چهارشنبه, ۱۳ تیر, ۱۴۰۳ / 3 July, 2024
دغدغه های دیجیتال شدن در آوردگاه سنت و نوآوری
وقتی از نظام آموزش استاد- شاگردی انتقاد می‌شود، ناکارآمدی این روش برای آموزش در یک صنعت پیشرو مانند صنعت چاپ مورد انتقاد است، نه خبرگی و مهارت استادکاران. بدون هیچ تعارف و تملقی باید اعتراف کرد که استادکاران خبره لیتوگرافی، چاپ و صحافی بار صنعت چاپ کشور را به دوش داشته‌اند و امروز هم گره‌گشای بسیاری از مشکلات هستند. اما موضوع نظام آموزشی و روش علمی اداره چاپخانه، چیزی فراتر از نقش این یا آن ماشین‌چی خبره است.
واقعیت آن است که همین استادکاران و اپراتورهای با سابقه، خود نیازمند آموزش‌های نوبتی و ضمن کار هستند ولی سال‌های سال از آن محروم بوده‌اند. آنها به تجربه و رنج و مرارت، نکاتی را که می‌بایست به آسانی فرا بگیرند، از بین دهها کار مختلف بیرون کشیده‌اند.
در شرایط فقدان نظام آموزشی کارآمد، این استادکاران بیشترین بار مسؤولیت را در تربیت نیروی انسانی و حفظ حداقل کیفیت در کارگاه‌ها به عهده داشته‌اند. البته خدمات ارزنده استادکاران چاپ، نتوانسته کاستی‌ها و نارسایی‌های صنعت چاپ کشور را جبران کند، اما آنها نباید به عنوان مقصر این وضع نابسامان صنعت چاپ قلمداد شوند. تقصیر اصلی متوجه برنامه‌ریزان و مسؤولان دولتی و صنفی است. شاید سهمی از این تقصیرها به مدیران چاپخانه‌ها هم برسد، ولی استادکاران و ماشین‌چی‌های خبره و تعمیرکاران و نسل قبلی مدرسان و مؤلفان فعال در صنعت چاپ، هر یک به سهم خود به این صنعت خدمت کرده‌اند. بی‌انصافی است که آنها را مورد مؤاخذه قرار دهیم، برعکس، آنها سزاوار تحسین و تمجید هستند.
ولی تحسین و تمجید از استادکاران نباید به تداوم نظام استاد- شاگردی منجر شود. صنعت چاپ ایران به تربیت نیروی کار در سطوح مختلف و متناسب با استانداردهای معتبر جهانی نیاز دارد.
پس از طرح دو نکته فوق، حالا ارتباط این مطالب را با نکته‌ای که در آغاز مطرح شد، برقرار می‌کنیم. این که مراد از این واژه‌ها و اصطلاحات جدید چیست؟ و در شرایط امروز و آینده نزدیک، نسل قدیمی‌تر در چاپخانه‌ها چه جایگاهی دارند.
بد نیست همین جا تأکید شود که هنوز اتفاق عجیبی نیفتاده و بسیاری از دانسته‌ها و تخصص‌های استادکاران و افراد با سابقه صنعت چاپ، نقش اساسی در این حرفه ایفا می‌کند و با وجود دستگاه‌های جدیدی مثل CTP و کاربرد نرم‌افزارهای مختلف، هنوز هم کارها به همت همان ماشین‌چی‌ها به چاپ می‌رسد.
واقعیت آن است که از دیدگاه فنی، اصل چاپ همان نشستن مرکب بر روی کاغذ (یا سطح چاپی) است و در این خصوص چیز زیادی تغییر نکرده است و هدف همه نرم‌افزارها همچنان تضمین بهترین شرایط مناسب برای نشستن مرکب بر کاغذ، بدون خطا، با بهترین کیفیت و به رنگی نزدیک به اوریژینال است. در آغاز این نوشته، بین چاپ دیجیتال و تکنولوژی دیجیتال تفاوت قایل شدیم. چاپ دیجیتال به تنهایی سهم قابل توجهی در کل گردش مالی چاپخانه‌ها و تولید کارهای چاپی ندارد. این میزان در کشور ما به جرات پایین‌تر است. اما روند آینده چاپ به سود این روش در حال تغییر است.
