توصیه هایی برای داشتن کودکان دوقلو

شاید در نظر اول دوقلوداری کار وحشتناکی به نظر برسد بله سخت است, اما یادتان باشد که قبل از شما هم پدر و مادران زیادی دوقلو داشته اند اگر در باره این کوچولوها بیشتر بدانید زایمان و بزرگ کردن شان راحت تر خواهد بود

دیدن دوقلو‌ها با لباس‌های مشابه و شباهت کامل به یکدیگر، در هرسنی که باشند، برای همه جذاب است. دیدن ۲ کودک دوقلو در کالسکه‌های دونفره هم می‌تواند لبخند به لبان هرکسی بیاورد. برای والدین دوقلو‌ها هم همیشه دیدن آن‌ها لذت‌بخش است. شنیدن خنده‌های کودکانه و آرامش خیال از این‌که کودک‌شان هیچ‌وقت تنها نخواهد بود. برای مادر حداقل خوبی‌اش این است که دیگر تا مدت‌ها کسی از شما نمی‌پرسد خب دوباره کی می‌خواهی بچه‌دار شوی؟ شما همه دردسر‌های‌تان را در یک نوبت کشیده‌اید. اما فقط یک مادر که نوزادی را به دنیا آورده و بزرگ کرده می‌تواند درک کند که بزرگ کردن دوقلو‌ها چقدر کار سختی است. تصور کنید آرام کردن نوزادی که گریه می‌کند، شیر دادن به او، حمام کردنش و حتی تامین مخارجش چقدر کار سختی است، خب حالا همه این‌ها را دوبرابر کنید. متوجه می‌شوید که داشتن دوقلو چندان کار آسانی نیست. برای بزرگ کردن دو نوزاد باید شما هم به اندازه دو مادر کار کنید و این بدون دانستن راه‌های میانبر و نکته‌هایی در مورد دوقلو‌ها کار ساده‌ای نخواهد بود.

● بارداری با دو جنین

در سال‌های اخیر میزان دوقلوزایی رشد چشمگیری داشته است. به طور طبیعی در هر زایمان احتمال دوقلوزایی یک درصد است و ۲ درصد از کل نوزادان هر جمعیت دوقلو هستند. اما به طوری کلی عواملی وجود دارند که شانس دوقلو زایی را بیشتر می‌کنند. وراثت یکی از آن‌ها و شاید شایع‌ترین علت باشد. دوقلوزایی در خانم‌هایی که سابقه این پدیده را در خانواده‌شان دارند، شیوع بیشتری دارد. به خصوص اگر این سابقه خانوادگی در سمت مادری آن‌ها باشد. حاملگی دوقلویی در بعضی نژاد‌های خاص هم بیشتر است. خانم‌های آفریقایی‌ها و سیاه‌پوستان بیشتر احتمال دارد با ۲ جنین باردار شوند. طبق رکوردهای کتاب گینس بیشترین آمار تولد دوقلو‌ها در قاره آفریقا بوده است.

تعداد حاملگی‌های قبلی هم هرچقدر بیشتر باشد ممکن است باعث شود مادر در حاملگی بعدی‌اش دوقلو باردار شود. اما مسئله‌ای که در سال‌های اخیر بیشتر باعث دوقلوزایی شده، بالا رفتن سن حاملگی است. با بالا رفتن سن مادر‌ها در زایمان اول و بعضی اختلالات هورمونی، تعداد تخمک‌هایی که در هر دوره ماهانه به داخل رحم آزاد می‌شوند ممکن است بیشتر از یک عدد باشد و همین، شانس دوقلوزایی را بالا می‌برد. به غیر از این عامل، پیشرفت تکنولوژی و علم درمان ناباروری و به کارگیری هورمون‌ها باعث شده خانم‌هایی که تا پیش از این نابارور تشخیص داده می‌شدند، قادر به بارداری باشند اما باید توجه داشت که شانس چند قلوزایی در این روش‌ها افزایش می‌یابد. داروهای بارداری باعث آزاد شدن چند تخمک می‌شوند و در حاملگی‌های خارج رحمی و لقاح مصنوعی هم پزشکان برای بالا‌تر بردن شانس موفقیت همزمان از چند تخمک بارور شده استفاده می‌کنند که همین مسئله می‌تواند باعث چند قلوزایی شود. دو قلوزایی در زنان قد بلندی که از روش آی‌وی‌اف استفاده می‌کنند هم بیشتر است.

