چه چیز هایی در ضریب هوشی فرزند تان تاثیرگذار است

تلاش همه پدر و مادرها این است که فرزندشان را سالم و تندرست بزرگ کنند

تلاش همه‌ پدر و مادرها این است که فرزندشان را سالم و تندرست بزرگ کنند. چگونگی رشد و پرورش کودکان در دوره‌های اول زندگیشان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و والدین باید بدانند که این دوره به‌طور قطع در آینده روی قدرت فکری و ذهنی آنها تاثیر بسزایی می‌گذارد. در اینجا با خانم نسیم رضوی، کارشناس ارشد رشته‌ روان‌شناسی همراه می‌شویم تا در مورد مسایل موثر در رشد ذهنی کودکان اطلاعات کامل‌تری را در اختیار‌مان قرار دهند.

● هوش ارثی است

هوش انسان تابع وراثت و محیط زندگی او است. اگر به ضریب هوشی والدین و کودکان توجه کنید، می‌بینید که رابطه‌ مستقیمی با هم دارند. به علاوه خصوصیات ارثی ما بسته به محیط اطراف و شرایط زندگیمان شدت و ضعیف پیدا می‌کند. یک خانواده‌ حمایت‌کننده و پرمحبت باعث افزایش رشد هوشی کودکان خود می‌شود به این دلیل که این خانواده رشد کودکش را در تمام ابعاد زیر نظر دارد و با ساختن محیطی گرم و آرام، شرایط را برای تقویت قوه‌ ذهنی او آماده می‌کند. تحقیقات نشان داده افرادی که در مراکز کودکان بی‌سرپرست نگهداری می‌شوند از ضریب هوشی پایین‌تری برخوردار هستند.

● رشد هوشی و دوره‌ نوزادی

درست است که رشد هوشی انسان از دوره‌ نوزادی آغاز می‌شود اما این مساله مهم را نیز نباید از خاطر برد که تغذیه‌ مادر در دوره‌ بارداری در این مساله تاثیرگذار است. پس اولین نکته‌ای که مادران باید به آن توجه داشته باشند تغذیه مناسب در دوره‌ بارداری است. تغذیه‌ ناکافی و نامناسب باعث توقف رشد سلول‌های مغزی در نوزاد می‌شود. مادران باید زیرنظر پزشک و در صورت توصیه‌ او، از دارو و ویتامین‌ها استفاده کنند و مصرف آنها نباید به صورت خودسرانه انجام گیرد. مواد غذایی که حاوی امگا ۳ هستند برای رشد هوشی کودکان بسیار حایز اهمیت‌اند. نوزاد بعد از تولد باید تحت‌ مراقبت‌های حساس و ابراز عشق و محبت مادر خود قرار گیرد. در این دوره تغذیه‌ خود نوزاد نیز مهم است و مادران باید تا جایی که می‌توانند از شیر خود به کودک‌شان بدهند. ایجاد آرامش و گوش به زنگی به خواسته‌های نوزاد باعث رشد عاطفی و هوشی او شده و غفلت از تمامی این موارد منجر به جلوگیری از رشد هوشی کودک می‌شود.

● دوره حسی - حرکتی یعنی چه؟

در دوره‌ یک سالگی کودکان میل دارند خودپیروی داشته باشند یعنی سعی کنند تا محیط اطراف‌شان را بشناسند. مثلا دوست دارند کارهایشان را خودشان انجام دهند یا اسباب‌بازی‌هایشان را جمع کنند. لباس‌شان را خودشان انتخاب کنند و غیره. در نتیجه نباید در حق انتخاب‌شان احساس اجبار کنند و هر چقدر بزرگ‌تر می‌شوند این حق انتخاب به نسبت گسترده‌تر می‌شود. دو سال اول زندگی کودک را دوره حسی - حرکتی می‌نامند. در واقع کودک قبل از صحبت در پی آزادی حرکت است. در مواردی دیده می‌شود که کودک در این دوره دوست دارد به همه چیز دست بزند و امتحان کند ولی پدر و مادر اجازه نمی‌دهند و سعی می‌کنند از این کار او جلوگیری کنند. چنین‌ کاری منتهی به کاهش رشد ذهنی کودک می‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم تا در سال اول زندگی کودکان محیطی امن برایشان تهیه شود تا آنها آزادانه حرکت و حس کنجکاوی خود را ارضا کنند. با بزرگ‌تر شدن کودک، حس کنجکاوی او نیز افزایش پیدا می‌کند و اگر والدین او را تشویق کنند، موجب رشد خلاقیت وی می‌شود و احساس کفایت به‌وجود می‌آید.

