سه شنبه, ۱۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 4 February, 2025
تدفین حضرت زهرا س
«الذین اذا اصابتهم مصیبهٔ قالوا انا لله و انا الیه راجعون» (۱) . (البقره:۵۶)
دانشمندان و تذكره نویسان شیعه متفقند كه نعش دختر پیغمبر را شبانه بخاك سپردند. ابن سعد نیز در روایتهای خود كه از طریق ابن شهاب،عروه،عایشه،زهری و دیگران است گوید فاطمه (ع) را شبانه دفن كردند و علی (ع) او را بخاك سپرد (۲) .
بلاذری نیز در دو روایتخود همین را نوشته است (۳) بخاری نیز چنین نویسد:
«شوی او شبانه او را بخاك سپرد و رخصت نداد تا ابو بكر بر جنازه او حاضر شود» (۴) .
كلینی كه از بزرگان علما و محدثان شیعی است و در آغاز قرن چهارم هجری در گذشته و كتاب خود را در نیمه دوم قرن سوم نوشته و نوشته او از دیرینهترین سندهای شیعه بشمار میرود،چنین نوشته است:
چون فاطمه (ع) در گذشت.امیر المؤمنین او را پنهان بخاك سپرد و آثار قبر او را از میان برد. سپس رو به مزار پیغمبر كرد و گفت:
-ای پیغمبر خدا از من و از دخترت كه بدین تو آمده و در كنار تو زیر خاك خفته است،بر تو درود باد!
خدا چنین خواست كه او زودتر از دیگران بتو به پیوندد.پس از او شكیبائی من بپایان رسیده و خویشتن داری من از دست رفته.اما آنچنان كه در جدائی تو صبر را پیشه كردم،در مرگ دخترت نیز جز صبر چاره ندارم كه شكیبائی بر مصیبتسنت است.ای پیغمبر خدا!تو بر روی سینه من جان دادی!ترا بدستخود در دل خاك سپردم!قرآن خبر داده است كه پایان زندگی همه بازگشتبسوی خداست.
اكنون امانتبه صاحبش رسید،زهرا از دست من رفت و نزد تو آرمید.
ای پیغمبر خدا پس از او آسمان و زمین زشت مینماید،و هیچگاه اندوه دلم نمیگشاید (۵) .
چشمانم بیخواب،و دل از سوز غم كباب است،تا خدا مرا در جوار تو ساكن گرداند.
مرگ زهرا ضربتی بود كه دل را خسته و غصهام را پیوسته گردانید.و چه زود جمع ما را به پریشانی كشانید.شكایتخود را بخدا میبرم و دخترت را به تو میسپارم!خواهد گفت كه امتت پس از تو با وی چه ستمها كردند.آنچه خواهی از او بجو و هر چه خواهی بدو بگو!تا سر دل بر تو گشاید،و خونی كه خورده استبیرون آید و خدا كه بهترین داور است میان او و ستمكاران داوری نماید (۶) .
سلامی كه بتو میدهم بدرود است نه از ملالت،و از روی شوق است،نه كسالت.اگر میروم نه ملول و خسته جانم و اگر میمانم نه بوعده خدا بد گمانم.و چون شكیبایان را وعده داده است در انتظار پاداش او میمانم كه هر چه هست از اوست و شكیبائی نیكوست.
اگر بیم چیرگی ستمكاران نبود برای همیشه در كنار قبرت میماندم و در این مصیبتبزرگ، چون فرزند مرده جوی اشك از دیدگانم میراندم.
خدا گواهست كه دخترت پنهانی بخاك میرود.هنوز روزی چند از مرگ تو نگذشته،و نام تو از زبانها نرفته،حق او را بردند و میراث او را خوردند.درد دل را با تو در میان میگذارم و دل را به یاد تو خوش میدارم كه درود خدا بر تو باد و سلام و رضوان خدا بر فاطمه (۷) .
در مقابل این شهرت،ابن سعد روایت دیگری دارد كه ابو بكر بر دختر پیغمبر نماز خواند و بر او چهار تكبیر گفت (۸) .پیداست كه این روایت و یك دو حدیث دیگر،در مقابل آن شهرت ارزشی ندارد،و دور نیست كه آنرا برای مصلحت وقتساخته باشند. فقدان دختر پیغمبر علی (ع) را سخت آزرده ساخت.نمونه این آزردگی را از سخنانی كه بر كنار قبر او خطاب به پیغمبر (ص) گفت دیدیم.در سندهای دیرین،دو بیت زیر را نیز بدو نسبت دادهاند كه نشان دهنده سوز درونی اوست.اما شمار این بیتها در ماخذهای بعدی بیشتر است چنانكه در دیوان منسوب به آنحضرت نوزده بیت است (۹) .
