از دنیا خسته شده ام

بعضی مواقع است انسان به این نتیجه می رسد که واقعا دنیای مذموم شده ناپسند است و از صمیم قلب می خواهد که از آن دل کنده و زندگی الهی داشته باشد اما راهکار آن و اینکه چگونه این امر را به واقع محقق کند, نمی داند در این مجال برآنیم که در این زمینه با هم مروری داشته باشیم به میان راه های رسیدن به این مقصود

بعضی مواقع است انسان به این نتیجه می‌رسد که واقعا دنیای مذموم شده ناپسند است و از صمیم قلب می‌خواهد که از آن دل کنده و زندگی الهی داشته باشد؛ اما راهکار آن و اینکه چگونه این امر را به واقع محقق کند، نمی‌داند. در این مجال برآنیم که در این زمینه با هم مروری داشته باشیم به میان راه‌های رسیدن به این مقصود.

۱- شناخت خدا

۲- منشأ محبت به دنیا غفلت از خداست. قرآن مجید می‌فرماید: «ما جعل الله لرجل من قلبین فی جوفه؛(۱) خداوند دو قلب درون هر فردی قرار نداده است». یعنی محبت به دنیا با محبت به خدا جمع نمی‌شود. بنابراین، راه دل کندن از دنیا پیوستن به معشوق واقعی(خدا)است.

آن کس که تو را شناخت، جان را چه کند

فرزند و عیال و خانمان را چه کند

۳- توجه به ناپایداری دنیا

۴- قرآن مجید با بیان بی‌اعتباری و فنای دنیا، پیروانش را از دام وابستگی به دنیا برحذر داشته و دنیا را بازیچه و بیهوده معرفی کرده است.(۲)

بر این اساس امام علی(علیه‌السلام)می فرماید: در عزت و ارجمندی دنیا رغبت نکنید. فخر دنیا بریده شدنی و آرایش و نعمتش تمام شدنی است.(۳)

۳- شناخت آثار محبت به دنیا

اگر کسی بداند دلبستگی به دنیا چه آثار و نتایج زیان‌باری دارد، از آن فاصله خواهد گرفت. در این جا به بعضی از آن آثار می‌پردازیم:

الف- منشأ گناهان:در روایات از محبت به دنیا به عنوان ام‌الفساد یاد شده است. امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرماید: «رأس کلّ خطیئه حب الدنیا؛(۴) محبت به دنیا سرچشمه همه گناهان است».(۵)

ب- سخت مردن:هر اندازه علاقه و محبت به زندگی دنیا بیشتر باشد، جدایی از آن سخت‌تر خواهد بود، چنان که امام علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: «من کانت الدنیا همّته اشتدّت حسرته عند فراقها؛(۶) کسی که هم و غم او دنیا باشد، حسرتش در موقع جدا شدن از دنیا بیش‌تر خواهد بود».

ج- اندوه بی‌حد:امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرماید: «هر که دل به دنیا بندد، به سه خصلت دل بسته است: اندوهی که پایان ندارد و آرزویی که به چنگ نیاید و امیدی که بدان نرسد».(۷)

د- حرص شدید:امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرماید: «خداوند دری از دنیا بر بنده نگشاید جز این که مانند آن دری از حرص بر او بگشاید».(۸)

۴- نیایش و مناجات

یکی از عواملی که انسان را به رهایی از تعلقات مادی کمک می‌کند، انس با خدا از طریق نیایش است. هر چه رابطه با خدا بیشتر باشد، بریدگی از دنیا و تعلقات مادی نیز بیشتر خواهد بود. در دعاها این انقطاع دیده می‌شود، به ویژه در دعای پر محتوای شعبانیه که همه امامان آن را زمزمه می‌کرده‌اند. در آن‌جا امامان می‌فرمایند: «الهی هب لی کمال الانقطاع الیک؛ خدایا انتهای انقطاع را به من ارزانی دارد».

۵- معاشرت با اهل دل

از آن جا که گرایش و صفات اخلاقی دوست و همنشین اثر مستقیم در آدمی دارد، معاشرت با افرادی که توجه به آخرت دارند، انسان را از وابستگی به دنیا رهایی می‌بخشد. این نکته در روایات آمده است: «حواریون به عیسی گفتند: با چه کسی معاشرت کنیم؟ فرمود: با کسی که دیدنش شما را به یاد خدا بیندازد و علمش آگاهی شما را بیشتر کند و شما را نسبت به آخرت ترغیب نماید».(۹)

۶- شناخت دنیا

یکی از راه‌های دل کندن از تعلقات مادی شناخت دنیاست که از راه‌هایی حاصل می‌شود. نخستین منبع شناخت دنیا، دین است؛ زیرا هیچ کس بهتر از خداوند دنیا را نمی‏شناسد. یکی از اهداف بعثت انبیا نیز شناساندن حقیقت دنیا بوده است: «او خدایی است که دنیا را مسکن آفریدگان برگزید و پیامبرانش را به راهنمایی جن و انس فرستاد تا دنیا را آن گونه که هست، بشناسانند و از زیان‏هایش برحذر دارند و با مطرح کردن مَثَل‏ها عیوب دنیاپرستی را نشان دهند».(۱۰)منبع دیگر شناخت دنیا، خود دنیاست. خود را در گردش درس‏آموز خویش برای ما وصف می‏کند، اما ماییم که فریفته می‏شویم. دنیا در سخنان حضرت علی(علیه‌السلام)، معرفی خوب برای خویش است؛ زیرا اولاً، راست می‏گوید: «دنیا خانه‏ای راستگو است برای کسی که آن را تصدیق کند».(۱۱)دوم: در معرفی خود هرگز انسان را فریب نمی‏دهد:چه هنگام تو را فریب داد؟! آیا با گورهای پدرانت که پوسیده‏اند، تو را فریب داد یا با آرامگاه‏های مادرانت که در زیر خاک آرمیده‏اند؟! دنیا با سرنوشت آنان حال تو را مجسم کرده و با گورهایشان گور تو را به نمایش گذاشته است.(۱۲)اما اگر دنیا هرگز انسان را فریب نمی‏دهد، پس چرا در سخنان حضرت به فریبکاری و نیرنگ بازی شهره است(۱۳) و چرا بارها بشر را از فریب دنیا برحذر داشته ؟(۱۴) چگونه است که دنیا فریب نمی‏دهد، اما باید از فریبش بر حذر ماند؟ این بدان دلیل است که حضرت، مجرم راستین را در فریب انسان می‏داند، نه دنیا.حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: «راست می‏گویم؛ دنیا نیست که تو را فریفته است، بلکه تویی که فریفته دنیا شده‏ای؛ چرا که دنیا پندها را بی‏پرده با تو گفته و دور از هر تبعیضی از حقایق آگاهت کرده است. بی‏گمان دنیا با این همه هشدارهای پی در پی از فرود آمدن بلا در تن و کاستن نیرویت صادق‏تر و وفادارتر از آن است که دروغت بگوید یا فریبت دهد. چه بسیار پندهایی از دنیا را که متهم کردی و خبرهای راستی را که دروغ انگاشتی».(۱۵)سوم: در معرفی خود دلسوز است و می‏خواهد انسان را از تباهی نجات دهد:اگر در خانه‏های فروپاشیده و ویرانه‏های خلوت و خاموش به شناخت دنیا برخیزی، با یادآوری‏های زیبا و پندهای رسایش، او را دوستی دلسوز و یاری مهربان می‏یابی که تباهی تو را دریغ می‏دارد.

منابع در دفتر روزنامه موجود است