اولین تلسكوپ

ممكن است پاسخ دهید خوب معلومه گالیله اما این طور نیست گالیله اولین شخصی بود كه یك تلسكوپ را طراحی كرد, ساخت و از آن برای رصد ستارگان استفاده كرد طبق تاریخ علم غرب

● آیا شما میدانید نظریه تلسكوپ برای اولین بار توسط چه كسی مطرح شد ؟

ممكن است پاسخ دهید : ((خوب معلومه گالیله)) اما این طور نیست گالیله اولین شخصی بود كه یك تلسكوپ را طراحی كرد، ساخت و از آن برای رصد ستارگان استفاده كرد ( طبق تاریخ علم غرب).

در تاریخ علم بشر، بارها افرادی درباره‌ی نور صحبت كرده‌اند مانند فلاسفه یونان كه نظریات مختلفی راجع به نور و ماهیت آن در كتابهای خود آورده‌اند. اما باور عمومی تا قرن هفتم میلادی این بود كه نور از چشم موجودات رنده ساطع میشود و این دلیل دیدن اشیا است اما در قرن هفتم اولین شخصی كه به طور علمی در كلاس ‌های درس خود این عقیده را نفی كرد و نور را به شكلی كه امروز ما آن را می‌شناسیم تشریح كرد امام جعفر صادق(ع) بود.

ایشان در كلاسهای خود بحث‌های بسیاری را درباره نور مطرح ساختند كه از آن موارد نظریه ایشان راجع به جمع آوری نور است ایشان گفته‌اند : ((نور از طرف اشیا بسوی چشم ما میاید و از آن نور كه از طرف هر شیئی به سوی چشم ما میآید فقط قسمتی به چشم ما می‌رسد و بهمین جهت ما اشیا دور را به خوبی نمی‌بینیم و اگر تمام نوری كه از یك شیء دور می‌آید به چشم ما برسد ما شیء دور را نزدیك خواهیم دید و اگر بتوان چیزی ساخت كه تمام نور یك شیء دور را به چشم ما بتاباند در صحرا شتری را كه در فاصله سه هزار ذرع میچرد در فاصله شصت ذرعی خواهیم دید.)) ( از كتاب مغز متفكر جهان شیعه ترجمه ذبیح الله منصوری )

پس به این ترتیب می‌بینید كه بسیار زودتر از گالیله نظریه تلسكوپ یعنی همان وسیله‌ای برای جمع آوری نور مطرح شده بود .

(اگر علاقه مند هستید می توانید با مراجعه به كتاب (رسالت النور) جابر كه از شاگردان امام بودند با ابعاد مختلف درس های ایشان درباره نور آشنا شوید)

... خب فكر می‌كنم همه شما داستان عینك ساز هلندی و گالیله را درباره اختراع تلسكوب شكستی شنیده باشید برای همین از ذكر آن خودداری میكنم و چون می‌خواهیم راجع به ساخت تلسكوپ‌های بازتابی حرف بزنیم فقط مختصرا از تاریخچه تلسكوپ نیوتنی كه كمتر به گوش خورده می‌نویسیم :

تا نیمه دوم قرن هفدهم میلادی منجمان از تلسكوپ های شكستی استفاده میكردند كه البته خطاهای داشت ( بعدا مفصلا در این باره میگوییم) اما دانشمندان دریافتند كه اگر در ساخت تلسكوپ از آینه مقعر به جای عدسی اصلی استفاده كنند مشكلات حل میشود و حتی میتوانند تلسكوپ‌های بزرگتری بسازند آنها همچنین دریافتند كه اگر شعاع انحنای آینه را زیاد كنند تا انحنای آینه (تقعر) بخشی از یك سهمی شود، میتوانند بخش زیادی از كجنمای‌های نوری را كاهش دهند، جیمز گریگوری در سال ۱۶۶۳ برای اولین بار سیستمی را بر همین پایه طراحی كرد كه البته نتوانست با آن رصدی انجام دهد، پنج سال بعد اولین تلسكوپ انعكاسی توسط ایزاك نیوتن طراحی و ساخته شد تلسكوپ نیوتنی طرح متفاوتی از تلسكوپ گریگوری داشت و نسبتا ساده‌تر بود و این آغاز دوره جدیدی در اكتشافات فضایی بود البته با اینكه فقط چند سال بعد از نیوتن طرح‌هایی با مزایای بیشتر توسط افرادی چون كاسگرین مطرح شد. اما همچنان سادگی طرح نیوتن باعث ادامه پیدا كردن ساخت تلسكوپ نیوتنی مخصوصا در بین منجمان آماتور شد.

داستان تلسكوپ نیوتن هم از این قرار بود كه وی پس از كار گریگوری با خود فكر كرد كه می تواند با روش بهتری این كار را انجام دهد.

نیوتن در اواخر ماه مارس به منزلش در كمبریج برگشت، تمام وسایل ضروری را تهیه نمود و مصمم شد كه تلسكوپش را بسازد.

او به جای آینه از یك فلز صاف و صیقلی شده ( كه آلیاژ مخصوصی از تركیب مس و قلع با كمی آرسنیك بود ) استفاده كرد، چون در آن زمان مردم روش ساختن آینه مقعر با نقره اندود كردن یك طرف شیشه را ابداع نكرده بودند. ظرف مخصوصی تهیه و فلز‌ها را در آن ذوب كرد و چون گاز سمی تولید می‌كرد تا آنجا كه می‌توانست آن را دور از محل كار خود قرار داده بود. سپس فلز را در قالب ریخت و بعد آن را جلا و صیقل ‌داد تا این كه توانست آینه بسیار خوبی بسازد.

آن را داخل لوله پنج اینچی قرار داد و در كانون آینه اصلا آینه تخت كوچكی قرار داد كه نور جمع شده از آینه اصلی را به طرف سوراخی روی بدنه لوله منعكس می‌كرد و در آنجا هم یك عدسی شیئی تصویر را بزرگ می‌كرد. پس از آزمایش این تلسكوپ او فهمید كه به موفقیت بزرگی رسیده است برای همین نمونه بزرگتری از آن را برای انجمن سلطنتی انگلستان ساخت و اینچنین بود كه طرح او در مدت كوتاهی فراگیر شد.