اما تکنولوژی دیجیتال، چیز دیگری است. وقتی از اسکنر، ایمیج‌ستر، پلیت‌ستر و حتی سنسورهای مختلف در ماشین چاپ معمولی و حتی دستگاه‌های صحافی صحبت می‌کنیم، در واقع مقوله‌های دیجیتال را مورد بحث قرار می‌دهیم، هر چند که هیچ سخنی از چاپ دیجیتال در میان نیست.
تکنولوژی دیجیتال دیرزمانی است که در بخش‌های مختلف پیش از چاپ، چاپ و پس از چاپ رواج یافته، همچنان که در منزل و اداره نیز حضور آن را احساس می‌کنیم. در این مفهوم، دیجیتال هیچ چیز پیچیده‌ای نیست، حالا در بسیاری از خانه‌ها به جای دستگاه گرام و ضبط صوت و نوار کاست، سیستم‌های صوتی تصویری دیجیتال وجود دارد. هم کودکان و هم پیران یک خانواده به راحتی با دستگاه‌های ویدئو سی‌دی کار می‌کنند و فیلم و کارتن و موسیقی اصیل ایرانی از طریق درایو CD پخش می‌کنند.
در صنعت چاپ نیز به ویژه در بخش پیش از چاپ، تکنولوژی دیجیتال منشأ تحولات زیادی بوده است. بدین ترتیب طرز کار یک دستگاه خروجی فیلم (ایمیج ستر) و یا خروجی پلیت (پلیت‌ستر) برای یک لیتوگراف، پدیده‌ای شگفت‌آور قلمداد نمی‌شود. آنها به خوبی کار کردن با فیلم یا پلیت حاصل از این دستگاه‌ها را فرا می‌گیرند.
اما مسأله فقط به دستگاه‌ها و خروجی آنها منحصر نمی‌شود. آنچه در این بین تغییر اساسی کرده است، ورود نرم‌افزارها به حوزه پیش از چاپ و چاپ است. نرم‌افزارهایی که بر اساس روش‌های دستی و اجرایی معمول در لیتوگرافی و چاپ ساخته شده‌اند، ولی یک استادکار قدیمی لیتوگرافی که آموزش‌های لازم برای کار با نرم‌افزار را ندیده است، در برابر آن مستأصل می‌ماند و اینجاست که او اقتدار حرفه‌ای و استادی خویش را از دست رفته می‌بیند، در حالی که این نرم‌افزار می‌خواهد کار همان استادکار را انجام دهد. واقعیت آن است که نرم‌افزارها برای اجرای هر چه دقیق‌تر و مطمئن همان پروسه تهیه شده‌اند که پیش از این با دست و ابزار و مواد مختلف در کارگاه‌ها انجام می‌شد. پیچیده‌ترین و گران‌ترین نرم‌افزارهای
imposition، تنها و تنها همان عملیات فرم‌بندی و مونتاژ لیتوگرافی را انجام میدهند. در آنها هیچ اتفاق جدیدی نمی‌‌افتد، همان‌کاری که دهها سال پیش توسط کارگران لیتوگرافی و مونتاژکاران مختلف در لیتوگرافی‌ها صورت می‌گرفت، به همان صورتی که آنها با دست و چسب و قیچی انجام می‌دادند- و البته بسیار ساده‌تر از آن کاری که آنها می‌کردند- توسط نرم‌افزار ایمپوزیشن انجام می‌شود.
مگر غیر از این است که برنامه‌نویسان این نرم‌افزارها، همه اطلاعات خود را در مورد فرم‌بندی از مشاهده دقیق طرز کار لیتوگرافان و مونتاژکاران کسب کرده‌اند؟
مگر غیر از این است که این نرم‌افزارها هم مثل یک مونتاژکار، ابتدا مشخصات ماشین چاپ و نوع صحافی را می‌پرسند؟ این که آیا صحافی به صورت مفتولی است یا ته‌چسب و ته‌دوخت و سپس بر اساس شرایط و مشخصات کاغذ و تیراژ و ماشین چاپ و ... نوع فرم‌بندی را برای فرم ۸ صفحه‌ای یا ۱۶ صفحه‌ای و یا رقعی و پالتویی و ... انتخاب شود. در گذشته همین بوده، حالا با پیشرفته‌ترین نرم‌افزارها نیز همین است. تازه هنوز هم در استفاده از نرم‌افزار مونتاژ، برخی فاکتورها را همان لیتوگرافان و اپراتورها بر اساس شناختی که از روند کار چاپی دارند، تعریف می‌کنند.
