مهدی یارها کیانند

براساس آموزه های دینی , یکی از سنت های الهی در جهان این است که هر پدیده , می باید به صورت قاعده مند از راه فراهم آمدن شرایط و مقدمات آن به وجود آید

براساس آموزه‌های دینی ، یکی از سنت‌های الهی در جهان این است که هر پدیده ، می‌باید به صورت قاعده مند از راه فراهم آمدن شرایط و مقدمات آن به وجود آید .

این اصل ، در روایات این گونه بیان شده است: « أبی الله أن یجری الأمور إلا بأسبابها فجعل لکل شئ سبباً ؛ خداوند امتناع دارد از این‌که امور را جز از راه اسباب آن فراهم آورد .» (مازندرانی، ج۸، ص۲۱۰)

تحولات و رخداد‌های اجتماعی نیز همانند پدیده‌های تکوینی، محکوم به اجرای این اصل می‌باشد. بر این اساس ، تحقق هر انقلاب و رویداد اجتماعی، به زمینه‌ها و شرایط آن وابستگی دارد.

ظهور و قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز پیرو همین اصل است و بدون تحقق زمینه‌ها و شرایط آن ، به وقوع نخواهد پیوست .

● مهم‌ترین شرایط برای تحقق ظهور

مهم‌ترین شرایط و مقدمات لازم برای تحقق ظهور ، وجود یاورانی شایسته و لایق برای پشتیبانی از قیام و انجام کارهای حکومت جهانی است ؛ زیرا سنّت الهی بر این قرار گرفته که امور عالم از مجرای طبیعی و علل و اسباب عادی انجام گیرد؛ بنابر این همان گونه که نقش یاران در موفقیت حرکت‌های پیامبران تعیین کننده بوده ، در قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیر نیاز به یاران ، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است ؛ زیرا بنا نیست این قیام، با نیروی اعجاز به سر انجام برسد ؛ بلکه حرکت‌های حضرت از راه اسباب وعوامل عادی به پیروزی می‌رسد.

● یاوران مهدی (عج) چه کسانی می باشند؟

طبق آنچه از روایات استفاده می‌شود، مجموع یاوران و کسانی که در آغاز ظهور، دعوت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را لبیک می‌گویند و برای یاری ، به امام علیه السلام می‌پیوندند ، را می‌توان به دو گروه، تقسیم کرد :

الف) گروه اصحاب

ب) گروه انصار

در این شماره از مقاله به معرفی و بحث پیرامون گروه اصحاب می پردازیم ؛

▪ گروه اصحاب

کلمة « اصحاب » و « صحابه »، جمع صاحب از ماده «صحب» به معنای همراه ، گروه ، معاشر و یاور است .( ابن منظور، ص۵۱۹؛ زبیدی ، ج۳، ص ۱۸۶).

در آیات و روایات نیز این کلمه به معنای همراه ، اهل ، دسته وگروه ، به کار رفته است .

این گروه، افراد ویژه و فوق العاده ممتازی هستند که به عنوان اصحاب حضرت در نخستین ساعات ظهور، به امام می‌پیوندند.

آنان ، هسته‌های اولیه نهضت جهانی امام مهدی علیه السلام را تشکیل می‌دهند ، به عبارتی می توان گفت که ، آنان کسانی هستندکه هم قیام حضرت با حضور آنان آغاز می‌شود و هم پس از پیروزی، از مشاوران و وزرای امام عصر علیه السلام خواهند بود و بخش مهمی از کارها را به دوش خواهند کشید. حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف با کمک آنانی، دنیا را فتح کرده و عدالت موعود را سراسر جهان حاکم خواهند کرد .

امیرالمؤمنین علیه السلام درباره چگونگی فراخوانی و پیوستن یاران مهدی علیه السلام ، از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل می کند : «‌خداوند ، یاران مهدی را در کمتر از چشم به هم زدن، از مشرق و مغرب، کنار کعبه، گرد می‌آورد» " اصحاب المهدی " چه کسانی می باشند؟

درمنابع روایی ، گروه انصار با عنوان «اصحاب المهدی» یاد شده‌اند . آنان ، در مقایسه با دیگر یاران حضرت ، از مقام ، جایگاه و منزلت برتری برخوردار‌ند و در سیستم حکومتی حضرت نیز مسؤولیت‌های مهم‌تر و حساس‌تری بر عهده دارند.

▪ شمار اصحاب حضرت مهدی علیه السلام

درباره تعداد اصحاب امام مهدی علیه السلام در روایات ، آمار و ارقام مختلفی ذکرشده است . بیشتر روایات ، تعداد یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را سیصد و سیزده تن- به تعداد اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در جنگ بدر- ذکر کرده اند . (صفار قمی ، ص۳۱۱؛ صدوق، ج۲، ص۶۵۴)

دسته دیگر روایات ، تعداد اصحاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را بیش از سیصد و سیزده نفر نقل کرده است. برخی از این روایات ، رقم ده هزار نفر را ذکر کرده است ؛ مانند آنچه از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: « مهدی ظهور نمی‌کند ، مگر این‌که حلقه کامل گردد ».

وقتی ازحضرت سؤال شد که عدد آنان چند نفر است؟ فرمود: « ده هزار نفر» (نعمانی، ص۳۰۷)

بعض دیگر از این نوع روایات ، تعداد اصحاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هنگام ظهور را بین دوازده تا پانزده هزار نفر، ذکر کرده است (ابن طاووس، ص۶۵) ، حتی در روایتی ، عدد یکصد هزار نفر نیز نقل شده است (مجلسی، ج ۵۲، ص۳۰۷ و۳۶۷)

باتوجه به قرائن موجود، این چند دسته روایات را می‌توان این گونه جمع کرد که روایات متضمن عدد سیصد ، ناظر به اصحاب ویژه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در مرحله آغازین قیام است ، همان کسانی که هسته اصلی قیام حضرت را تشکیل می‌دهند و در روایات ، از آنان ، با عنوان پرچمداران و فرماندهان لشکرمهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف یاد شده است (کلینی ، ج۸، ص۳۱۳؛ صدوق، ج۲، ص۶۷۲) ،که حضرت به وسیله آنان، شرق وغرب جهان را فتح می‌کند وآن‌ها را فرمانروایان روی زمین قرارمی دهد. (نعمانی ، ص۲۵۲)

اما روایات دسته دوم ، ناظر به مجموع نیروهایی است که به جمع سیصد وسیزده نفر می‌پیوندند ؛ بنابراین، با توجه به اختلاف روایات درباره تعداد یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می توان گفت: آمار و ارقام یاد شده ، مقصود نبوده ؛ بلکه هدف از بیان این ارقام ، فزونی یاوران و پیروان امام مهدی علیه السلام می باشد .

▪ چگونگی پیوستن اصحاب حضرت مهدی علیه السلام

طبق نقل روایات ، اصحاب مهدی ، به طور ناگهانی ومعجزه‌آسا، ازمسافت‌های دور و نزدیک ، در یک شب یا صبحگاه، درمکه معظمه، گرد می آیند و به حضرت می پیوندند .

امیرالمؤمنین علیه السلام درباره چگونگی فراخوانی و پیوستن یاران مهدی علیه السلام ، از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل می کند : «‌خداوند ، یاران مهدی را در کمتر از چشم به هم زدن، از مشرق و مغرب، کنار کعبه، گرد می‌آورد .» (ابن طاووس، ص۱۴۶)

همچنین در روایت دیگری از امام باقر علیه السلام نقل شده است که فرمود : « یاران مهدی ، با طی الأرض به سوی او می‌شتابند و در مکه با او بیعت می‌کنند .» (فتال نیشابوری، ج۲، ص۲۶۳)

▪ چگونگی بیعت اصحاب

پس از پیوستن یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اولین اقدام حضرت ، اخذ بیعت از اصحاب و پیمان وفاداری و اطاعت آنان از امام علیه السلام است .

