دوشنبه, ۳۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 May, 2024
شیخ مفید و توجه به شبهات و مقتضیات زمان
شیخ مفید از اندیشمندان قرن چهارم هجری بود و دوران زندگی او مصادف با ریاست عضد الدوله دیلمی و شکوفایی بغداد می باشد و همین مسئله سبب گردید تا شیخ احاطه کاملی به علوم عصر خود از جمله علوم جدلی داشته باشد و در زمینه فقهی نیز زعامت و رهبری شیعه را به دست آورد. وی در این عصر از معدود افرادی بود که برای تمامی مسائل شیعه پاسخ اساسی و مهمی را در دست داشت زیرا شیخ با اطلاع از ادیان ،مذاهب و شبهات مطرح در این عصر و با احاطه کامل در مطرح کردن آنها و ارائه این شبهات بدون دخل و تصرف همواره به طور عقلی و جدلی بر خورد می کرد لذا اندیشه وی هرگز در سطح نقلی باقی نمانده و همواره پویایی لازم را دارا بود. علاوه بر این به دلیل ارتباط ایشان با امام زمان و توجه خاصی که به شبهات مردم و مقتضیات زمان داشته باشد به نوعی توانست اندیشه و سیاست شیعی را که در زمان حکومت خلفا در خفا باقی مانده بود را رشد داده و به شکوفایی برساند .
شیخ به رهیافت معتزله که از طریق خاندان نوبختی وارد شیعه شده بود نیروی تازه ای بخشید و بدین سان با ابن بابویه معلم خود و سخنگوی اصلی مکتب قم به مخالفت برخاست . مقایسه الاعتقادات ابن بابویه و تصحیح الاعتقاد شیخ مفید تفاوت در مبانی روش شناختی استاد و شاگرد و بنابر این شیوه فقاهتی در مکتب قم و بغداد را نشان می دهد روش تعقلی شیخ مفید و استفاده از موازنه اصول فقه در تبیین فقه امامیه بسیار بارز است.
شیخ در اندیشه خود همواره بحث ارتباط خلفا و اشاعره را مطرح ساخته و به نزدیکی فرمانروایان و اشاعره تاکید می ورزید و با احاطه کامل به احادیث مختلف بی پایه و اساس بودن مدعیات اشاعره را روشن و آشکار ساخته و بسیاری از مباحث نادرست آنها را با بحث و جدل کنار زد .
محور اندیشه سیاسی شیخ مفید اصل امامت است و این مسئله در نظر شیخ مفید جایگاه حکومت و فرد حکومت شونده را مشخص می کند . نص ،عصمت و عدالت و علم به عنوان شرایط امامت بعد از آن مطرح می شوند و شیخ مفید مسئولیت های امام را در موارد زیر خلاصه می کند .
۱) جمع آوری و صرف زکات در مصارف ویژه آن
۲ ) تعیین مقدار جزیه
۳ ) عقد قرارداد وخراج
۴ ) مالکیت انفال و خمس
۵ ۷۸۲;) اجرای حدود و قصاص و...
در ادامه شیخ جایگاه سیاسی فقیه را در دوران غیبت مشخص می کند و دیدگاه نویی از فقه در اندیشه سیاسی شیعه ایجاد می کند که مبتنی بر استدلات عقلی است و کتابی نیز در مورد اصول فقه در این زمینه از خود به جای می گذارد و با این کار راه را برای فقهی پویا که پاسخ امور حادث شده و امور سیاسی را داشته باشد باز می کند .وی علاوه بر این در مورد اختیارات و عملکرد فقیه دیدگاههای تازه تری را ارائه می دهد. در زمان وی اکثرا معتقد بودند که خمس و سهم امام را در زمان غیبت باید پنهان و یا در راه سادات خرج نمود، ولی شیخ معتقد بود حقوق مالی به اختیار نواب خاص و در عدم حضور آنها در اختیار فقیه قرار می گیرد و فقاهت مورد اطمینان بودن در تولیت امور زکات و حقوق مالی را کافی می دانست و فقیه را مجاز در تصرف آن طبق مصلحتی که خود تشخیص می دهد می داند ولی خمس وحداقل سهم امام را متعلق به خود امام می دانست .
بنابر این شیخ مفید مسئولیت های فقیه را به ترتیب جمع آوری زکات و پرداخت آن به مستحق ،اجرای حدود در صورت امکان ،مسئولیت قضاوت و ایجاد اجتماعات مذهبی در دوران غیبت می داند.
منابع
قدرت ،دانش و مشروعیت در اسلام ،فیرحی ،نشر سمت۱۳۸۰
دوره های تاریخی تدوین وتحول فقه شیعه،احمد کاظمی، مجله تحقیقات اسلامی سال پنجم شماره۱.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور ابراهیم رئیسی سید ابراهیم رئیسی سقوط بالگرد رئیسی رئیسی ایران سقوط بالگرد بالگرد شهادت شهادت ابراهیم رئیسی دولت سیزدهم
تهران هواشناسی پلیس هلال احمر سانحه بالگرد رئیسی سردار رادان مشهد سیل قوه قضاییه سیل مشهد بارش باران آموزش و پرورش
یارانه قیمت دلار بورس قیمت خودرو خودرو یارانه نقدی دلار بازار خودرو حقوق بازنشستگان بازنشستگان قیمت طلا ایران خودرو
آیت الله سید ابراهیم رئیسی هنرمندان سینما تلویزیون سینمای ایران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی لیلا حاتمی رسانه ملی شعر زری خوشکام نمایشگاه کتاب علی حاتمی
قرآن تجهیزات پزشکی
رژیم صهیونیستی سوریه چین روسیه ولادیمیر پوتین اسرائیل غزه فلسطین ترکیه جنگ غزه آمریکا حماس
فوتبال پرسپولیس ابراهیم رییسی استقلال لیگ برتر انگلیس لیگ برتر ایران لیگ برتر فدراسیون فوتبال باشگاه پرسپولیس تراکتور بازی بارسلونا
سامسونگ هوش مصنوعی تبلیغات اپل موبایل اینترنت نمایشگاه ایران هلث هواپیما
رژیم غذایی سرطان استرس آلزایمر سازمان غذا و دارو کاهش وزن افسردگی مغز انسان