در مورد سایر بخش‌های آماده‌سازی دیجیتال نیز، وضع به همین صورت است. بدون شک همه نرم‌افزارهای چاپ ابتدا بر اساس مطالعه دقیق رفتار کارگران لیتوگرافی و چاپ در مراحل مختلف تهیه شده‌اند و سپس بر اساس نیاز کاربران توسعه یافته‌اند و امکانات بیشتری ایجاد کرده‌اند. (برای مثال کارهایی که با روتوش دستی و سیانور کاری و فیلماژ و ساعت‌ها صرف وقت امکان‌پذیر نبود، اینک به مدد راه‌حل‌های نرم‌افزاری در کامپیوتر قابل اجراست.)
در واقع نرم‌افزارها تحقق روِیاهای طراحان و لیتوگرافان و چاپکاران هستند و بخش عمده آنها، تقلیدی از کارهایی است که دست‌اندرکاران این حرفه‌ها سال‌های سال به کمک ابزار و مواد مختلف انجام می‌داده‌اند.
پس اشکال استادکاران قدیمی ما کجاست؟ در حالی که آنها بیش از هر کس دیگری و آسان‌تر از هر مهندس کامپیوتری می‌توانند منطق این برنامه‌ها را درک کنند، چرا میدان را به نسلی واگذار می‌کنند که سابقه چندانی در این حرفه نداشته است؟
مشکل از آنجا پیدا شد که بعضی از قدیمی‌ها به خاطر سطح سواد یا دشوار یافتن کار با منوهای انگلیسی نرم‌افزارها و اساساً احساس بیگانگی و هراس از کامپیوتر از آشنایی با نرم‌افزارها اجتناب ورزیدند، این وضعیت ارتباط آنها را با بخشی از کار قطع کرد. هر چند که شمار قابل توجهی از افراد میان سال، کم و بیش با تکنولوژی‌های جدید هماهنگ شدند و تا حدی ارتباط خود را با حرفه تجدید کردند، اما همچنان این نقطه ضعف را با خود دارند که از تمام ظرفیت و امکانات نرم‌افزاری استفاده نمی‌برند، در نتیجه از سرمایه‌گذاری‌های خود بهره مطلوب را نمی‌برند و مشکلات و ضعف کیفیت و اشکالات چاپی هنوز هم به صورت کم و بیش پابرجاست.
● چه چیزی واقعاً جدید است؟
در مورد نرم‌افزارهای پیش از چاپ به عنوان نمونه نرم‌افزار فرم‌بندی را مثال زدیم. اما موارد دیگری مثل گردش کار دیجیتال، مدیریت رنگ و دهها واژه و اصطلاح جدید چه می‌شوند؟ درست است که نرم‌افزار فرم‌بندی شبیه‌سازی همان عملیاتی است که قبلاً مونتاژکاران روی فیلم و آسترلون انجام می‌دادند، آیا <ورک فلو>، <ترپینگ>، <پری فلایت> و ... هم همان وضع را دارند؟
اجازه بدهید در یک کلام پاسخ بدهیم که به‌‌طور کلی همه اینها، مربوط به آماده‌سازی و چاپ است. کاری که قبلاً هم انجام میشده. تازه‌ها، شاید از انگشتان یک دست هم بیشتر نباشد. اما آنچه از ریشه تفاوت کرده، حالت نرم‌افزاری به جای عملیات دستی است.
گردش کار (Work Flow) چیز جدیدی نیست. مدیریت رنگ (Color Management) هم به هیچ عنوان جدید نیست.
