دندان و لثه زیر ذره بین

مجموعه دندان و لثه در آغاز دستگاه گوارش قرار دارد و نقشی بسیار کلیدی در هضم غذا را به عهده گرفته است هر یک از دندان ها در این مجموعه با شکل و محل استقرار خاص خود وظیفه خاصی را در جویدن غذا به عهده دارند و لثه نیز به عنوان بستر آنها, در تثبیت و تسهیل عملکرد دندان ها به آنها کمک می کند

مجموعه دندان و لثه در آغاز دستگاه گوارش قرار دارد و نقشی بسیار کلیدی در هضم غذا را به عهده گرفته است. هر یک از دندان‌ها در این مجموعه با شکل و محل استقرار خاص خود وظیفه خاصی را در جویدن غذا به عهده دارند و لثه نیز به عنوان بستر آنها، در تثبیت و تسهیل عملکرد دندان‌ها به آنها کمک می‌کند.

به‌طور کلی انسان بالغ ۳۲ عدد دندان در دهان خود دارد که این دندان‌ها به چهار دسته دندان‌های پیش، دندان‌های نیش، دندان‌های آسیاب کوچک و نیز دندان‌های آسیاب تقسیم می‌شوند و هریک از این دسته‌ها کارکرد خاصی دارند. در کنار این انواع دندان، دندان‌های عقل نیز قرار دارند که حضورشان کمی‌ معمایی است.

● ساختمان دندان و لثه

با وجود این تنوع، همه دندان‌ها ساختمان کلی واحدی دارند و از اجزای مشترکی تشکیل شده‌اند که در زیر به آنها خواهیم پرداخت.

تاج دندان: بخش بالایی دندان که در میان سایر بخش‌ها تنها بخشی است که در دیدرس قرار دارد.

لثه: بافتی ماهیچه‌ای است که قسمت‌های تحتانی دندان را در خود جای داده و از آنها مراقبت به عمل می‌آورد. قسمت فوقانی لثه که به راحتی در فضای دهان دیده می‌شود و به تاج دندان نیز متصل است، خط لثه نام دارد. این خط عموما و در صورت سلامت باید برآمده و محکم

باشد.

ریشه دندان: این بخش از دندان که فرمی ‌باریک و نوک‌تیز دارد، در فک جا خوش کرده و به کمک استخوان فک درون دهان مستقر شده است.

عصب دندان: این جزء دندان مانند هر عصب حسی دیگر گرما، سرما، فشار، درد و احساس‌هایی از این دست را از دندان به مغز منتقل می‌کند.

● دندان‌ها چه می‌کنند؟

همان‌گونه که پیشتر گفتیم، هر دسته از دندان‌ها عملکرد خاصی دارند که مجموعه این عملکردها در کنار هم عمل جویدن و نخستین مرحله هضم غذا در ناحیه دهان را تکمیل می‌کند.

دندان‌های پیش‌(دندان‌های جلو): این دندان‌ها که در ناحیه جلوی لثه قرار دارند، در اصل یک ابزار برش محسوب می‌شوند و مانند یک چاقوی تیز یا یک قیچی تکه‌های درشت غذا را می‌برند و به تکه‌های کوچک‌تر تبدیل می‌کنند.

دندان‌های نیش: این دندان‌ها که در دو سوی دندان‌های پیش قرار دارند، مانند یک سرنیزه نوکی برجسته و تیز دارند و وظیفه پاره پاره کردن و سوراخ کردن الیاف و بافت مواد غذایی را به عهده گرفته‌اند.

دندان‌های آسیاب کوچک: این دندان‌ها درست بعد از دندان‌های نیش قرار دارند و دو برجستگی تیز در بالای تاج‌شان قرار گرفته است که به کمک آنها غذا را بیش از‌پیش تکه‌تکه و خرد می‌کنند.

دندان‌های آسیاب: این دندان‌ها ساختمان و شکل بسیار مستحکم و باصلابتی دارند و در واقع قوی‌ترین دندان‌ها به‌شمار می‌روند. دامنه کاربرد این نوع دندان از سایر انواع دیگر بیشتر است زیرا در انتهای مسیر فعالیت مجموعه دندان‌ها، مواد غذایی را کاملا خرد و آسیاب و آماده بلع می‌کنند.

معمای دندان عقل: دندان عقل که به «دندان آسیاب سوم» نیز موسوم است در زمانی بسیار دیرتر از سایر دندان‌ها در اواخر سنین نوجوانی و اوایل جوانی، یعنی بین سنین ۱۷ و ۲۱ سال، سبز می‌شوند و رشد می‌کنند. به‌دلیل همین دوره سنی است که به دندان عقل معروفند. علم پزشکی تاکنون کارکرد خاصی را برای این دندان‌ها کشف نکرده است. به علاوه این دندان‌ها هنگام رشد مشکلاتی را پدید می‌آورند که در بسیاری موارد فرد را ناگزیر از کشیدن آنها می‌کند.