اگر دستتان گزگز می‌کند، بخوانید

ورزش‌های تونل کارپال

نشانگان تونل کارپال مشکلی شایع، رنج‌آور و ناتوان‌کننده است که در اثر افزایش فشار داخل کانال مچ دست ایجاد می‌شود و در نتیجه آسیب به عصبی که از داخل کانال رد می‌شود (عصب مدیان) رخ می‌دهد...

اگر به هر علتی با استفاده بیش از حد از مچ دست، فشار کانال ناحیه مچ افزایش یابد، خون‌رسانی به عصب در اثر تنگی عروق کاهش می‌یابد و این امر، مجموعه‌ای از علایم و نشانه‌ها را پدید می‌آورد که مشخص‌کننده نشانگان تونل کارپال (CTS) است.

درمان

استراحت و کاهش حرکات دست، اولین مرحله در درمان نشانگان تونل کارپال است. این استراحت باید تا زمان کاهش گزگز انگشتان ادامه یابد. در صورت کاهش گزگز، در ابتدا می‌توان به انجام حرکات کششی پرداخت. استفاده از مچ‌بند مخصوص در ۳ ماه اول پس از شروع علایم و همچنین در خانم‌های باردار بسیار موثر است. زاویه مچ‌بند باید تنظیم شود. اغلب مچ‌بندهای ساخته‌شده در بازار زاویه مناسبی ندارند و حتی باعث بدترشدن علایم می‌شوند. مچ‌بند باید حتما در شب پوشیده شود. بهتر است طی روز نیز از مچ بند استفاده کرد.

توصیه

مچ دست هنگام کار مثلا کار با رایانه باید در صفر درجه باشد. خم شدن مچ باعث افزایش فشار به عصب می‌شود.

انجام فعالیت‌هایی که با مشت کردن مکرر همراه است نیز باعث فشار به عصب و ایجاد این نشانگان می‌شود.

از مشت کردن در حالی که مچ دست به سمت داخل یا خارج است باید خودداری شود و زاویه مچ باید صفر درجه باشد.

گرفتن اجسام مثل خودکار نازک فشار زیادی به مچ وارد می‌کند. بهتر است از خودکارهایی با بدنه ضخیم استفاده شود. درمان‌های دارویی و تکنیک‌های خاص ورزشی برای درمان کمک‌‌کننده‌اند.

علایم

خواب رفتن و گزگز انگشتان دست که بیشتر با درد همراه است. ابتدا این علایم فقط هنگام استراحت یا خواب ایجاد می‌شوند، اما وقتی بیماری شدیدتر شد، علایم ذکرشده دائمی می‌شوند.

با شدت یافتن بیماری علایمی مانند افتادن اجسام از دست بیمار، از دست دادن مهارت انگشتان، ضعف و لاغری در برخی عضلات دست به مرور ظاهر می‌شوند.

علل

شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها، تومورها، ابتلا به برخی بیماری‌ها مثل دیابت یا اختلالات تیرویید و انجام فعالیت‌های تکراری در ناحیه مچ دست مانند تایپیست‌ها، پیانیست‌ها، ویلچرسواران و استفاده نادرست از عصا از مواردی هستند که باعث بروز این بیماری می‌شوند. شکل و آناتومی مچ دست در برخی افراد آنها را مستعد ابتلا به این نشانگان می‌کند بنابراین این بیماری گاهی به‌صورت خانوادگی دیده می‌شود.

تشخیص

تشخیص صحیح و سریع این بیماری برای تصمیم‌گیری درمان بیمار بسیار مهم است. تشخیص بر اساس شرح حال کامل بیماری، معاینه دقیق و انجام نوارعصب و عضله انجام می‌گیرد. نوارعصب و عضله به افتراق این بیماری از سایر بیماری‌های ناشی از گرفتاری عصب کمک می‌کند.

دکتر بیژن فروغ

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران