پارادایم های نامتوازن و اغواگرایانه از زنان و دختران در فیلم ها و انیمیشن های ویژه کودکان

امروزه وجود تصاویری اغوا گرایانه و وسوسه کننده وسکسی و البته نامتوازن از زنان و دختران در فیلم های سینمایی و انیمیشن های ویژه کودکان, برای اکثر مخاطبان رسانه ها, به امری پذیرفته تبدیل شده است نویسنده با اشاره به یافته های یک تحقیق گسترده در این موضوع, معتقد است که این وضعیت نامتوازن در بخش فیلم های ویژه کودکان, سنگ بنای زندگی در چنین دنیایی را برای فرزندان ما فراهم خواهد کرد خرید آثار مناسب هنری, می تواند به پایان این شرایط تحقیر آمیز و نامتناسب منجر شود

امروزه وجود تصاویری اغوا گرایانه و وسوسه‌ کننده وسکسی و البته نامتوازن از زنان و دختران در فیلم‌های سینمایی و انیمیشن‌های ویژه کودکان، برای اکثر مخاطبان رسانه‌ها، به امری پذیرفته تبدیل شده است. نویسنده با اشاره به یافته‌های یک تحقیق گسترده در این موضوع، معتقد است که این وضعیت نامتوازن در بخش فیلم‌های ویژه کودکان، سنگ بنای زندگی در چنین دنیایی را برای فرزندان ما فراهم خواهد کرد. خرید آثار مناسب هنری، می‌تواند به پایان این شرایط تحقیر آمیز و نامتناسب منجر شود.

چند سال پیش، هنگامی که خانم لجینا دیویس به همراه دختر دوساله‌اش مشغول دیدن چند کارتون و برنامه آموزشی پیش ‌دبستانی بود، یک نکته تعجب وی را برانگیخت: پس دختران کجا هستند؟ چرا شخصیت‌های دیروز دختر دنیای انیمیشن دیگر وجود ندارند؟ در سال‌های اخیر، به نظر می‌رسد، شخصیت‌های جنگجو، جونده و یا سگ‌های پسر، بر همه فریم‌های انیمیشن سلطه دارند و ما شاهد یک شرایط غیر واقعی در تاریخ رسانه‌های تصویری خود هستیم.

خانم دیویس در لوس‌آنجلس به من چنین گفته بود: «من این موضوع را با یکی از رؤسای استودیوهای فیلم سازی مطرح کردم و از وی پرسیدم که آیا شما به این نکته توجه کرده‌اید که در برنامه‌های کودکان، دختران کمتری به نسبت پسران وجود دارند؟ البته وی به من چنین گفت: نه، نه. در ایالات متحده چنین موضوعی وجود ندارد. ما سال‌هاست که این موضوع را در کشور خود حل کرده‌ایم.»

خانم دیویس یادآوری می‌کند که اشاره مدیر آن استودیو به وجود یک شخصیت زن در همه آثار تولید شده در سال‌های اخیر باز می‌گردد. به نظر می‌رسید که نیاز به تحقیقی جامع در این زمینه وجود دارد. لذا وی تصمیم گرفت که داده‌های لازم را تهیه کند. بدین ترتیب یک مؤسسه غیر دولتی تأسیس کرد و ظرف سه سال، با کمک استاد دانشکده روزنامه‌ نگاری «آنفبرگ» آقای استاسی اسمیت، به ارزیابی جایگاه شخصیت‌های مذکر و مؤنث در آثار ساخته شده برای کودکان پرداخت. در روزهای سی و سی و یک ژانویه سال ۲۰۰۸ میلادی، در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، خانم دیویس نتایج تحقیقاتش را با کمک مؤسسه مطالعات جنسیت و کودکان در رسانه‌ها (GDIDM) ارائه کرد. در این جلسه که تعدادی از رؤسای استودیوهای فیلم سازی، نویسندگان، کارشناسان تعلیم و تربیت و دانشجویان حضور داشتند، سه نتیجه‌گیری اصلی این پژوهش برای حاضران مطرح شد:

۱ ) ما در رسانه‌های تصویری خود، شاهد یک عدم توازن جنسیتی هستیم.

۲ ) در قریب به اتفاق این آثار، در هنگام نمایش شخصیت‌های مؤنث، این کاراکترها به صورتی بیش از حد سکسی ارائه می‌شوند.

۳ ) بیشترین تمرکز در این شرایط نابرابر، به فیلم‌های انیمیشن و سپس فیلم‌های سینمایی ویژه کودکان بازمی‌گردد که براساس طبقه‌بندی سنی مخاطبان، شامل ایمن‌ترین فیلم‌های موجود در بازار می‌باشند.

