چهارشنبه, ۲ خرداد, ۱۴۰۳ / 22 May, 2024
مسوولیت اخلاقی از نگاه ارسطو
در سنت فلسفه غرب رویکردهای گوناگونی به مسوولیت انسانی وجود داشته است. این رویکردها برای ما که واجد رویکردی نسبتاً مستقل در این زمینه هستیم بهانه یی مناسب برای بررسی تطبیقی به دست می دهد. فهمی از مفهوم مسوولیت اخلاقی و کاربردش در تعدادی از متون برجامانده یونانی نظیر آثار هومر ارائه می شود. در این آثار هم از عامل انسانی و هم از عامل فراانسانی به عنوان افرادی که شایسته تشویق و تنبیه پیرو کاری که انجام داده اند، یاد شده است. در جاهایی دیگر هم رفتار عامل محکوم شده است چون عاملی موجود بوده که کنترل بر نفس نداشته است. تامل بر این عوامل گونه یی تقدیرگرایی را مطرح می کند. طبق این دیدگاه آینده انسان یا بخش و جنبه یی از آن از پیش مقدر شده است و این کار به وسیله خدا یا ستارگان یا حقایق و زمان هایی خاص مشخص شده است. در چنین رویکردی تاملات و انتخاب ها و اعمالی خاص نامناسب به نظر می رسند چون آینده مشخص شده است. اگر نتایجی مشخص مقدر شده باشد آنگاه به نظر می رسد عامل اخلاقی نمی تواند مسوول کاری که انجام می دهد باشد. اگر تقدیرگرایی درست باشد آنگاه به نظر می رسد هیچ عاملی از جهت اخلاقی مسوول هیچ کاری نیست.
با این همه این گرایش در تقدیرگرایی گاهی تاثیرات تاریخی مهمی بر جای گذاشته است. همین امر فیلسوفان را بر آن داشته بسی بر این نکته تاکید کنند دلیلی برای تامل در این باب که آینده ما بدون انتخاب ها و کارهای ما تعین یافته وجود ندارد. ارسطو شاید اولین نفری باشد که نظریه یی در باب مسوولیت اخلاقی ارائه کرده است. ارسطو هنگام بحث از خیر و شرهای انسانی در کتاب سوم اخلاق نیکوماخوستی نکاتی را در باب مسوولیت اخلاقی برمی شمارد. او تصریح می کند ما باید متناسب با فضیلت مندی شخصیت انسان به او پاداش بدهیم یا او را مجازات کنیم. چند لحظه بعد او تصریح می کند تنها فردی می تواند به عنوان عامل اخلاقی در نظر گرفته شود و می توان به او مسوولیت اخلاقی اطلاق کرد که بتواند انتخاب صورت دهد.
برای ارسطو یک تصمیم نوع خاصی از خواست است که از تامل ناشی می شود و تصور عامل را از آنچه خیر است بیان می کند. باقی مانده بحث ارسطو به تبیین شرایطی می پردازد که در ذیل آنها مناسب است بیان کنیم عامل اخلاقی به جهت کاری که انجام داده یا ویژگی هایی که داشته شایسته تقبیح یا تشویق است. فرضیه کلی ارسطو این است که انسان تنها وقتی مستحق پاداش یا جزا است که عمل یا گرایش وی اختیاری و انتخابی باشد. طبق نظر ارسطو، یک عمل آزاد یا گرایش آزاد دو مشخصه دارد؛ اول آنکه یک شرط نظارتی بر آن کنترل می کند یعنی عمل یا ویژگی منشایی در عامل دارد و بر اثر زور و اجباری رخ نداده است. دوم آنکه ارسطو شرطی معرفتی نیز اعمال می کند یعنی اینکه عامل باید از آنچه انجام می دهد آگاه باشد. البته پاره یی ابهام ها در تبیین ارسطو وجود دارد که همین باعث تفاسیر گوناگونی از آرای وی شده است. هدف ارسطو این است که این شرایط را با توجه به تشویق و تقبیح عامل تعریف کند اما آشکار نیست چگونه باید مفهوم محوری مسوولیت اخلاقی را در اینجا فهم کنیم.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور سقوط بالگرد رئیسی سیدابراهیم رئیسی شهدای خدمت شهید جمهور ابراهیم رئیسی رئیسی شهادت ایران سقوط بالگرد حسین امیرعبداللهیان
کنکور مترو سازمان تامین اجتماعی تهران امتحانات نهایی شهرداری تهران سانحه بالگرد رئیسی بارش باران آموزش و پرورش هلال احمر سیل قوه قضاییه
قیمت دلار خودرو ارز قیمت خودرو بورس قیمت طلا یارانه بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان سایپا یارانه نقدی
شهید تلویزیون سینمای ایران سینما آیت الله سید ابراهیم رئیسی هنرمندان شعر رسانه ملی لیلا حاتمی سریال
کنکور ۱۴۰۳ دانش بنیان
اسرائیل روسیه غزه رژیم صهیونیستی امیرعبداللهیان جنگ غزه ترکیه فلسطین آمریکا ولادیمیر پوتین چین عربستان
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید باشگاه پرسپولیس لیگ برتر لیگ برتر ایران فدراسیون فوتبال والیبال لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال لیورپول
اپل هوش مصنوعی مایکروسافت گوگل سامسونگ ناسا انسان تبلیغات موبایل آیفون
سلامت سرطان مغز آلزایمر طول عمر کاهش وزن مغز انسان افسردگی سلامت روان