آندره ژید

«آندره ژید» نویسنده نامدار فرانسوی که نوشته‌هایش تأثیر شگفت‌آوری بر نسل جوان در سال‌های پس از جنگ جهانی داشت، در سال ۱۸۶۹ در پاریس به دنیا آمد. خانواده او سخت پایبند به سنت‌های …

«آندره ژید» نویسنده نامدار فرانسوی که نوشته‌هایش تأثیر شگفت‌آوری بر نسل جوان در سال‌های پس از جنگ جهانی داشت، در سال ۱۸۶۹ در پاریس به دنیا آمد. خانواده او سخت پایبند به سنت‌های مذهب پروتستان بود و این موضوع تأثیر زیادی برشکل‌گیری شخصیت او در نوجوانی و جوانی گذاشت. بروز بیماری در کودکی مانع از تحصیلات منظم او شد، اما علم دوستی و فضای فرهنگی خانواده توانست این خلأ را جبران کند. ژید، در پانزده سالگی با شوری عارفانه به یکی از بستگانش دل بست و در سال ۱۸۹۵ با او ازدواج کرد.

بیست و دو سالگی آغاز فعالیت‌های ادبی اوست. دوستی با «استفان مالارمه» باعث روی آوردن به مکتب «سمبولیسم» و پدید آوردن آثاری مثل «یادداشت‌های روزانه آندره والتر»، «شعر‌های آندره والتر»، «رساله نرگس» و «سفر اورین» شد. اما پس از مدتی از این مکتب روی گرداند و به تجزیه و تحلیل و تأمل در پیچیدگی‌های زندگی درونی انسان پرداخت. سفر ژید به آفریقا باعث تغییرات بسیاری در روح و جسم او شد و پس از آن ژید از تجربیاتی نوشت که از او انسانی تازه ساخته بود. آثاری همچون «مائده‌های زمینی»، «ضد اخلاق»، «در تنگ» و «دخمه‌های واتیکان» زاییده همین انقلاب روحی اند.

با آغاز جنگ جهانی اول ژید مدتی خاموشی گزید؛اما بعد کتاب‌های «اگر دانه نمیرد»، «کوریدون» و «سکه سازان» را نوشت. او در «اگر دانه نمیرد» واقعیات زندگی اش را بی‌پرده بیان کرد وبا نوشتن رمان «سکه سازان» شیوه تازه‌ای در رمان فرانسوی بنیاد نهاد. ژید کتاب‌های «بازگشت از کنگو» و «بازگشت از چاد» را با هدف تاختن به استعمار نوشت؛ عضو حزب کمونیست شد، اما با برآورده نشدن انتظارات و تمایلات عدالتخواهانه اش با نوشتن کتاب «بازگشت از شوروی» از این حزب کناره گرفت.

ژید همواره از ریا و تظاهر پرهیز می‌کرد و گاهی بیان بی‌پرده مسائل اخلاقی باعث برانگیختن دشمنی‌هایی بر ضد او می‌شد. او در سال ۱۹۴۷ جایزه ادبی نوبل را دریافت کرد و در سال ۱۹۵۱چشم از جهان فرو بست.

«مائده‌های زمینی» کتابی است تماماً در ستایش شادی، شوق به زندگی و غنیمت شمردن لحظات آن. ژید در این کتاب همچون عرفای ایرانی خداوند را در همه موجودات هستی متجلی می‌بیند و آزادانه و برخلاف قید و بند‌های مذهب رسمی عشق به هستی را مترادف عشق به خداوند می‌داند. شاید همین همذات پنداری با عرفان ایرانی- اسلامی باعث شد تا کتابش را باقسمتی از آیه ۲۲ سوره بقره (فاخرج به من الثمرات رزقاً لکم) و مصراعی از حافظ (بخت خواب آلود ما بیدار خواهد شد مگر) آغاز کند. او، خود، کتابش را «ستایشی از وارستگی» می‌نامد.