پایمردی در میدان رزم ، دوری از حرام وکارهای منکر مثل دزدی ، زر اندوزی ، احتکار، رباخواری ، تخریب مساجد، شهوات باطل ، نوشیدن شراب ، تجمل گرایی ، تحقیر اشخاص مؤمن ، تعقیب افراد فراری ، خونریزی ناحق، انفاق به افراد منافق و کافر، انجام عمل منافی عفت و… از موارد مطرح در این میثاق بیعت است .

همچنین امام از یاران خود پیمان می‌گیرد در تحمل سختیها مقاوم باشند و مردم را امر به معروف و نهی از منکر کنند . اصحاب نیز همگی این پیمان را می‌پذیرند .(شافعی، ص۹۶)

تعداد اصحاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را بیش از سیصد و سیزده نفر نقل کرده است. برخی از این روایات ، رقم ده هزار نفر را ذکر کرده است ؛ مانند آنچه از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: « مهدی ظهور نمی‌کند ، مگر این‌که حلقه کامل گردد» اوصاف اصحاب

طبق نقل روایات ، اصحاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف همگی جوانند مگر تعداد اندکی؛ به مقدار کمی سرمه در چشم یا کمی نمک در غذا . (طوسی، ص۲۸۴)

در برخی روایات ، یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به شیران روز و نیایشگران شب زنده دار که دل‌هاشان مانند پاره‌های آهن، محکم واستوار است ، توصیف شده اند . (مجلسی، ج۵۲، ص۳۸۶)

آنان ، رادمردانی‌ هستند که جز شهادت در راه خدا، آرزوی دیگری ندارند و برابر رهبر و مولای خود ، سخت مطیع و فرمانبردارند . ابهت و رعب این جنگ جویان مصمّم و فولادین ، دشمنان را زمین‌گیر می‌کند .(نوری،ج۱۱،ص۱۱۴). در راه انجام مأموریت خود ، بسیار قاطع و بی‌باکند و هرگز هراسی به دل راه نمی‌دهند . (مجلسی، ج۵۲، ص۳۰۸)

امام مهدی علیه السلام ، با چنین اصحاب و یارانی، جهان را فتح کرده و اسلام را در سراسر گیتی ، حکم فرما می‌سازد.

از امام باقر علیه السلام نقل شده است که فرمود: گویی یاران مهدی را می‌بینم که سراسر زمین و آسمان را احاطه کرده‌اند و چیزی در جهان نیست ، مگر این‌که در قبضه قدرت آنان است. آن‌ها ، در جامعه به حدی محبوبند که حتی پرندگان و درندگان نیز در پی جلب خشنودی و فرمان برداری آنان هستند .

▪ حضور زنان در میان اصحاب

میان یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف زنان نیز حضور دارند و در بخش‌های مختلف ، انجام وظیفه می‌کنند.

در روایات، تعداد آنان متفاوت ذکر شده است. طبق روایت مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام سیزده نفر میان اصحاب قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف حضور دارند . (طبری، ص۲۵۹).

در برخی دیگر از روایات ، از حضور پنجاه زن میان یاران حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ، خبر داده شده است . (نعمانی، ص۲۷۹) و در برخی دیگر، عدد بیشتری نیز ذکر شده است . (ابن طاووس،ص۱۵۱)

منابع :

۱- ابن بابویه قمی ، ابوجعفر محمد بن علی ، الخصال ۱-

۲- ابن بابویه قمی ، ابوجعفر محمد بن علی ، کمال الدین وتمام النعمه

۳- ابن منظور، محمد ، لسان العرب

۴- حرعاملی ، محمد بن الحسن ، اثبات الهداة

۵- دیلمی ، ابو محمد ، ارشاد القلوب

۶- شیخ طوسی ، ابوجعفرمحمد بن حسن ، الغیبه

۷- صافی گلپایگانی ، لطف‌الله ، منتخب الاثر

۸- طبرسی ، فضل بن الحسن ، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن

۹- عاملی ، محسن امین ، اعیان الشیعه

۱۰- عبدالباقی ، محمد فؤاد ، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم

۱۱- عروسی حویزی ، عبدعـلی بن جمعه ، نورالثقلین

۱۲- عیاشی سمرقندی ، محمد بن مسعود ، تفسیرالعیاشی

مجله انتظار موعود- شماره ۲۹