مگر در لیتوگرافی و چاپ سنتی گردش کار و نظم و ترتیب و سیستم‌های کنترلی وجود نداشته است؟ آنچه امروزه به عنوان پدیده‌ای جدید مطرح می‌شود، در واقعdigital work flow ، یعنی گردش کار دیجیتال است. علاوه بر اهمیت این نرم‌افزار و مزایای آن نسبت به روش‌های سنتی، آنچه حالا باعث مطرح شدن بیشتر آن می‌شود، یکی اهمیت گردش کار دیجیتال در انجام درست کار با دستگاه‌های جدید است و دیگری بهایی که باید برای آن پرداخت شود. کسانی که دستگاه کامپیوتر به پلیت خریداری می‌کنند، علاوه بر هزینه دستگاه، می‌بایست برای نرم‌افزار گردش کار دیجیتال نیز هزینه کنند. (گرچه بعضی از خریداران ایرانی دستگاه‌های CTP ترجیح داده‌اند از زیر بار آن شانه خالی کنند.)
به همین ترتیب مدیریت رنگ نیز پدیده جدیدی نیست. زیرا در لیتوگرافی و چاپ سنتی، رویه‌های تعریف شده دقیقی در مورد کنترل حروف، تصاویر، ترام‌ها، نمونه‌گیری فیلم، پلیت، نوع کاغذ و مرکب، دما و رطوبت محیط، مشخصات کاغذ و راه و بی‌راه آن، میزان اسید در آب ماشین و حتی عملیات پس از چاپ و ... وجود داشته و اعمال میشده است. آنچه امروزه به عنوان پدیده‌ای جدید مطرح می‌شود، در واقع نرم‌افزارهای مدیریت رنگ است وگرنه آنچه امروزه باید برای یک چاپ خوب کنترل شود، دیروز نیز به نوعی دیگر وجود داشته است. بنابراین درک مضمون مدیریت رنگ برای یک لیتوگراف و چاپکار باید بسیار آسان باشد و در صورت آموزش و عادت کردن به کار با نرم‌افزارهای کامپیوتری، بسیار استادانه خواهند توانست از این نرم‌افزارها استفاده کنند.
علی‌رغم این توضیحات باید بپذیریم آنچه امروزه به صورت دیجیتال ارایه می‌شود و در پروسه آماده‌سازی و چاپ به کار می‌رود، باید با شناخت روش‌های دیجیتال اجرا شود. وقتی همه طراحان کارهای خود را به صورت فایل ارایه میدهند، لیتوگراف باید بتواند آن را بررسی کند و اشکالات احتمالی آن را برطرف سازد.
همچنین باید بپذیریم که برخی از مفاهیم و عملیات کلیدی در نرم‌افزارهای پیش از چاپ به قدری پیشرفته‌اند که باید آنها را دستاوردها و دانش فنی تازه‌ای قلمداد کرد. دست‌اندرکاران چاپ و به ویژه متصدیان و مسؤولان هر بخش تخصصی باید در حد کار خود، اطلاعات تخصصی را در مورد کار با این نرم‌افزارها داشته باشند.
دوره‌های مدیریتی دانشگاه تهران
ویزای تضمینی ایتالیا کانادا
فروش انواع ژنراتور دیزلی با ضمانت نامه معتبر
انتخابات ریاست جمهوری مسعود پزشکیان سعید جلیلی انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم ایران جلیلی مناظره مناظره انتخاباتی دولت ریاست جمهوری
تهران پلیس تب دنگی قتل شهرداری تهران قوه قضاییه وزارت بهداشت حوادث آموزش و پرورش خانواده سازمان هواشناسی آتش سوزی
مسکن قیمت طلا خودرو قیمت دلار قیمت سکه بازار خودرو قیمت خودرو تورم دلار دولت سیزدهم بازار سرمایه بورس
تلویزیون سینما تئاتر بازیگر علیرضا قربانی تخت جمشید سینمای ایران سارا بهرامی کتاب کنسرت رسانه ملی دفاع مقدس
ماهواره کنکور ۱۴۰۳
رژیم صهیونیستی روسیه ترکیه فلسطین جنگ غزه جو بایدن آمریکا غزه اسرائیل فرانسه دونالد ترامپ چین
پرسپولیس استقلال فوتبال یورو 2024 سپاهان باشگاه پرسپولیس کریستیانو رونالدو تیم ملی پرتغال باشگاه استقلال جام ملت های اروپا لیگ برتر نقل و انتقالات
هوش مصنوعی گوگل نمایشگاه الکامپ سامسونگ ایرانسل عیسی زارع پور نخبگان اپل فیبرنوری ربات
کاهش وزن قهوه سرطان پارکینسون مغز سیب زمینی اضطراب دیابت مو بارندگی