جنگ داخلی در اقتصاد توسعه

● اختلاف‌نظر در مورد روش‌های آزمایشگاهی همچنان ادامه دارد
در دنیای آکادمیک مباحثات جالبی رخ می‌دهد؛ مباحثاتی که بین اقتصاددانان توسعه رواج دارد نیز بسیار جالب است. مزایا …

اختلاف‌نظر در مورد روش‌های آزمایشگاهی همچنان ادامه دارد

در دنیای آکادمیک مباحثات جالبی رخ می‌دهد؛ مباحثاتی که بین اقتصاددانان توسعه رواج دارد نیز بسیار جالب است. مزایا و معایب ارزش گذاری تصادفی (RCT) یکی از موضوعات داغ در این حوزه است. من با توجه به تجربیات خود می‌توانم مزایا و معایب این روش را به شکل زیر خلاصه کنم.

مزیت اصلی این است که با در نظر گرفتن یک گروه کنترل که به طور تصادفی انتخاب شده باشد می‌توان علیت را به خوبی تعیین کرد. در متدهای دیگر تورش انتخاب (Selection bias) مشکلی بسیار جدی است.

معایب این روش به شرح زیر است (باید بگویم که این موارد می‌تواند حاکی از این باشد که باید رویکردهای دیگر همراه با این روش در نظر گرفته شود و کل روش را زیر سوال نمی‌برد).

- استفاده از روش‌های RCT در دوره‌های بلندمدت سخت‌تر می‌شود. به این منظور یا باید گروه کنترل برای یک دوره ۱۰ تا ۲۰ ساله حفظ شود (که کاری چالش‌برانگیز است) یا باید فروض زیادی را در نظر بگیریم. برای مثال، اگر کار با «گروه کنترل» سه سال به طول بیانجامد و سپس هر سه سال یک بار بخواهیم یک بررسی جدید را انجام دهیم، می‌توان نتایج در سه سال اول و دوم و سوم و... را در نظر گرفت و استنتاج کرد. اما در این صورت مجبور خواهیم بود که خطی بودن در طول زمان یا انواع خاص تعامل بین متغیرها را در فرض‌ها وارد کنیم.

- در برنامه‌های با سیستم گسترده مثلا در مواردی که در مقیاس ملی کار می‌کنید نمی‌توان گروه کنترل انتخاب کرد. برای مثال، برای بررسی تغییرات تبعیض جنسی در قوانین یک کشور نمی‌توان گروه کنترل در نظر گرفت.

- زمینه کار بسیار مهم است و نمی‌توان همیشه انتظار داشت که نتیجه خوبی به دست بیاید. روش‌های مختلط که حاوی تحقیقات کیفی و کمی متفاوت است راه خوبی برای پوشش دادن نقاط قوت هر دو روش است. مثلا در یکی از مواردی که من در جریانش هستم چند انسان شناس نیز به کار گرفته شده‌اند تا نقاط ضعف تحقیقات کمی جبران شود.

- تحقیقات کمی در صورتی که نتایج پیش‌بینی نشده‌ای به بار بیاید می‌تواند مفیدتر باشد.

بنابراین برای این که بتوان به نتایج خوبی رسید باید روش‌های گوناگونی را به کار برد.

با این حال من معتقدم پتانسیل‌های RCT نادیده گرفته شده است. روش شناسی کیفی در برخی از موارد می‌تواند به شدت مفید واقع شود، اما در مواردی مانند لابی‌گری در دولت آمریکا، فعالیت‌های انسان دوستانه و بسیاری از پروژه‌های بلندمدت که در جوامع گوناگون و در مقیاس کوچک انجام می‌شود استفاده از این روش اصلا آسان نیست.

در واقع در برخی از موارد RCT بهترین ابزاری است که در اختیار داریم و حتی منتقدان این روش هم به این امر اعتراف می‌کنند. نقطه اختلاف ما در آن است که آیا RCT در موارد دیگر باید استفاده شود یا خیر. طرفداران این روش معتقدند که کاربرد آن بسیار فراتر از چیزی است که در حال حاضر انجام می‌شود، اما منتقدان می‌گویند از آن بیش از حد استفاده می‌شود. از نظر من این روش برای بررسی روابط در کوتاه‌مدت بسیار مفید است زیرا ما را از شر تورش انتخاب در امان می‌دارد.

به هر حال من فکر می‌کنم که در رویکردهای توسعه بسیار مهم مانند بررسی مسائل مربوط به آب سالم یا اعتبارهای کوچکی که تا به حال با RCT ارزش‌گذاری نشده‌اند این رویکرد می‌تواند بسیار راهگشا باشد.

ویلیام ایسترلی

مترجم: فیاض خاک