روایی و پایایی نسخه های فارسی پرسش نامه های آیزنک, بارت, دیکمن و زاکرمن در تعیین رفتارهای مخاطره جویانه و تکانشگری

در این پژوهش کوشش شده است با ترجمه نسخه های اصلی چهار پرسش نامه آیزنک, بارت, دیکمن و زاکرمن, و به کارگیری آنها در افراد سالم و مصرف کنندگان مواد افیونی, میزان روایی و پایایی نسخه های فارسی این پرسش نامه ها بررسی شود

نسخه فارسی چهار پرسش‌نامه تکانشگری آیزنک، حس‌جویی زاکرمن، تکانشگری بارت و تکانشگری دیکمن توسط دو گروه افراد سالم (۳۹ نفر) و مصرف‌‌کنندگان مواد افیونی (۳۰ نفر) تکمیل شدند. ارزیابی پایایی به روش ثبات داخلی انجام شد. برای ارزیابی روایی، دو روش هم‌خوانی داخلی بین مقیاس‌ها و روش مقایسه گروه‌های شناخته‌شده به‌کار برده شد. یافته‌ها: ضریب آلفای کرونباخ در چهار پرسش‌نامه بارت، دیکمن، زاکرمن و آیزنک در هر دو گروه بین ۴۰/۰ تا ۸۳/۰ بود. به‌جز عامل خستگی‌پذیری شاخص زاکرمن (ضریب ۲۲/۰) زیرشاخص‌های پرسش‌نامه‌ها، در پرسش‌نامه بارت همبستگی معنی‌داری (۴/۰=r) با یکدیگر نشان دادند. بین عوامل تکانشگری در سایر پرسش‌نامه‌ها با نتیجه بارت همبستگی معنی‌داری به‌دست آمد. امتیاز شاخص تکانشگری بارت و عوامل تکانشگری سایر پرسش‌نامه‌ها در گروه مصرف‌کننده مواد به‌طور معنی‌داری (۰۰۱/۰p<) بیش از گروه افراد سالم بود ولی در زمینه عوامل مخاطره‌جویی و ماجراجویی تفاوتی دیده نشد. هم‌چنین مصرف مواد به‌عنوان یک عامل مهم در تعیین امتیاز تکانشگری شاخص بارت و عوامل تکانشگری در سایر پرسش‌نامه‌ها به‌دست آمد. سن، جنس و میزان تحصیلات نیز در تعیین این امتیاز نقش دارند. نتیجه‌گیری: نسخه فارسی چهار پرسش‌نامه بارت برای تعیین میزان تکانشگری از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است. به نظر می‌رسد در بین معتادان ایرانی وجود زمینه‌های تکانشگری و نه گرایش‌های مخاطره‌جویی شاخص اصلی روانشناختی پدیده اعتیاد باشد.

واژه‌های کلیدی: تکانشگری؛ پرسش‌نامه تکانشگری آیزنک؛ مقیاس حس‌جویی زاکرمن؛ مقیاس تکانشگری بارت؛ پرسش‌نامه تکانشگری دیکمن؛ پایایی؛ روایی

عنوان	فایل
روایی و پایایی نسخه‌های فارسی پرسش‌نامه‌های آیزنک، بارت، دیکمن و زاکرمن در تعیین رفتارهای مخاطره‌جویانه و تکانشگری	application/pdf Article-Vol14-Num3-ID312.pdf 241 KB	دانلود

نویسندگان: دکتر حامد اختیاری، دکتر هومن صفایی، دکتر غلامرضا اسماعیلی جاوید، دکتر محمدکاظم عاطف‌وحید، هانیه عدالتی، دکتر آذرخش مکری *

روانپزشک، استادیار گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران.