استاد مرتضی نی داوود

مرتضی نی داوود ، در خانواده ای موسیقی دوست ، در تهران چشم به جهان گشود. پدرش بالا خان نوازنده ی تنبک بود. مرتضی در سن پنج سالگیی با تار آشنا شد و با زحمت ، نواهایی از آن استخراج می …

مرتضی نی داوود ، در خانواده ای موسیقی دوست ، در تهران چشم به جهان گشود. پدرش بالا خان نوازنده ی تنبک بود. مرتضی در سن پنج سالگیی با تار آشنا شد و با زحمت ، نواهایی از آن استخراج می کرد. پدرش به استعداد او پی برد و فرزند را نزد اساتید زمان به آموزش گذاشت. نخست نزد دو تن از تار نوازان گمنام به مدت کوتاه و نیز نزد میرزا حسینقلی ، بزرگترین استاد زمانه به شاگردی رفت.

محیط خانواده ی نی داوود محیط آرامی آکنده از ساز و موسیقی بود به خصوص جو آن زمانه که خالی از هرگونه موسیقی مبتذل و وارداتی بود ، در پرورش ذوق وی سهم بسیاری داشت. نی داوود پس از گذران دوره ی ردیفهای میرزا ، نزد شاگرد او ، درویش خان رفت و کار خود را ادامه داد. نی داوود جوان بهترین و محبوب ترین شاگرد درویش شد و ضمن اتمام دوره ی کلاسهای وی ، سرپرستی قسمتی از اداره ی امور کلاس را بر عهده گرفت و طی سالها ، به دریافت سه مدال از دست درویش خان نائل شد.

از خصوصیّات منحصر به فرد او ، غریزه ی قوی او در کشف استعداد های جوان و نا شناخته بود و تعلیم آنان. قمرالملوک وزیری ، غلامحسین بنان ، ملوک ضرابی و چند تن دیگر از کسانی هستند که قسمتی یا همه ی رشد و ترقی خود را مدیون مساعی نی داوود هستند.

مهمترین خدمات نی داوود ، ضبط ردیف های موسیقی ایران در نوار است که از مهمترین مراجع برای پژوهش موسیقی سنتی به شمار می آید . در دهه ۱۳۵۰ رادیو از او دعوت به این کار کرد . نی داوود با وجود کهولت سن ، پذیرفت و طی ماهها کار ، تعداد ۲۹۷ نوار آماده شد که شامل تمام محفوظات این پیر استاد بود از آموخته هایش. و نیز شامل گوشه هایی مهجور که اکثر موسیقیدانان میان سال و جوان ایرانی را با آنها آشنایی نبود. جالب توجه اینکه ، نی دواوود با اینکه از طرف مسئولین رادیو اصرار فراوانی شده ، در قبال این زحمت طاقت فرسا هیچگونه هدیه و مبلغی را نپذیرفت.

از آثار معروف ایشان می توان به پیش درآمد ماهور، اصفهان و تصانیف مرغ سحر، آتش دل و بس کن ای دل اشاره کرد. وی آخرین کنسرت خود را در سال ۱۳۳۸ به یاد یار دیرین خود قمر، برگزار کرد.

در این مجموعه نواخته های وی در دستگاه شور سه گاه، ماهور و آواز افشاری، دشتی، بیات ترک و اصفهان را می شنویم.