دانستنی‌های دیابت در دوران سالمندی

در سنین سالمندی بروز دیابت افزایش می‌یابد، به طوری که در این سنین شیوع دیابت سه برابر پیش از سنین جوانی است. نشانه‌های بیماری دیابت در سالمندان کمتر از افراد کم‌سال مشهود است. …

در سنین سالمندی بروز دیابت افزایش می‌یابد، به طوری که در این سنین شیوع دیابت سه برابر پیش از سنین جوانی است. نشانه‌های بیماری دیابت در سالمندان کمتر از افراد کم‌سال مشهود است. سالمندان معمولا دچار تشنگی شدید یا افزایش و تکرر ادرار نمی‌شوند اما ممکن است بی‌حال و مریض احوال باشند و یا به‌رغم اشتهای طبیعی، وزنشان به تدریج کم شود. از این رو انجام آزمایش خون برای بررسی وجود قند خون بالا در افراد کهنسال ضروری است و باید به عنوان جزیی از معاینه معمول آنها به شمار آید زیرا در این افراد ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها پس از آسیب بافتی ناشی از افزایش قند خون دیابت تشخیص داده شود. این نکته را نیز اضافه کنم که معیارهای آزمایشگاهی تشخیص دیابت در سالمندان همچون دیگر گروه‌های سنی است ولی آنچه اهمیت دارد توجه به احتمال وجود دیابت با علامت‌های بالینی بسیار خفیف‌ و غیراختصاصی و انجام بررسی‌های آزمایشگاهی لازم برای کشف آن است...

در هر فرد مبتلا به دیابت، قند خون باید در محدوده طبیعی یعنی ۷۰ تا ۱۱۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد ولی افرادی که قند خون طبیعی دارند بیش از افرادی که قند خون آنها بالاتر از محدوده طبیعی است در معرض افت قند خون هستند. افراد جوان در مقایسه با سالمندان، معمولا حملات ناشی از افت قند خون را سریع‌تر شناسایی و درمان می‌کنند. به دنبال افت قند خون تغییراتی در جریان خون مغز روی می‌دهد که ممکن است سرخرگ‌های سفت شده سالمندان بتوانند این تغییرات را به راحتی بپذیرند. سالمندان دیابتی که تنها زندگی می‌کنند، ممکن است بر اثر افت قند خون زمین بخورند یا بی‌هوش شوند.

پایین افتادن قند خون موجب لرزیدن شخص و در نتیجه پایین آمدن دمای بدن نیز می‌شود. در افراد سالمند ممکن است به دلایل مختلف، بدون پایین آمدن قند خون نیز دمای بدن پایین بیاید.

اغتشاش شعور یا فراموشی، رنگ‌پریدگی، تعریق، تحریک‌پذیری و تاخیر فراوان واکنش‌ها، از افت قند خون حکایت دارد. در صورت مشاهده این علامت‌ها باید به سرعت قند خون اندازه‌گیری شود. اگر نمی‌توانید قند خون را اندازه بگیرید، اندکی قند به بیمار بخورانید و آثار آن را مشاهده کنید. انجام حرکات و فعالیت‌هایی که فرد به آنها عادت ندارد، می‌تواند به پایین افتادن قند خون کمک کند. به طور مثال در هوای آفتابی که معمولا سالمندان علاقه به انجام کارهای باغبانی دارند، ممکن است چنین حالتی روی دهد.

توجه داشته باشید که در هوای سرد، خطر مضاعف افت قندخون و دمای بدن وجود دارد. لذا در صورت امکان، این‌گونه مواقع نزد بستگان خود بمانید تا هوا بهتر شود. فرد سالمند ممکن است خوردن یک وعده غذا را فراموش کند. از این رو بهتر است اوضاع را تحت نظر داشته باشید.

دکتر منوچهر جزایری/ متخصص داخلی و فوق‌تخصص بیماری‌های غدد