بازتولید اسلام در اسپانیا

پس از دوران انگیزاسیون, احیای جوامع اسلامی در سال ۱۹۷۶ در شهر كوردوبا Cordoba رخ داد پنج مرد جوان در طول دوران فعالیت های تبلیغی شیخ عبدالغدیر الصوفی مسلمان شدند

هیچ گاه انسان‏ها به مانند انگیزاسیون (تفتیش عقاید و قلع و قمع مسلمانان اسپانیا در قرون ۱۵ تا ۱۷ توسط كلیسای كاتولیك) اسپانیا سعی نكرده‏اند نژادی را از روی زمین محو و نابود كنند. اكنون این پرسش پیش می‏آید كه چرا سكوت خفه كننده‏ای در مورد مردمی كه شكوه و هنر را به مدت ۹ قرن به ارمغان آورده‏اند، هم‏چنان ادامه دارد؟

وقتی دانش‏آموزان غربی كتاب‏های تاریخ خود را می‏گشایند و عنوان «مورها» را مطالعه می‏كنند، تنها تعداد بسیار كمی از آنها متوجه می‏شوند مطلبی را كه مربوط به اسلام است، مطالعه می‏كنند.

امروزه می‏توان چارچوب و بدنه معماری موجود در اسپانیا را در كتیبه‏ها و دست‌نوشته‏های سری عربی یافت كه در طول دوران انگیزاسیون نوشته شده است: لا غالب الا الله: هیچ فاتح و غالبی جز خدا وجود ندارد.

پس از دوران انگیزاسیون، احیای جوامع اسلامی در سال ۱۹۷۶ در شهر كوردوبا (Cordoba) رخ داد. پنج مرد جوان در طول دوران فعالیت‏های تبلیغی شیخ عبدالغدیر الصوفی مسلمان شدند. آنها برای تاسیس انجمن مسلمانان در شهر گرانادا تلاش كردند. با ابتكار شیخ عبدالغدیر الصوفی، این انجمن قطعه زمینی را در قلب شهر قدیمی اسلامی آلبایسن (Albaycin) با هدف بنای یك مسجد خریداری كرد كه این مسجد پس از دوران انگیزاسیون، نخستین مسجدی است كه به دست مسلمانان بنا شده است. اگرچه تلاش‏های آنان برای احداث مسجد به مدت ۱۸ سال از سوی عموم و مخالفان دولتی با موانعی ایجاد شد، اما اخیرا طرح‏های آنان رو به پیشرفت است. آنان در حال حاضر، به مانند انجمنی محترم، در حاشیه‏ تاسیس یك نهاد اسلامی كامل قرار گرفته‏اند. این طرح نه تنها شامل احداث مسجد، بلكه شامل مدرسه، كالج اسلامی و مركز تبلیغی و آموزشی است. صرف‏نظر از انگیزاسیون - كه جامعه‏ مسلمانان را از اسپانیا زدود - احیای اسلام از این مكان به مكان دیگر - یعنی امریكا - صورت گرفته است.

در قرن پانزدهم بردگانی از شمال و غرب افریقا توسط كسانی كه پیروز شده بودند به امریكا برده شدند كه این بردگان نخستین معرفی كنندگان اسلام به شمار می‏آیند و می‏توان آنها را در كشورهایی چون برزیل، ونزوئلا، كلمبیا و برخی جزایر كارائیب یافت. این بردگان مسلمان از ترس اعدام شدن، مجبور به ترك عقاید خود بودند و از همین‏رو آثار و نشانه‏های اسلام در امریكای لاتین محو شد. این اثر در پایان قرن شانزدهم با آزاد كردن برده‏ها، جان تازه‏ای گرفت و جریان‏های مهاجرت از هند و پاكستان، زمینه‏ مساعدی را برای انجام اعمال مذهبی به وجود آورد. مستندات تاریخی نشان می‏دهد كه چند سال بعد، طی سال‏های ۱۸۵۰ تا ۱۸۶۰ تعداد بسیار زیادی از عرب‏های مسلمان پا بر خاك امریكای لاتین گذاشتند. عمده این مهاجران از سوریه و لبنان بودند كه ریشه‏ی جدیدی را در آرژانتین، برزیل، ونزوئلا و كلمبیا به وجود آمدند. در پاراگوئه، مهاجرانی از بنگلادش و پاكستان نیز بوده‏اند. فزونی مهاجرت مسلمانان به امریكای لاتین ۵۰ سال پس از آن، رشد یافت و به كشورهای دیگری چون شیلی، پرو و بولیوی نیز گسترش یافت.

این جوامع و انجمن‏های جدید، همان شیوه‏ای را كه مهاجران به امریكا اتخاذ كرده بودند، در پیش گرفتند. آنان در فعالیت‏های ملی مشاركت كردند و در خلال كارهایشان به بخشی از جامعه تبدیل شدند و برای كشورهایی كه آنان را پذیرفته بودند، محترم و محبوب شدند.

بنابراین، جوامع مسلمانان، قدرت بیش‏تری پیدا كردند و در نتیجه مراكز اسلامی، مساجد و مدارسی را به وجود آوردند. اكنون همه‏ی كشورهای امریكای لاتین از تمركز وسیعی از مسلمانان برخوردار هستند. این جوامع مسلمانان، هم شامل مهاجران و هم شامل افراد بومی این كشورها می‏شود.

در حال حاضر، شمار مسلمانان كشورهای امریكای لاتین، به بیش از ۶ میلیون نفر می‏رسد كه این رقم در آرژانتین به ۷۰۰ هزار نفر و در بزریل یك میلیون و پانصد هزار نفر است. با شروع سال ۲۰۰۰، سازمان اسلامی امریكای لاتین (IOLA) در آرژانتین فعال‏ترین سازمان در زمینه‏ی فعالیت‏های اسلامی به شمار می‌رفت. صندوق گراس (Gross) عربستان سعودی به آنها اجازه احداث یك مسجد زیبا و ظریف و سنتی را با وسعتی بزرگ مشابه یك مركز اسلامی داده است.

این سازمان (سازمان اسلامی امریكای لاتین) با كارهایی از جمله تبلیغ اسلام، همه‏ی تلاش خود را برای اتحاد و یك‏پارچگی مسلمانانی كه در امریكای لاتین زندگی می‏كنند به كار برده است. ماه مارس سال گذشته، دفتر نشر فرهنگ اسلامی این سازمان، سیزده جوان را از كشورهای آرژانتین، شیلی، بزریل، اروگوئه، بولیوی، پاراگوئه، ونزوئلا، جزایر مارگاریتا، كورازو، گواتمالا، كاستاریكا و اكوادور به حج فرستاده است. در ماه فوریه دبیركل اتحادیه جهانی مسلمانان از مدیر این سازمان برای ایراد یك سخنرانی در سمیناری با عنوان «حقوق بشر در اسلام‏» در شهر رم دعوت کرد.

در این سمینار كه در مركز فرهنگ اسلامی ایتالیا برگزار شد، مدیر سازمان اسلامی امریكای لاتین، محمد هالار، در مورد اصول و قوانین حقوق بشر در اسلام و تصویر غلطی كه از اسلام در غرب ارایه شده است، سخنرانی كرد.

با رشد نسل جدید مهاجران مسلمان در امریكای لاتین، وابستگی آنان به نیازهای كشورهای‌شان تا زمانی كه هویت اسلامی آنان تثبیت نگردد، جبران نمی‏شود. در پرو مسلمانان مواظب مشكلات یتیمان كشورشان هستند. براساس این اندیشه، اتحادیه‏ مسلمانان امریكای لاتین - كه در فرنزو در كالیفرنیا قرار دارد - طرحی را برای اولین پرورشگاه اسلامی یتیمان در پرو، پیشنهاد داد تا بر بحران اخیر كه ناشی از سرپرستی هزاران كودك بی‏خانمان است، فایق آید. اتحادیه‏ مسلمانان امریكای لاتین (LAMU) ، به منظور فعالیت‏های تبلیغی در پرو و مكزیك، سرمایه‏ بیش‏تری را اختصاص داده است.

در مكزیكویستی، مركز فرهنگی اسلامی دمكزیكو، هم مسجد است و هم یك مركز تبلیغی. این مركز در زمینه‏ ترجمه‏ كتاب‏ها و متون اسلامی به زبان اسپانیایی فعالیت دارد و علاوه بر سیزده نشریه‏ای كه تاكنون منتشر كرده است، یك برنامه‏ رادیویی هم دارد.

اگرچه مسلمانان امریكای لاتین دارای تاریخ ستبری هستند، فعالیت‏های اسلامی و موجی از رجوع لاتینی‏ها در ایالات متحده سرگردان مانده و این پدیده در سال‏های اخیر در ایالات متحده امری رایج شده است. با حكم‏فرمایی ایالات متحده بر اقلیت لاتینی‏ها، فعالیت‏های سازنده در كل به شكل نزدیكی صورت می‏گیرد. خبر رجوع لاتینی‏ها به اسلام در نشریه‏های معتبر امریكا چون لوس آنجلس تایمز و كریستین ساینس مونیتور و برنامه‏های عمومی تلویزیون پوشش داده می‏شود. در سال ۱۹۹۷ شمار تخمینی مسلمانان در ایالات متحده، تقریبا ۱۵ هزار نفر بود كه این برآورد از سوی شورای مسلمانان امریكا در واشنگتن انجام گرفته بود.

یكی از بزرگ‏ترین جوامع مسلمانان لاتین بنیاد (ILM) لوس آنجلس است كه كلاس‏های مختلفی را به زبان اسپانیایی برگزار می‏كند. شروع این كلاس‏ها توسط گروهی به نام جنبش مسلمانان لاتین بود. تمركز بسیار زیادی از مسلمانان در نیویورك، نیوجرسی، شیكاگو و میامی واقع شده است. در نیویورك گروهی از مسلمانان پورتوریكویی، یك مركز اسلامی را به نام آلیانزا اسلامیكا (Alianza Islamica) افتتاح كرده‏اند كه از سال ۱۹۹۲ تاكنون صدها لاتینی را مسلمان کرده است.

این مركز شامل مسجدی كوچك است كه خطبه‏های نماز جمعه به زبان‏های عربی، انگلیسی و اسپانیایی در آن واحد، به گوش می‏رسد. یك انجمن زنان مسلمان لاتین به نام (Piedad) كه شامل مشاوره برای زنان و انجام كارهای تبلیغی است در واشنگتن قرار دارد. همه‏ مسلمانان امریكای لاتین در ایالات متحده برای دعوت، و سایر فعالیت‏های تبلیغی‏شان، از زبان اسپانیایی استفاده می‏كنند.

پاره‏ای از سازمان‏های اسلامی عبارتند از: انجمن مسلمانان لاتین در امریكا (واقع در نیویورك)، سازمان دعوت امریكای لاتین در نیویورك، جامعه‏ مسلمانان امریكای لاتین در واشنگتن، بنیاد بیسم رابیك (Bism RabbiK) در فلوریدا و مركز اسلامی اطلاعات و ترجمه در نیوجرسی. با افزایش موج گرایش لاتینی‏ها به اسلام، فعالیت‏سازمان‏های اسلامی روز به روز رو به گسترش است و از آینده امیدوار كننده‏ای برخوردار است.