در این مرحله مواد افزودنی برای نگهداری به آن اضافه می‌شود. در کارخانه، ۵/۱-۱ سانتیمتر فضای خالی بالای قوطی باقی می‌ماند. هواگیری یکی از مهم‌ترین مراحل بهداشتی تهیه یک کنسرو است. باید هوای درون قوطی کنسرو یا کمپوت کاملا تخلیه شود تا در اثر تغییرات جزئی دما یا فشار در حین نگهداری کنسرو، قوطی کنسرو متورم نشود. اکسیژن موجود در هوا جدار فلزی داخل قوطی را زنگ زده نکند و از اکسیداسیون مواد غذایی درون کنسرو و فاسد شدن آن جلوگیری خواهد شد. پس از بستن در قوطی برای نابود کردن میکروارگانیسم‌هایی که ممکن است همراه مواد غذایی وارد قوطی شده باشند با دادن حرارت لازم، استریلیزاسیون مواد غذایی درون قوطی کنسرو انجام می‌گیرد.

● هشدار اول، باد کردن قوطی کنسرو

اگر از شما بخواهند یک علامت برای کنسروهایی را که نمی‌خواهید بخرید نام ببرید باد کرده بودن قوطی آن است. این نشانه این است که کنسروتان ممکن است فاسد باشد. این تورم به صورت های گوناگون خود را در قوطی کنسرو نشان می‌دهد. قوطی کنسرو ممکن است از هر دو طرف متورم شده باشد یا اینکه فقط درب و یا کف قوطی باد کرده باشد. حتی ممکن است در اثر حمل و نقل از کارخانه به کامیون‌های حمل مواد غذایی و یا از کامیون به فروشگاه، جدار قوطی کنسرو ضربه دیده باشد و در محل ورود ضربه، فرورفتگی ایجاد شده باشد. گاهی قوطی کنسرو بیش از حد لازم از مواد غذایی پر شده است. برای پی بردن به این مطلب در دیواره قوطی سوراخی ایجاد کنید. اگر گاز از آن خارج شد، این قوطی کنسرو فاسد است و تورم آن به دلیل پر بودن زیاد آن نیست.

اگر شما قوطی کنسروتان را برای مصرف غذایی همراه خود به ارتفاعات بالای کوهستان ببرید اندکی هوای بالای آن باعث می‌شود قوطی کنسرو اندکی باد کند که این هم دلیلی بر فاسد بودن محتویات درون قوطی نیست چون در ارتفاعات فشار هوا کمتر است. فشار هوای بیشتر درون قوطی آن را متورم خواهد کرد.ساکنان جنوب ایران مثل کیش و قشم و اهواز هم باید نیم‌نگاهی خاص به کنسروها داشته باشند. گاهی درجه حرارت بالای محیط نگهداری کنسرو باعث باد کردن قوطی آن می‌شود.

کنسروهایی که سر و ته آن متورم شده است غیرمجاز است و از مصرف آن خودداری کنید. البته اگر سر و ته قوطی باد نکرده باشد دلیل بر سالم بودن کنسرو نخواهد بود. چرا که ممکن است بعضی از قوطی‌ها به علت داشتن منفذ سر و ته‌شان باد نکرده باشند از طرف دیگر عوامل خطرناک مثل کلستریدیوم بوتولینیوم گاز تولید نمی‌کند که قوطی باد کند ولی محتویات قوطی سمی و کشنده است.

● توصیه‌های کنسروی:

۱) از مصرف کنسروها و کمپوت‌های بادکرده و زنگ‌خورده (زده) خودداری کنید.

۲) از خرید کنسروهایی که فاقد شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، تاریخ تولید و انقضا باشند خودداری کنید.

۳) از مصرف کنسرو‌هایی که تغییر رنگ و طعم و بو داده‌اند خودداری کنید.

۴) از نگهداری قوطی کنسرو در یخچال و محیط‌های مرطوب خودداری کنید.

۵) غذاهای کنسروشده را قبل از مصرف ۲۰ دقیقه بجوشانید. این کار سم‌کشنده بوتولیسم را درون کنسرو از بین می‌برد.

۶) قوطی کنسرو را برای گرم کردن مستقیم روی شعله چراغ گاز نگذارید. در اثر شعله مستقیم، لحیم جداره قوطی ذوب می‌شود و ذرات فلز وارد ماده غذایی می‌شود.

۷) پس از باز کردن قوطی کنسرو، محتویات داخل آن را درون ظرف دیگری بریزید. زیرا مواد غذایی پس از

باز شدن در قوطی کنسرو در مجاورت اکسیژن هوا با جدار داخلی قوطی واکنش نشان می‌دهند. ظرف شیشه‌ای برای نگهداری این مواد مناسب‌ترین انتخاب است.

۸) فراموش نکنید بهترین زمان برای مصرف کنسرو دو سال پس از تاریخ تولید است. بنابراین کنسروهایی را که سال‌ها در انبار مغازه‌ها مانده‌اند، نخرید. این کنسروها مزه تندی دارند و بوی کهنگی می‌دهند.

۹) قوطی‌های زنگ‌زده کنسرو و کمپوت را کنار بگذارید. اگر دیواره‌های خارجی قوطی زنگ‌زده است احتمال سوراخ شدن دیواره و فساد محتویات آن وجود دارد. این کنسروها را مصرف نکنید. اگر دیواره داخلی قوطی هم زنگ زده است نشانه غیرقابل مصرف بودن کنسرو است چون زنگ در تماس با مواد بوده و از طرف دیگر احتمال سوراخ بودن بدنه و باز شدن درزها در منطقه زنگ‌زدگی وجود دارد.

۱۰) کنسروهایی که مواد غذایی از آن بیرون زده است را نخرید. اگر در طی حمل و نقل و جابه‌جایی قوطی‌های کنسرو ضربه‌ای به بدنه آن وارد شود، محتویات آن از سوراخی بیرون می‌زند. این کنسروها هم غیرقابل مصرف‌اند. چون مواد خوراکی درون آن با هوای خارج تماس پیدا کرده و در نتیجه مواد درون آن فاسد و سمی هستند.

دکتر گلرخ ثریا