حتی عوامل محیطی هم می‌توانند به دوقلوزایی کمک کنند. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که نطفه اکثر دوقلوهای دوتخمی در ماه‌های تیر و مرداد تشکیل می‌شود و در ابتدای زمستان یعنی ماه‌های دی و بهمن کمترین باروری‌های دوقلویی رخ می‌دهد. دانشمندان معتقدند طولانی‌تر بودن روز در فصل تابستان ممکن است عامل ترشح بیشتر هورمون تحریک‌کننده فولیکول‌های تخمدان و در نتیجه بالا رفتن احتمال دوقلوزایی در زنان باشد.

● در زمان حاملگی باید حواس‌تان به چه چیزهایی باشد

حاملگی با ۲ جنین می‌تواند با خطراتی هم همراه باشد. کنده شدن جفت، زایمان پیش از موعد، وزن کم نوزادان در هنگام زایمان، مشکلات خونی و زردی نوزادی در انتقال خون بین ۲ جنین، دیابت حاملگی برای مادر و پره اکلامپسی یا بیماری فشار خون مادر در زمان حاملگی، مشکلاتی هستند که می‌توانند در هر زایمانی اتفاق بیفتند، اما احتمال‌شان هنگام حاملگی دوقلو‌ها کمی بیشتر است. به همین دلیل مراقبت از سلامت مادر از‌‌ همان هنگامی که پزشک در زمان سونوگرافی به او می‌گوید که صدای ۲ قلب را می‌شنود و ۲ کیسه جنینی می‌بیند، یعنی زمانی که مادر می‌فهمد که صاحب دوقلو شده است، باید دوبرابر شود.

تغذیه و استراحت مناسب و معاینه منظم توسط پزشک، جزء اصول بارداری است، اما در زمان حاملگی دوقلو، میزان اسید فولیک دریافتی باید کمی بیشتر باشد و حداقل تا ماه سوم حاملگی ادامه داشته باشد. میزان پروتئین رژیم غذایی و مکمل‌های آهن هم در این نوع بارداری‌ها باید بیشتر از حالت عادی باشد تا مشکلات خونی و وزن‌گیری برای نوزادان به وجود نیاید. حاملگی با یک جنین اضافه به این معنی است که باید به ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که در حاملگی‌های عادی توسط مادر مصرف می‌شود هم اضافه کرد. مادر باید مراقب اضافه وزن خودش هم در زمان حاملگی باشد. به طور عادی خانم باردار باید روزانه ۳۰۰ کالری به ازای هرجنین به میزان کالری‌های دریافتی خود اضافه کند و بیشتر غذا بخورد. این کار شاید با توجه به بزرگ‌تر شدن رحم و فشار به معده، کمی سخت باشد اما مشورت با پزشک و متخصص تغذیه می‌تواند در انتخاب رژیم غذایی مناسب به مادر کمک کند. در ماه‌های آخر بارداری مادر باید کاملا تحت نظر پزشک باشد و زمان زایمان و نوع آن حتما توسط پزشک و با توجه به آزمایش‌های انجام شده در مورد موقعیت جنین‌ها و میزان مایع آمنیوتیک و وضعیت جفت‌ها صورت بگیرد. در زایمان طبیعی فاصله به دنیا آمدن بین قل‌ها معمولا کمتر از یک ساعت است و از آنجا که معمولا وزن نوزادان دوقلو کمتر از بقیه نوزادان است در صورت طبیعی بودن شرایط، زایمان به صورت طبیعی برای مادر چندان سخت نخواهد بود. اگرچه اغلب به خاطر فشار جنین‌ها به جفت، بسیاری از حاملگی‌های دوقلویی توسط سزارین پایان می‌یابند.

● مراقب افسردگی باشید

در چند ماه اول تولد دوقلو‌ها ممکن است زندگی سختی داشته باشید. به فشار‌ها و استرس مادر شدن مضاعف، باید احتمال افسردگی پس از زایمان را هم اضافه کنید. به همین دلیل حتما باید حواس‌تان باشد که درگیر این بیماری نشوید. ذهن‌تان را باز کنید، در هر فرصتی که بدست می‌آورید خودتان را ریلکس کنید و به خوبی‌های داشتن دوقلو‌ها فکر کنید. انعطاف‌پذیر باشید و در ‌‌نهایت اگر احساس کردید میل شدیدی به گریه کردن دارید یا احساس بیهودگی می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

● برنامه‌ریزی دقیق داشته باشید

ابتدا برای خودتان و ساعت‌های کارتان یک برنامه قابل انجام بریزید و سپس سعی کنید نوزادان‌تان را هم با این برنامه‌ها تطبیق دهید. ممکن است عجیب به نظر برسد اما نوزادان هم به تدریج می‌توانند با برنامه شیر خوردن و خوابیدن منظم، خود را همراه کنند. برنامه‌ریزی را در همه کار‌ها طبق یک لیست انجام دهید تا بین انواع وسایل بچه و پوشک و نوزادانی که جیغ می‌کشند، سردرگم نشوید. سعی کنید وسایل مورد نیاز روزانه را دوتا دوتا کنار بگذارید و از هرکدام به میزان لازم تهیه کنید. از هرچیزی یک لیست تهیه کنید. از نوبت پزشک گرفته تا زمان واکسیناسیون نوزادان و زمان حمام کردن آن‌ها و داروهای مورد نیازشان. با این روش شلوغی کار‌ها باعث نمی‌شود چیزی را فراموش کنید.

● از دیگران کمک بخواهید

غرور و خجالت را کنار بگذارید. با کسی که تعارف ندارید. این کاری نیست که بتوانید به تنهایی انجام دهید. مادرانی که دوقلو دارند به خصوص در سال اول به شدت به کمک دیگران نیازمندند. از مادران دیگری که دوقلو دارند، راهنمایی بخواهید. از همسرتان بخواهید در نگهداری آن‌ها به شما کمک کند. موقع حمام کردن حتما باید کسی همراه‌تان باشد وگرنه ممکن است در حالی که مشغول شستن یک نوزاد هستید برای نوزاد دیگر اتفاقی بیفتد یا اینکه سرما بخورد. برای شیر دادن نوزادان هم ممکن است به کمک احتیاج داشته باشید. اگر برایتان مشکلی است، سعی نکنید همزمان هر دو نوزاد را با هم در بغل بگیرید.

● برای همسرتان شیفت شب بگذارید

این‌که مجبور باشید برای شیردادن یا تر و خشک کردن ۲ نوزاد در شب چند بار بیدار شوید واقعا طاقت فرساست. بهتر است از همسرتان خواهش کنید کمی از مسئولیت‌ها را در شب به عهده بگیرد تا شما بتوانید استراحت کنید. با این روش هردوی شما به میزان کافی خواب خواهید داشت.

● آنها دو بچه هستند

▪ شما می‌توانید همزمان به هر ۲ کودک خود شیر بدهید.

کار سختی نیست، فقط کافی است کمی صبر داشته باشید. به طور طبیعی می‌توان از هر سینه به یک کودک شیر داد و معمولا تا زمان گرسنگی دوباره کودکان سینه‌های مادر پر از شیر می‌شود. نگران نباشید. سعی کنید روی زمین بنشینید و به چیزی تکیه بدهید و همزمان ۲ کودک را روی سینه‌تان نگهدارید. اگر این کار برای‌تان سخت است می‌توانید اول به یکی از نوزادان شیر بدهید و همزمان نوزاد دیگر را روی پای‌تان روی یک بالش نگه دارید. بعضی از مادران به طور متناوب نوزادان را با شیر خشک و شیر مادر تغذیه می‌کنند اما این کار ممکن است باعث شود دوقلو‌ها دیگر به شیر مادر توجه نشان ندهند.

▪ از‌‌ همان ابتدا برای خرید عجله نکنید.

در ماه‌های اول نوزادی، دوقلو‌ها را می‌توانید در یک گهواره یا تخت نوزاد هم بگذارید. از یاد نبرید که آن‌ها ۹ ماه را در یک رحم کوچک با هم به سر برده‌اند و خوابیدن روی یک تخت چندان برایشان کار سختی نیست. سعی کنید به تدریج وسایل مورد نیازتان را تهیه کنید تا از نظر مالی هم تحت فشار نباشید. برای خریدن تخت نوزاد تا ۴ ماهگی هم می‌توانید صبر کنید یعنی زمانی که نوزادان تازه یاد می‌گیرند غلت بزنند.