به هرحال، دو نتیجه ابتدایی این پژوهش، سال‌هاست که در جامعه ما شناخته شده و تقریباً برای اکثر بینندگان معمولی رسانه‌ها تعجب‌آور به شمار نمی‌روند، اما نمی‌توان نتایج آماری ارائه شده را نادیده گرفت. مثلاً پس از بررسی پانزده هزار شخصیت سخنگوی فیلم‌های مختلف در فیلم‌های ویژه کودکان و نوجوانان زیر سیزده سال و همچنین فیلم‌های ویژه افراد بالغ، تعداد مردان تقریباً سه برابر زنان بوده و تعداد قصه‌گوهای مرد هم چهار برابر قصه‌گوهای زن می‌باشد. (هشتاد و سه در صد در برابر هفده در صد ).

همچنین پس از بررسی چهار هزار کاراکتر مؤنث (شخصیت‌های دختر و زن انیمیشن و یا حیوانات مختلف) مشخص شده است که این شخصیت‌ها، پنج برابر شخصیت‌های مذکر در آثار بررسی شده، خود را آرایش می‌کنند و یا رفتارهایی اغوا گرایانه و وسوسه‌ کننده از خود نشان می‌دهند. همچنین با احتمال سه به یک، این کاراکترها، لباس‌هایی جلف و تحریک‌آمیز بر تن می‌کنند.

از سوی دیگر، هنگامی که زنان در فیلم‌های رده کودکان ظاهر می‌شوند، با احتمال بیشتری از خود رفتارهایی محرک نشان می‌دهند، اغوا می‌شوند و یا اقدامات رومانتیک از خود بروز می‌دهند.

به گونه‌ای دراماتیک و اغواگرایانه، زنان در این آثار، سه برابر مردان، بدن‌هایی موزون و متناسب دارند و بدین ترتیب، الگوی یک بدن کشیده و لاغر و ترکه‌ای را از اولین سال‌های عمر به کودکان ما تحمیل می‌کنند. لذا گفته‌های یکی از مقامات شرکت «سونی»، باید یک هشدار جدی به حساب آید: «در بدن‌های استخوانی زنان نشان داده شده در فیلم‌های سینمایی و انیمیشن ویژه کودکان و نوجوانان، هیچ جایی برای رحم وجود ندارد.»

همچنین در کنار این برنامه، چهار جلسه بحث و بررسی با محوریت موضوعات زیر برگزار شد:

ـ الگوهای بازاریابی اسباب‌بازی‌ها و محصولات کودکان (با حضور مدیران شرکت‌های تولیدکننده محصولات سرگرمی)؛

ـ وضعیت برنامه‌های ویژه کودکان در سراسر دنیا (با حضور کارشناسان بین‌المللی)؛

ـ نقد و تحلیل نتایج این پژوهش (با حضور منتقدان و صاحب‌نظران) و جلسه ارائه راه‌حل‌هایی در جهت اصلاح شرایط نامتوازن کنونی.

یکی از کارشناسان، همزمان با برپایی این برنامه اعلام کرد که در دو فیلم Juno و Atonement، ما شاهد تصویری واقع‌ بینانه و متوازن از زنان و دختران هستیم و اگر این روند به صورت خوش‌ بینانه ادامه یابد، ما در سال‌های آینده به شرایطی آرمانی دست خواهیم یافت.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که باید با استقبال از چنین فیلم‌هایی، به تصویری واقعی و دستکاری نشده از زنان و دخترانمان در آثار سینمایی دست یابیم. به علاوه، به دلیل اهمیت بالای درآمد ناشی از فروش این فیلم‌ها در سینماها، باید با انتخاب هوشمندانه آثار متوازن و مطلوب، از چنین محصولاتی حمایت کرد.

آقای استاسی اسمیت، کارشناس حوزه سینما می‌گوید: «مردم ما باید تنها لوح‌های فشرده آثاری را خریداری کنند که تصویری متوازن از زنان و دختران ارائه می‌کنند. به علاوه، تولید کنندگان آثار سینمایی نیز باید تداوم تولید آثار غیر واقعی و تحقیرآمیز کنونی را با ریسک مالی عدم استقبال مخاطبان رو به ‌رو ببینند.» بدین ترتیب می‌توان امیدوار بود که سرانجام کلیشه‌های تحقیرآمیز از زنان و دختران، از دنیای ما رخت ببندند.

سارا ورهیس

مترجم:محسن داوری

منبع: www.alternet.org

Sara Voorhees: بانوی نویسنده و منتقد باسابقه آثار سینمایی. وی از اعضای جامعه منتقدان آمریکا و عضو شورای مدیریت انجمن آموزش‌های رسانه‌ای است.

منبع:ماهنامه سیاحت غرب ،شماره ۶۵