در پاسداشت دلبند از دست رفته

● آشنایی با سوگ بهنجار
سوگ، سوگواری و داغدیدگی سه واژه یی هستند که به واکنش های روانشناختی بازماندگان یک مرگ گفته می شوند. سوگ، احساس ذهنی برآمده از مرگ عزیزان است اما سوگواری، …

آشنایی با سوگ بهنجار

سوگ، سوگواری و داغدیدگی سه واژه یی هستند که به واکنش های روانشناختی بازماندگان یک مرگ گفته می شوند. سوگ، احساس ذهنی برآمده از مرگ عزیزان است اما سوگواری، فرآیند حل شدن سوگ برشمرده شده و در واقع، ابراز اجتماعی -اخلاقی رفتار پس از داغدیدگی است. داغدیدگی به از دست دادن آدمی دلبسته و دلنشین به سبب مرگ گفته شده و سوگوار بودن را می رساند. ابراز سوگ به هنجارها و چشمداشت های فرهنگی و چگونگی از دست دادن فرد درگذشته، پیوستار گسترده یی از احساسات و هیجانات را دربرمی گیرد. سوگ بی عارضه، به عنوان یک واکنش بهنجار پنداشته می شود. پنج مرحله شوک، انکار، خشم، چانه زنی، افسردگی و پذیرش برای داغدیدگی بیان شده، اما «باولبی» این مراحل را در چهار مرحله ناامیدی حاد، حسرت شدید و جست وجوی فرد درگذشته، آشفتگی، یأس و ناامیدی و بالاخره سازمان یابی دوباره شرح داده است. انکار، اعتراض، کرختی، ناراحتی و دیگر احساسات ناگوار در مرحله نخست، به گونه یی بی درنگ به بازماندگان یورش می برند. این مرحله ممکن است چند لحظه تا چند روز به درازا انجامد و به گونه دوره یی در همه دوران سوگواری تکرار شود. در مرحله حسرت و جست وجو، بی قراری پیکری و درگیری ذهنی توانفرسا با فرد درگذشته رخ می دهد که ممکن است چند ماه و به گونه اندک سال ها به درازا کشد. در مرحله آشفتگی و ناامیدی، واقعیت از دست رفتن فرد فروکش می کند، اما زندگی سرسری و از روی عادت و نه لذت دنبال می شود. واپسین مرحله، سازمان یابی دوباره است که طی آن، جنبه های دردناک حاد سوگ فروکش کرده و بازمانده سوگوار احساس می کند کم کم دارد به سوی زندگی روزمره عادی بازمی گردد. درازا و شدت سوگ، به ویژه مراحل حاد آن، به اندازه ناگهانی بودن مرگ بستگی دارد. اگر مرگ، ناگهانی و بدون هشدار رخ دهد، شوک و ناباوری ممکن است مدتی دراز ادامه پیدا کند اما اگر مرگ از مدت ها پیش، پیش بینی پذیر بوده باشد، بخش گرانی از فرآیند سوگواری تا هنگام مرگ رخ داده است. سوگ شش ماه تا یک سال طول می کشد. بنابراین سوگوار دست کم یک سال تقویمی را بدون وجود دلبند درگذشته سپری می کند. نشانه های حاد سوگ، آرام آرام فرومی نشینند و سوگوار طی یک تا دو ماه می تواند به زندگی کمابیش عادی خود بازگردد. برخی علائم و نشانه های سوگ ممکن است بیش از یک یا دو سال به

درازا انجامد و بازمانده سوگوار، احساسات، نشانه ها و رفتارهای مربوط به سوگ را در همه درازای زندگی می آزماید. سوگ بهنجار سپری شده و فرد داغدار به زندگی سازنده بازمی گردد.

دکتر بهنام اوحدی

روانپزشک و درمانگر مشکلات جنسی زناشویی و خانوادگی