▪ دوقلو‌ها بیشتر احتمال دارد در معرض بیماری‌های تنفسی باشند.

از آنجا که این نوزادان با احتمال بیشتری به صورت نارس به دنیا می‌آیند، احتمال بیماری‌های تنفسی هم در آن‌ها بیشتر است. اگر دوقلوهایی دارید که زود‌تر از ۳۲ هفته به دنیا آمده‌اند، باید حواس‌تان به بیماری‌های تنفسی باشد. ممکن است این نوزادان در چند هفته اول زندگی به تنفس اکسیژن از لوله تنفسی احتیاج داشته باشند. در ماه‌های اول زندگی آن‌ها هم باید کاملا مراقب سرماخوردگی‌ها و دیگر بیماری‌های تنفسی باشید.

▪ دوقلو‌ها به غیر از شیر مادر، بیماری‌ها را هم با هم تقسیم می‌کنند.

مثل بقیه برادر و خواهر‌ها، مریض شدن یکی از بچه‌ها ممکن است باعث ابتلای دیگری هم بشود، با این فرق که در دوقلو‌ها به خاطر این‌که نزدیکی بیشتری وجود دارد و همیشه در سال اول زندگی در کنار هم هستند، بیمار شدن یکی بیشتر اوقات باعث بیمار شدن دیگری هم می‌شود. به همین دلیل اگر یکی از دوقلو‌ها بیمار شد بهتر است برای مدتی او را دور از دیگری نگهدارید. شما نمی‌توانید با این کار احتمال ابتلا را کاملا از بین ببرید اما می‌توانید آن را تا حد زیادی کنترل کنید. این کار در ماه‌های اول زندگی که نوزادان تحرک کمتری دارند، ساده‌تر است.

▪ دوقلو‌ها ممکن است به هم شبیه باشند اما باید متوجه تفاوت‌ها هم باشید.

این نکته مربوط به زمانی است که دوقلو‌ها کمی بزرگ‌تر شده‌اند و شناخت‌شان از محیط اطراف در حال شکل‌گیری است. شما باید با هرکدام از آن‌ها به طور مجزا رفتار کنید و فکر نکنید واکنش‌ها و رفتارهای یکی باید حتما در قل دیگر هم وجود داشته باشد. ممکن است یکی از دوقلو‌ها کمی دیر‌تر راه بیفتد یا کمی دیر‌تر صداهای شبیه حرف زدن تولید کند. این مسئله نباید باعث نگرانی شما شود. توجه به این نکته به خصوص در دوقلوهای غیر همسان بسیار مهم است، چون درست است که این ۲ نوزاد همسن هستند و با هم به دنیا آمده‌اند اما ممکن است خصوصیات ژنتیک کاملا متفاوتی داشته باشند.

● از خانه بیرون بروید

نگهداری از دو نوزاد کمی بیشتر از یک کار تمام وقت است. به همین دلیل ممکن است ناگهان به خودتان بیایید و ببینید که یک هفته است که از خانه بیرون نرفته‌اید. تکرار این ماجرا می‌تواند باعث افسردگی و خستگی شما شود. سعی کنید حتی اگر شده با نوزادان، گاهی از خانه بیرون بروید تا حال‌تان عوض شود. در‌‌نهایت باید توجه داشته باشید که صاحب ۲ فرزند شدن دلیل نمی‌شود که همسرتان و رابطه شخصی بین خودتان را فراموش کنید. بزرگ کردن دوقلو‌ها نباید تمام زندگی شما را به خود اختصاص بدهد. بعد از چند ماه اول سعی کنید به تدریج به زندگی عادی بازگردید. شاید مایه خوشحالی‌تان شود که بدانید بزرگ کردن دوقلو‌ها هرسال آسان‌تر می‌شود. با بزرگ شدن آن‌ها، دیگر آن‌ها با هم می‌خوابند. با هم بازی می‌کنند و کمتر از کودکان دیگر مزاحم والدین‌شان می‌شوند.