● بازی‌های فکری را فراموش نکنید!

خواندن کتاب داستان، بازی‌های علمی و فکری و کارهای دستی مثل نقاشی، کاردستی و... در رشد هوش کودک موثر است. در حقیقت بازی‌ها نقش حیاتی در شکل‌گیری شخصیت کودک و هوش فکری او دارند. در مورد برخی بازی‌های کودکان می‌توان گفت که پدیده خودجوش نامیده می‌شوند؛ چرا که نیازی نیست تا به کودک‌تان بفهمانید که چطور بازی کند. او خودش به‌طور طبیعی بازی می‌کند. بهتر است تا کودک در محیطی که کودکان دیگر هم حضور دارند مخصوصا در مهدکودک بازی کند؛ این مساله باعث رشد اجتماعی و هوشی وی می‌شود.

● با تغذیه‌ مناسب سلامتی کودک‌تان را تضمین کنید

سوءتغذیه هم در دوره‌ بارداری و هم در دوره‌ کودکی باعث مشکلات یادگیری کودک در مراحل بعدی زندگی‌اش می‌شود. شما می‌توانید با در نظر گرفتن تغذیه‌ کافی و خوب، رشد هوشی فرزندتان را افزایش دهید. تغذیه‌ مناسب برای هوش، شامل تمام مواد غذایی کامل نظیر ویتامین، مواد معدنی، پروتیین و کربوهیدرات‌هاست. تغذیه‌ خوب در دوره نوزادی به همراه تحریک ذهنی کودک در دوران پیش‌دبستان روی میزان هوش کودکان تاثیر بسیاری دارد. علاوه بر این، فعالیت‌های بدنی مثل ورزش‌های مناسب که البته باید به صورت هوازی باشد تا عضلانی، موجب افزایش قدرت ذهنی کودک می‌شود. کودک شما می‌تواند از یک رشته‌ ورزشی مثل شنا یا ژیمناستیک برای انجام فعالیت‌های بدنی شروع کند که البته بیشتر برای کودکان در مرحله‌ پیش‌دبستانی مناسب است.

● ذهن کودک‌تان را به چالش بکشید

شما می‌توانید برای آگاهی پیدا کردن از نحوه‌ فکر کردن کودک خود از او سوال بپرسید. پدر و مادر یا مربی مهدکودک باید سوالاتی را طرح کنند که خیلی هم راحت و آسان نباشد. به این ترتیب می‌توانید ببینید که کودک‌تان چگونه آن سوال را استدلال می‌کند و به دنبال جوابی برای آن می‌گردد. در واقع شما با طرح سوال می‌فهمید که او در چه مرحله رشدی قرار دارد. از کودک‌تان بخواهید تا داستان بسازد و وارد جزییات شود و همچنین برای داستانش دنبال انتها بگردد. آموختن زبان‌های خارجی زیر شش سال نیز باعث افزایش رشد زبانی و هوشی کودکان می‌شود. بازی با لگو هوش فضایی کودک مثل جهت‌یابی را در او قوی می‌کند.

● چند نکته‌ مهم در رشد هوشی کودک

- این بسیار مهم است که برای افزایش ضریب هوشی فرزندتان حداقل روزی ۱۰ دقیقه با او بازی کنید.

- آموزش موسیقی باعث رشد ضریب هوشی و خلاقیت در کودکان می‌شود.

- مادران فراموش نکنند تا از ابتدای دوره‌ بارداری واکسن‌های ضروری را بزنند و با دوز مناسب از آنها استفاده کنند؛ چرا که میزان بالای چنین واکسن‌هایی منجر به تخریب هوش کودک می‌شود.

- مادران سعی کنند در دوره‌ بارداری از ماده‌ای به نام DHA که شبیه امگا۳ است، استفاده کنند. به دلیل اینکه مصرف این ماده، رشد هوشی کودک را افزایش می‌دهد.

- ویتامین‌های C و B برای دانش‌آموزان و مولتی‌ویتامین برای نوجوانان ضریب هوشی آنها را بالا می‌برد.

- توصیه می‌شود از مصرف غذاهای کنسروی و ظروف پلاستیکی مخصوصا برای پسربچه‌ها اجتناب شود.

- خواب کامل و مناسب در کودکان موجب ترمیم سلول‌های مغزی که در دوره‌ خواب آنها انجام می‌شود، بسیار مهم و ضروری است و کودکان حتما باید الگوی خواب مناسب را رعایت کنند.

نسیم رضوی

کارشناس ارشد روان‌شناسی