زبیر بن بكار در كتاب خود الاخبار الموفقیات كه آنرا در نیمه دوم قرن سوم نوشته و از مصادر قدیمی بشمار میرود چنین نویسد:
مداینی گوید چون امیر المؤمنین علی بن ابی طالب رضی الله عنه از دفن فاطمه راغتیافتبر سر قبر او ایستاد و این دو بیت را انشاء كرد:
لكل اجتماع من خلیلین فرقهٔ و كل الذی دون الممات قلیل (۱۰) و ان افتقادی واحدا بعد واحد دلیل علی ان لا یدوم خلیل (۱۱)
این دو بیت در بعض مصادر بدین صورت ضبط شده:
لكل اجتماع من خلیلین فرقهٔ و كل الذی دون الفراق قلیل و ان افتقادی فاطما بعد احمد دلیل علی ان لا یدوم خلیل (۱۲)
مصحح فاضل چاپ اخیر بحار الانوار (طهران) در ذیل صفحه صد و هشتاد و هفت مجلد چهل و سوم عبارتی را دارد كه ترجمه آن اینست:
در بعض نسخهها«و ان افتقادی واحدا بعد واحد»آمده و این درست است چه علی علیه السلام بدین دو بیت تمثل جسته نه آنرا انشاء كرده است.
لیكن عبارت زبیر بن بكار چنین است:«و انشا یقول»بعلاوه این دو بیت چنانكه نوشته شد در دیوان منسوب بآن حضرت ضبط شده است.
مجلسی نویسد:روایتشده است كه هاتفی شعر او را پاسخ داد.سپس چهار بیت را نوشته است (۱۳) .
پینوشتها:
۱.آنانكه چون مصیبتی بدیشان رسد گویند:همانا ما از آن خدا و بسوی او باز گردندهایم.
۲.طبقات ج ۸ ص ۱۸-۱۹.
۳.انساب الاشراف ص ۴۰۵.
۴.صحیح ج ۵ ص ۱۷۷،و ر.ك بحار ص ۱۸۳.
۵.السلام علیك یا رسول الله عنی.و السلام علیك عن ابنتك و زائرتك و البائنهٔ فی الثری ببقعتك و المختار الله لها سرعهٔ اللحاق بك.قل یا رسول الله عن صفیتك صبری و عفا عن سیدهٔ نساء العالمین تجلدی.الا ان فی التاسی لی بسنتك فی فرقتك موضع تعز فلقد و سدتك فی ملحودهٔ قبرك و فاضت نفسك بین نحری و صدری.بلی و فی كتاب الله (لی) انعم القبول. انا لله و انا الیه راجعون.قد استرجعت الودیعهٔ.و اخذت الرهینهٔ و اختلست الزهراء فما اقبح الخضراء و الغبراء.اما حزنی فسرمد.
۶.و اما لیلی فمسهد.و هم لا یبرح قلبی او یختار الله لی دارك التی انت فیها مقیم.كمد مقیح و هم مهیجسرعان ما فرق بیننا و الی الله اشكو و ستنبئك ابنتك بتظافر امتك علی هضمها. فاحفها السؤال.و استخبرها الحال.فكم من غلیل معتلجبصدرها لم تجد الی بثه سبیلا.و ستقول و یحكم الله و هو خیر الحاكمین.
۷.سلام مودع لا قال و لا سئم.فان انصرف فلا عن ملالهٔ.و ان اقم فلا عن سوء ظن بما وعد الله الصابرین.واها واها و الصبر ایمن و اجمل و لو لا غلبهٔ المستولین لجعلت المقام و اللبث لزاما معكوفا و لاعولت اعوال الثكلی علی جلیل الرزیهٔ.فبعین الله تدفن ابنتك سرا و تهضم حقها و تمنع ارثها.و لم یتباعد العهد و لم یخلق منك الذكر.و الی الله یا رسول الله المشتكی و فیك یا رسول الله احسن العزاء.صلی الله علیك و علیها السلام و الرضوان (اصول كافی ج ۱ ص ۴۵۸-۴۵۹) .
۸.طبقات ج ۸ ص ۱۹.
۹.و ر.ك.بحار ص ۲۱۶.
۱۰.جمع هر دو دوست را پریشانی است و هر چیز جز مرگ ناچیز است.
۱۱.اینكه من یكی را پس از دیگری از دست میدهم نشان آن است كه هیچ دوست جاوید نمیماند.الاخبار الموفقیات ص ۱۹۴ و رجوع شود به عقد الفرید.
۱۲.مناقب ج ۱ ص ۵۰۱.
۱۳.ص ۱۸۴ ج ۴۳.
منبع:زندگانی فاطمه زهرا(س)
جعفر شهیدی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست