معرفی معماری اطلاعات

هر جا که نیاز به طراحی موجودیت یا سیستمی باشد که ابعاد یا پیچیدگی آن از یک واحد معین فراتر رفته, یا نیازمندیهای خاصی را تحمیل نماید, نگرشی ویژه و همه جانبه را لازم خواهد داشت که در اصطلاح به آن معماری گفته میشود

در دهه گذشته فناوری اطلاعات (Information Technology ) با سرعت چشم گیری در حال تحول بوده است . بعبارت دیگر ، فناوری‌های جدید اطلاعاتی ، هنوز از گرد راه نرسیده ، کهنه میشوند و سازمانها برای مجهز نگهداشتن خود به آخرین فناوری ها ، ناگزیر بطور مستمر هزینه های هنگفتی متحمل می شوند.

از طرف دیگر فناوری اطلاعات از یک فناوری برای کاهش هزینه ها و اطلاع رسانی سریع ، فراتر رفته و بعنوان یک ابزار توانمندساز (Enabler ) مطرح است . معماری اطلاعات وسیله ایست برای برنامه ریزی توسعه کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانها و به عبارت دیگر چارچوبی است برای یکپارچه سازی منابع IT .

● تعریف معماری :

هر جا که نیاز به طراحی موجودیت یا سیستمی باشد که ابعاد یا پیچیدگی آن از یک واحد معین فراتر رفته، یا نیازمندیهای خاصی را تحمیل نماید، نگرشی ویژه و همه جانبه را لازم خواهد داشت که در اصطلاح به آن ( معماری) گفته می‌شود. معماری ترکیبی است از علم، هنر و تجربه که در رشته‌هایی نظیر ساختمان دارای قدمتی چند هزار ساله است. معماری یعنی ارائه توصیفی فنی از یک سیستم که نشان دهندهٔ ساختار اجزاء آن، ارتباط بین آنها و اصول و قواعد حاکم بر طراحی و تکامل آنها در گذر زمان باشد.

● معماری اطلاعات :

اساس معماری اطلاعات این است که رویکرد معماری را (که سالها در سایر رشته های مهندسی بکار رفته است) در برنامه ریزی و توسعه فناوری اطلاعات در یک سازمان یا دولت بکار گیرد .

برنامه ریزی معماری اطلاعات در یک سازمان یا دولت (محلی یا ملی)در سه مرحله عمده انجام می شود :

۱) تدوین معماری موجود (وضعیت موجود سازمان از نظر فناوری اطلاعات را بررسی می کند)

۲) تدوین معماری مطلوب (وضعیت مطلوب سازمان از نظر فناوری اطلاعات را تعیین می کند)

۳) تدوین برنامه گذار از وضع موجود به وضع مطلوب (با توجه به امکانات ، منابع و محدودیتها)

● هر معماری اطلاعات از چهار جنبه یا بعد تشکیل شده است :

▪ کارومکان :

یعنی نحوه سازماندهی فرایندهای کاری سازمانها و توزیع مکانی آنها

▪ مجموعه‌های اطلاعاتی :

یعنی داده‌های لازم برای انجام فرآیندهای کاری

▪ برنامه‌های کاربردی :

که برای دسترسی به مجموعه‌های اطلاعاتی و کار با آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

▪ زیر ساخت فنی :

شامل سخت افزار ، شبکه و ارتباطات لازم برای اجرای برنامه‌های کاربردی

هنگامی که از تعریف معماری موجود یا معماری مطلوب سازمان سخن می‌گوئیم ، منظور توصیفی است که باید هرچهار جنبه فوق را در سطحی از کلیت ، روشن سازد.

● تاریخچه معماری اطلاعات :

درسال ۱۹۹۶ قانونی در کنگره آمریکا به تصویب رسید که به قانون کلینگر-کوهن معروف شد . مطابق این قانون ، همه وزارتخانه‌ها و سازمانهای فدرال آمریکا ملزم شدند معماریIT خود را تنظیم نمایند. مسئولیت تدوین ، اصلاح و اجرای معماری IT یکپارچه در هر سازمان مطابق این قانون بر عهده مدیر ارشد اطلاعاتی (CIO) آن سازمان قرار گرفت . قانون کلینگر- کوهن ، معماری IT را چنین تعریف می کرد :

« یک چارچوب یکپارچه برای ارتقاء یا نگهداری فناوری موجود و کسب فناوری اطلاعاتی جدید برای نیل به اهداف راهبردی سازمان و مدیریت منابع آن ».

بدنبال تصویب قانون کلینگر کوهن ، که مهمترین سند قانونی در مورد الزام تنظیم معماری اطلاعاتی در سازمان‌های دولتی آمریکاست ، سازمان مدیریت و بودجه ریزی آمریکا (OMB) نیز رهنمودی که در سال ۱۹۹۶ منتشر ساخت ، بر لزوم هماهنگی طرح‌ها و هزینه‌های انجام شده توسط مؤسسات فدرال آمریکا ، از جمله وزارتخانه‌ها ، سازمانها ، نیروهای نظامی و دانشگاهایی که از بودجه دولتی استفاده می‌کنند ، پروژه‌هایی را برای تنظیم و تدوین معماری اطلاعاتی خود به انجام رسانده‌اند.

● برخی اصول راهبردی معماری اطلاعات :

۱) بهینه‌سازی بودجه سازمانی از طریق برنامه‌ریزی و هماهنگی منابع مدیریت اطلاعات بین برنامه‌ها ، بخش‌ها و ادارات مختلف

۲) تسهیل تصمیم‌گیری مناسب از طریق تأمین اطلاعات مقتضی

۳) پاسخ‌گویی سریع به نیازهای اطلاعاتی از طریق ساماندهی پایگاه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی با هدف تأمین حداکثر دسترس پذیری ، تغییرو گزارش گیری

۴) حل مسائل سازمانی با راه‌حل‌های سازمانی از طریق به حداقل رساندن افزونگی و دوباره کاری‌های اطلاعاتی بین برنامه ، بخش‌ها و ادارات مختلف

۵) بهینه سازی سرمایه‌گذاری سازمانی در IT از طریق تدوین برنامه‌ها و معماری جامع IT

۶) حرکت در جهت همگرایی و یکپارچه‌سازی اطلاعاتی ادارات محلی ، سازمان‌های تابع و پیمانکاران با تشویق به تبدیل سیستم‌های قدیم و ایزوله

۷) مدیریت صحیح و کارامد پروژه‌های فناوری اطلاعات

۸) پاسخ گویی به شرایط در حال تغییر

http://www.mohsen۲.mihanblog.com