چرا و چگونه دیگران را ببخشیـم؟

وقتی از کسی می‌رنجید، اگر بخواهید به او صدمه‌ای بزنید، در واقع ابتدا به خود آسیب می‌زنید. هنگام رنجش، وقتی خشمگین می شوید و کلامتان تند و طعنه‌آمیز می‌شود، مغز بیکار نمی‌نشیند …

وقتی از کسی می‌رنجید، اگر بخواهید به او صدمه‌ای بزنید، در واقع ابتدا به خود آسیب می‌زنید. هنگام رنجش، وقتی خشمگین می شوید و کلامتان تند و طعنه‌آمیز می‌شود، مغز بیکار نمی‌نشیند و هورمون‌های کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند و به سلامت جسمانی و روانی شما آسیب برساند...

وقتی از کسی متنفر می‌شوید، احساسات خوشایند شور، شوق، سرزنده‌بودن و لذت را از دست‌می‌دهید و در مقابل احساسات دردناکی مثل خشم، عصبانیت، غم و دلهره ذهنتان را فرامی‌گیرد و مثل اینکه اطراف خود دیواری کشیده باشید، زندگی‌تان را پر رنج و مشکل‌‌دار می‌کنید.

هرگاه نسبت به دیگران نفرت و خشم دارید، ناراحتی ‌آن در درجه اول برای خودتان می‌ماند و هرگاه عشق خود را به دیگران ابرازمی‌کنید، احساس خوشایندی را ابتدا درون خود تجربه می‌کنید.

داستان جالب و آموزنده‌ای از بودا وجود دارد که در آن به خوبی نشان داده شده است که چگونه رنجش می‌تواند فقط به شخص رنجیده آسیب رساند:

روزی بودا وارد دهکده‌ای شد. شخصی ‌بسیار عصبانی ‌به سراغش آمد و شروع به توهین کرد. او به بودا گفت: «چطور به خود اجازه دادی آدم‌ها را دورت جمع کنی ‌و برای آنها صحبت کنی‌؟ تو هم مانند خیلی از افراد متقلب و احمقی!» بودا از برخورد تند این مرد عصبانی ‌نشد و با ‌آرامش پرسید: «اگر شما برای من هدیه‌ای بیاوری و من آن را قبول نکنم، این هدیه پیش چه کسی‌ خواهد ماند؟» مرد عصبانی‌که انتظار چنین سوالی را نداشت، با تعجب گفت پیش خود من، برای اینکه خودم آن‌ را تهیه کرده‌ام. بودا با لبخندی آرام گفت: «داستان این هدیه، همان داستان خشم شماست. اگر من این اهانت و ناسزا را بر خود نپذیرم، این خشم و نفرت به خود شما برمی‌گردد و به خودتان بیش از همه صدمه خواهد زد.»

وقتی از دست کسی دلخور می‌شوید، به این فکرکنید که رهاکردن بحث و فراموش‌کردن رنجش فقط برای طرف مقابل سود ندارد، سود فراموش‌کردن رنجش، در وهله نخست از آن خود شماست.

چگونه ببخشیم و از دلخوری‌های خود کم کنیم؟

۱) احساس رنجش خود را بپذیرید و به خود حق دهید که چنین احساسی داشته باشید فقط به صرف اینکه شما انسان هستید.

۲) شرایط ایجاد رنجش را در خود بررسی و علت‌های آن را پیدا کنید.

۳) با کلامی قاطعانه (اما همراه با احترام)، این احساس را با کسی که از او رنجیده‌اید، در میان بگذارید. شما می‌توانید اگر امکان‌پذیر و شرایط مهیاست، گریه کنید. در بسیاری از موارد اگر قادر به ابراز ناراحتی باشید، دلخوری و عصبانیت تان از دیگران کم خواهد شد.

۴) به این نکته توجه کنید که کسی که از او رنجیده‌اید، ممکن است مشکل روان‌شناختی داشته باشد (غم، اضطراب، حسادت و...).

۵) ممکن است طرف مقابلتان، آگاهی‌های محدودی از شما و شرایطتان داشته و به همین دلیل ناخواسته و بدون اینکه خودش متوجه باشد، رفتاری انجام داده که مورد رضایت شما نبوده است.

۶) به این موضوع دقت کنید که اگر این شخص عاقل‌تر و آگاه‌تر بود، شاید به نحو دیگری عمل می‌کرد اما او داناتر و آگاه‌تر نیست.

۷) به خود یادآور شوید که چنین شخصی به دلیل محدودبودن توانایی‌هایش، رنج می‌کشد، بعد از خود بپرسید حاضرید او را به خاطر آنکه داناتر و آگاه‌تر نیست، ببخشید؟

۸) فراموش نکنید که سود بخشیدن، برای شماست نه برای دیگران. بخشش، یک انتخاب است برای آرامش بیشتر در زندگی. پس به نفع شماست که رنجش خود را کنار بگذارید تا از زندگی لذت ببرید.

۹) اگر با استفاده از این راهکارهای ساده، قادر به کنار گذاشتن رنجش‌های خود یا حل و فصل آنها نیستید یا رنجش‌هایتان زیاد و کهنه شده‌اند (وقتی رنجش‌‌ها به کینه تبدیل می‌‌شوند)، برای التیام زخم‌های روانی ناشی از آنها از روان‌شناس بالینی کمک بگیرید.

دکتر مریم حناساب زاده اصفهانی

روانشناس بالینی