اهمیت و جایگاه تسبیح خداوند‏

انسان در زندگی خود به عبادات و انجام اعمال نیکو پرداخته و از این طریق سعی در شکر و سپاسگزاری از خداوند می باشد. یکی از اعمال صالحی که در روایات و احادیث به انجام آن سفارش فراوانی …

انسان در زندگی خود به عبادات و انجام اعمال نیکو پرداخته و از این طریق سعی در شکر و سپاسگزاری از خداوند می باشد. یکی از اعمال صالحی که در روایات و احادیث به انجام آن سفارش فراوانی شده است ذکر تسبیح خداوند می باشد. این مسئله به حدی اهمیت دارد که اولین آیه از سوره جمعه با تسبیح خداوند شروع شده است.

خداوند در سوره جمعه، آیه ۱ می فرماید:

"یسبح الله ما فی السموات و ما فی الارض الملک القدوس العزیز الحکیم". آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است، برای خداوند فرمانروای با قداست عزیز حکیم، تسبیح می گویند.

سفارش به تسبیح از سایر ذکرها بیشتر است، زیرا در قرآن، هشت بار فرمان توکل، دو بار فرمان سجده، هشت بار فرمان استغفار، پنج بار فرمان عبادت، پنج بار فرمان ذکر و یاد خدا و دوبار فرمان تکبیر آمده است، ولی فرمان تسبیح، شانزده مرتبه آمده است.‏

امام صادق (ع) از رسول گرامی (ص) روایت می کند که آن حضرت فرمود: هر گاه بنده ای "سبحان الله" بگوید، هر آنچه در زیر عرش قرار دارد همراه با او تسبیح گویند و به گوینده این سخن، ده برابر پاداش داده می شود و هر گاه "الحمد لله" بگوید، خداوند نعمت های دنیا را بر او ارزانی دارد تا زمانی که با خداوند ملاقات کند و آن گاه نعمت های آخرت بر او ارزانی شود. تسبیح خداوند، نوعی تشکر از اوست. قرآن می فرماید: هر گاه فتح و پیروزی به سراغ شما آمد، به شکرانه آن نعمت خدا را تسبیح گویید. "اذا جاء نصرالله والفتح.. فسبح بحمد ربک". پس زمانی که انسان در کار و عملی موفق و پیروز می شود در کنار شکر و سپاسگزاری از خداوند ذکر تسبیح نیز نوعی تشکر محسوب می شود.‏

تسبیح خداوند، کفاره کلماتی است که در مجالس گفته یا شنیده می شود. در حدیث می خوانیم: رسول خدا (ص) هنگامی که از مجالس بر می خاستند، ذکر "سبحانک اللهم و بحمدک" را گفته و می فرمودند: این کلمه کفاره مجلس است. یاد آوردن و ذکر پاکی خداوند باعث می شود تا فرد در مسیر پاکی و درستی قرار گیرد و سعی نماید قلب و وجود خود را منزه و پاک نماید.‏

تسبیح وسیله نجات است. قرآن درباره حضرت یونس (ع) در سوره صافات می فرماید: اگر او تسبیح گو نبود، برای همیشه در شکم ماهی ماندگار بود. (در ضمن این آیه را می توان گواهی برای امکان عمری ابدی انسان دانست و در بحث امام زمان (عج) به کار برد. زیرا خداوند می فرماید اگر تسبیح حضرت یونس نبود او را در شکم نهنگ تا روز قیامت زنده نگه می داشتیم. پس امکان زنده بودن انسان و نهنگ و امکان هضم نشدن غذا در معده تا قیامت وجود دارد.)‏

در حدیث دیگری می خوانیم هنگامی که انسان "سبحان الله" می گوید، تمام فرشتگان بر او درود می فرستند. "صلو علیه کل ملک".

چرا که ذکر پاکی و منزه بودن خداوند، دل انسان را از آلودگی ها و گناه شسته و به راه درستی هدایت می نماید. در سحرهای ماه مبارک رمضان، سفارش به قرائت دعایی شده است که تمام جملات آن با سبحان الله آغاز می شود و چنین دعاهایی که ذکر و تسبیح خدا در آن باشد پاداش و اجر معنوی فراوانی دارد.‏

امامان و رهبران دینی همواره به تسبیح و ذکر نام خدا می پرداختند و در عین اینکه به امورات اصلاحی مسلمانان و جامعه می پرداختند در دیگر اوقات از زندگی خویش مشغول عبادت و ذکر تسبیح خداوند بوده اند.

روایت است که شخصی وارد خانه امام صادق (ع) شد و حضرت را در حال نماز دید که شصت مرتبه ذکر سبحان الله را تکرار فرمود و یا می خوانیم که امام صادق (ع) در حال سجده پانصد مرتبه ذکر "سبحان الله" را تکرار فرمودند.

نسرین ولی زادگان