در بی اثر بودن طرح اوباما شکی نیست

افزایش مخارج دولتی و شدت گرفتن بیکاری

آیا می‌توان ادعا کرد که ملت آمریکا در صورتی که کسری بودجه دولت اوباما افزایش یابد، با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد؟ آیا در این صورت توجیهی برای افزایش مخارج دولتی وجود دارد؟

رییس‌جمهور می‌گوید که این سیاست‌ها برای تحریک کردن اقتصاد واجب است. متاسفانه واضح است که چنین ادعایی بیجا است، پس این سوال پیش می‌آید که انگیزه اصلی اوباما چه بوده است. اوباما از ابتدا می‌گفت که طرح محرک او با هدف ایجاد رشد ارائه شده، این در حالی است که زمانی که در دوره جورج دبلیو بوش اقتصاد آمریکا واقعا رشد می‌کرد، دموکرات‌ها آن را با عنوان «بهبود، بدون ایجاد شغل» تخطئه می‌کردند.

در شانزدهم ژانویه سال ۲۰۰۹ – یعنی حدود یک سال پیش- اوباما گفت: اولین کاری که دولت من از پیش خواهد برد این است که شغل ایجاد کرده و اقتصاد را به حرکت درآورد. به همین دلیل است که من با تیم اقتصادی خود و رهبران دو حزب روی طرح آمریکایی بهبود و سرمایه گذاری مجدد کار خواهیم کرد تا بتوانیم فورا خلق شغل و رشد بلندمدت را امکان‌پذیر کنیم». اوباما بارها و بارها در سخنرانی‌های خود این ادعاها را تکرار کرده است.

دقت داشته باشید که اوباما ادعا کرده که فورا اقتصاد را به حرکت وا خواهد داشت. اما حالا یک سال از آن زمان می‌گذرد و نرخ بیکاری به ده درصد رسیده است. این در حالی است که اوباما گفته بود نرخ بیکاری از ۸ درصد فراتر نخواهد رفت. با تمام این حرف‌ها اوباما می‌خواهد در کنار طرح‌های خطرناک خدمات سلامتی و مجوزهای قابل خرید و فروش آلودگی طرح محرک دیگری را نیز اجرا کند. از آن گذشته وی برای خلق شغل در بخش ساختمان سازی جسورانه ۷۵ میلیارد دلار دیگر تقاضا کرده است. کنگره این طرح‌ها را تصویب کرد و به نظر می‌رسد که سنا هم همین کار را بکند.

مشاوران اقتصادی اوباما می‌گفتند که بسته محرک اوباما به ایجاد شغل در بخش خصوصی منجر خواهد شد. من شکی ندارم که این ادعا کاملا بی‌مورد است. من به جرات می‌گویم که اوباما یا متوجه نمی‌شود که طرح وی موثر واقع نمی‌شود یا این امر برایش مهم نیست چون اهداف اصلی وی عبارتند از

الف) بازتوزیع و جهت دهی پول از کسانی که آن را به دست آورده اند به سوی افراد و پروژه‌های دلخواهش و

ب) جهت دهی پول به سمت سازمان‌ها و پروژه‌هایی که شانس وی و حزبش را برای دوباره انتخاب شدن افزایش می‌دهند.

بحث ما از بحث سنتی محافظه‌کارهای طرف عرضه و هوادار کاهش مالیات و لیبرال‌های طرفدار مالیات و سیاست‌های رفاهی فراتر رفته است. متاسفانه ما از پارامترهای سیاست آمریکایی که تضمین می‌کنند آمریکا از لیبرالیسم فاصله زیادی نگیرد، دور شده‌ایم.

اوباما با چنان سرعتی پول قرض شده را خرج می‌کند که هیچ راه آسانی برای بازپرداخت آن باقی نمی‌ماند. مشکلاتی که در نتیجه این حجم بدهی دولتی به وجود می‌آید در درجه اول رشدی که می‌تواند از افزایش مخارج دولتی ایجاد شود را محو می‌کند (هرچند که به عقیده من نباید انتظار داشته باشیم که در نتیجه افزایش مخارج دولت اقتصاد رشد کند).

آسوشیتد پرس گزارش کرده که با گذشت ۱۰ ماه از اجرایی شدن طرح محرک، افزایش مخارج صورت گرفته روی جاده‌ها و پل‌ها هیچ اثری روی اشتغال محلی نداشته و رونق ناچیزی در بخش صنعت ساختمان سازی به بار آورده است. مهم نیست که چه مقدار پول خرج شده باشد؛ تغییرات نرخ بیکاری محلی کاملا از مبالغ خرج شده در جریان طرح محرک مستقل است. اقتصاددانان مستقل از پنج دانشگاه آمریکا این تحلیل آسوشیتد پرس را بررسی کرده و این امر که استراتژی محرک بی‌اثر بوده را تایید کرده‌اند.

برای قانع کردن موافقان طرح اوباما، بحث در مورد دلایل تئوریک ناتوانی مخارج دولتی برای ایجاد رشد و خلق شغل بی‌مورد است، زیرا شواهد تجربی چه از زمان حاضر و چه از زمان طرح نیودیل فرانکلین روزولت به اندازه کافی وجود دارد. اما برایان رایدل استاد بنیاد هریتیج برای قانع کردن موافقان سرسخت، دلایل تئوریک این شکست را در مطالعه‌ای که به تازگی منتشر شده، توضیح داده است.

استراتژی محرک اوباما بر تئوری اقتصادی کینزی بنا شده و پیش فرض آن این است که رکود اقتصادی به خاطر کمتر بودن تقاضا نسبت به عرضه ایجاد می‌شود و در نتیجه با افزایش مخارج دولتی قابل رفع است. مدل‌های کینزی فرض را بر این می‌گذارند که مخارج دولتی پول را به اقتصاد اضافه می‌کند؛ بنابراین تقریبا هیچ اهمیتی ندارد که بدانیم این پول کجا خرج می‌شود؛ این پول رشد اقتصادی را افزایش می‌دهد.

رایدل می‌گوید «کنگره روی گنج نخوابیده است. هر دلاری که کنگره به اقتصاد تزریق می‌کند باید ابتدا از طریق مالیات‌گیری یا قرض کردن از اقتصاد خارج شود. در واقع با این کار هیچ قدرت خرج کردن جدیدی خلق نشده و این پول تنها از گروهی از مردم به گروه دیگر منتقل می‌شود».

حتی اگر مخارج دولتی می‌توانست اقتصاد را به حرکت وادارد نیز اوباما نباید از نسل‌های بعدی قرض می‌گرفت چه برسد به اینکه در بی‌اثر بودن این طرح شکی نیست.

دیوید لیمباگ

مترجم: مصطفی جعفری