این مرواریدها مراقبت می خواهد

لكه های سفید رنگ گچی خصوصا اگر در كنار خط لثه باشد, اولین علامت قابل دیدن شروع پوسیدگی است

<هیچ چیز عادی‌تر از پوسیدگی دندان‌های یك كودك نیست.> شما چه‌قدر با این عقیده موافق‌اید؟ آیا همه بچه‌ها باید دچار پوسیدگی دندانی بشوند؟ در جهان پیشرفته امروز كه بهداشت و سلامت به سرعت بهبود می‌یابد و تعداد افرادی كه دهان‌های بدون پوسیدگی دارند روز به روز زیادتر می‌شود، ظالمانه است كه ما دندان‌های فرزندان‌مان را فراموش كنیم و رسیدگی به آنها را دست كم بگیریم. اگر دوست دارید فرزند شما هم به تبعیت از جهان پیشرفته امروز، یكی از انسان‌هایی باشد كه به سلامت دندان‌های خود افتخار می‌كند و به راحتی می‌تواند دندان‌های سالم خود را به معرض نمایش بگذارد، در دوران خردسالی، كودكی و نوجوانی باید به او كمك كنید. عوامل مختلفی را كه باعث ایجاد پوسیدگی می‌شوند، بشناسید و آنها را در جهت بهبود وضعیت دندانی كودك‌تان كنترل كنید. این پرسش و پاسخ‌ها به شما در شناخت این عوامل كمك خواهد كرد:

● آیا كودك شما تا به حال در دندان‌های خود پوسیدگی داشته است؟

اگر جواب شما به این سوال مثبت است، كودك شما در خطر متوسط تا زیاد پوسیدگی‌های بعدی قرار دارد. گذشته بهترین پیشگو برای آینده است. اگر كودك شما یك بار پوسیدگی را تجربه كرده است، یعنی شرایط برای ایجاد پوسیدگی‌های دندانی فراهم است. هر چه تعداد پوسیدگی‌‌های او بیشتر باشد، احتمال پوسیدگی‌های بعدی او هم بالا می‌رود، این شرایط نشان دهنده این است كه باكتری‌های پوسیدگی‌زا و شرایط لازم برای ایجاد پوسیدگی به خوبی در دهان او ایجاد شده است. تا وقتی عادت‌های كودك شما اعم از مرتب مسواك نزدن و مصرف زیاد غذاهای شیرین اصلاح نشود، او همچنان مستعد ایجاد پوسیدگی باقی خواهد ماند.

● آیا روی دندان‌های كودك شما لكه‌های سفید دیده می‌شود؟

جواب بله به این سوال، كودك شما را مستعد پوسیدگی‌های دندانی نشان می‌دهد. لكه‌های سفید رنگ گچی خصوصا اگر در كنار خط لثه باشد، اولین علامت قابل دیدن شروع پوسیدگی است. هر وقت باكتری‌های پوسیدگی‌زا، مواد شیرین را تجزیه كرده و از آن اسید می‌سازند، این اسیدها مواد معدنی را از مینای دندان می‌شویند و لكه‌های سفید آغاز پوسیدگی را در دندان ایجاد می‌كنند. در این مرحله، پوسیدگی قابل برگشت است. فلوراید كه یك ماده معدنی مستحكم كننده دندان‌ها است، به توقف پوسیدگی در این مرحله كمك می‌كند. شما می‌توانید به كمك دهان‌شویه‌های فلوراید و خمیر دندان‌های حاوی فلوراید در خانه، به توقف پوسیدگی كمك كنید. در ضمن باید مقدار شكر را در رژیم غذایی كودك‌تان محدود كنید. این كارها به دندان كمك می‌كند تا خود را دوباره بازسازی كند. از طرفی، اگر روی دندان‌های كودك‌تان لكه‌های سفید دیدید، بد نیست به دندان‌پزشك كودك‌تان مراجعه كنید. او می‌تواند با فلوراید تراپی دندان كودك‌تان در مطب، به توقف پوسیدگی‌ دندانش كمك كند. در ضمن می‌توانید از او سوال كنید كه چه كارهایی در پیشگیری از ایجاد پوسیدگی بعدی به كودك شما كمك می‌كند.

● آیا روی دندان‌های كودك‌تان پلاك می‌بینید؟

شما خوب می‌دانید پلاك دندانی چیست؟ پلاك دندانی لایه‌ای چسبنده و سفید- زرد است كه روی دندان و خصوصا در كنار خط لثه‌ای روی دندان تشكیل می‌شود. پلاك مخلوطی از باكتری‌ها و خرده‌های غذا است. اگر پلاك دندانی به كمك مسواك از روی دندان تمیز نشود، فعال می‌ماند و پوسیدگی و بیماری‌های لثه را ایجاد می‌كند. دست‌های خود را به خوبی بشویید. حال به آرامی ناخن‌تان را روی دندان‌های جلویی فك بالای فرزندتان (در ناحیه كنار لثه‌) بكشید. اگر چیزی با ناخن خود از روی دندان كودك‌تان برداشتید (پلاك دندانی)، نشانگر آن است كه كودك‌تان در خطر پوسیدگی دندانی قرار دارد. مسواك زدن كودك‌تان را جدی بگیرید و با دندان‌پزشك هم مشورت كنید.

● فرزند شما چند وقت یك بار مسواك می‌زند؟

روزی دو بار؟ خیلی خوب است؟ روزی یك بار؟ بد نیست! اما اگر جواب شما كمتر از روزی یك بار است، قضیه كمی خطرناك می‌شود. مسواك زدن مهم‌ترین راه برای تمیز كردن غذا و پلاك دندانی از روی دندان‌ها است. لااقل روزی دو بار مسواك زدن لازم است تا دندان‌ها در مقابل پوسیدگی بیمه شوند. پلاك دندانی ماده‌ای چسبنده است و به خوبی به دندان می‌چسبد (تقریبا شبیه چسبیدن مربا به یك قاشق.) حركات مسواك، پلاك را از روی دندان‌ها تمیز می‌كند اما بلافاصله پس از پایان مسواك زدن، دوباره پلاك روی دندان شروع به تشكیل شدن می‌كند. به همین دلیل هم هست كه باید دندان‌ها مرتب مسواك زده شوند. برای كودك‌تان خمیردندان دارای فلوراید تهیه كنید، مقدار كمی خمیر دندان (به اندازه یك عدس) روی مسواك او قرار دهید و به او توضیح دهید كه نباید آن را ببلعد. انجام فلورایدتراپی (توسط دندانپزشك) برای كودك‌تان به كاهش خطر پوسیدگی او كمك می‌كند.

● آیا روی دندان‌های آسیای دائمی كودك شما، <فیشورسیلانت>، انجام شده است؟

دندان‌های آسیا، برجستگی‌ها و فرورفتگی‌هایی دارند كه به كمك آنها مواد غذایی جویده می‌شود. شیارهای دندان‌های آسیا محل خوبی برای گیر مواد غذایی و شروع پوسیدگی‌ها هستند. غذا در این شیارها گیر می‌افتد و به سختی تمیز می‌شود. روشی به نام <فیشور سیلانت> كمك می‌كند تا گیر مواد غذایی در شیارهای دندان‌های آسیا كم شود و خطر پوسیدگی در آنها پایین بیاید. در این روش به كمك ماده‌ای ذره‌بینی، داخل شیار دندان‌ها پر شده و به اصطلاح پخ می‌شوند و از عمق شیارها كاسته می‌شود. فیشورسیلانت‌ها معمولا یك جلسه‌ای انجام می‌شوند و انجام آنها دردی ایجاد نمی‌كند. انجام این عملیات برای دندان‌های آسیای دائمی كاملا توصیه می‌شود.

● آیا روی دندان‌های كودك شما درمان ارتودنسی انجام می‌شود؟

اگر جواب شما بله است، خطر ابتلای فرزند شما به پوسیدگی دندانی بالا می‌رود. قطعاتی كه به منظور انجام درمان‌های ارتودنسی روی دندان‌ها قرار می‌گیرند (بندها و براكت‌ها و سیم‌ها)، تمیز كردن دندان‌ها را مشكل می‌كند و محل‌های مناسبی را برای باكتر‌ی‌ها فراهم می‌كند تا بتوانند به خوبی مخفی شوند. به همین دلیل معمولا توصیه می‌شود كه این گونه كودكان از دهان‌شویه‌های فلوراید استفاده كنند تا دندان‌هایشان محكم‌تر شده و در مقابل پوسیدگی‌ها مقاوم شود. به كودك‌تان بیاموزید، مادامی كه وسایل ارتودنسی روی دندان‌هایش قرار دارد، باید با دقت و حوصله بیشتر و طولانی‌تر مسواك بزند تا دندان‌هایش به خوبی تمیز شوند. مسواك‌ها و نخ دندان‌های مخصوصی نیز برای تمیز كردن دندان‌های تحت درمان ارتودنسی وجود دارد.

● آیا كودك شما از شیشه پستانك استفاده می كند؟

اگر جواب شما مثبت است، مراقب باشید و با دقت بخوانید: اگر كودكان بالای سه سال هنوز از شیشه پستانك استفاده كنند و شیشه حاوی مایعی غیر از آب خالص باشد، این كودكان در معرض خطر پوسیدگی قرار دارند. شیر و یا آب میوه‌هایی كه به كمك شیشه پستانك نوشیده می‌شوند، حاوی قندهای پوسیدگی‌زا هستند و بچه‌هایی كه دائم شیشه پستانك حاوی این مواد را در دهان دارند، دندان‌های خود را به شدت در معرض مواد پوسیدگی‌زا به مدت طولانی قرار می‌دهند.

بچه‌ها را از یك سالگی به بعد به استفاده از لیوان برای نوشیدن مایعات عادت بدهید و سعی كنید هر چه زودتر آنها را از شیشه پستانك دور كنید. خوابیدن بچه‌ها در حالی كه شیشه پستانك حاوی شیر یا آب میوه در دهان دارند نیز بسیار خطرناك است.‌‌‌

‌دكتر فرین میزانیان