بر سر دوراهی: درمان ریشه یا ایمپلنت؟!

گاهی در مورد دندان‌هایی که تاج آنها از بین رفته و نیاز به درمان ریشه هم دارند، این سوال برای بیمار و دندانپزشک مطرح می‌شود که بهتر است دندان را با درمان ریشه و بازسازی تاج حفظ …

گاهی در مورد دندان‌هایی که تاج آنها از بین رفته و نیاز به درمان ریشه هم دارند، این سوال برای بیمار و دندانپزشک مطرح می‌شود که بهتر است دندان را با درمان ریشه و بازسازی تاج حفظ کرد یا اینکه باید دندان را کشید و به جای آن ایمپلنت گذاشت؟ در این یادداشت تلاش می‌کنم ابعاد مختلف این مساله را روشن کنم.

اولین نکته‌ای که باید به آن دقت کنیم این است که هیچ چیز جایگزین دندان طبیعی نمی‌شود و همواره باید تلاش کنیم حتی‌المقدور از کشیدن دندان اجتناب کنیم. با توجه به این مساله، واقعیت این است که در اکثر موارد سوالی که مطرح کردیم موضوعیت ندارد؛ یعنی یا دندان با درمان ریشه و بازسازی تاج قابل نگهداری است یا نه؛ که در صورت اخیر، چاره‌ای جز کشیدن دندان نداریم. به عبارت دیگر، همواره تلاش ما براین است که حتی‌الامکان دندان طبیعی حفظ شود. اگرچه ایمپلنت در حال حاضر بهترین انتخاب برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است، همان‌طور که گفتیم هیچ‌گاه جای دندان طبیعی انسان را نمی‌گیرد؛ مثلا الیاف خاص دور ریشه دندان طبیعی دارای خاصیت جذب فشار وارد بر دندان هستند و به دندان تا حدی قدرت انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر فشار را می‌دهند، در حالی‌که ایمپلنت این خاصیت مهم را ندارد.

اگر به هر دلیلی درمان ریشه امکان‌پذیر نبود یا اینکه تاج دندان آن‌قدر تخریب شده بود که امکان بازسازی آن وجود نداشت یا در مواردی که پیش‌بینی می‌شود درمان ریشه و بازسازی تاج با وجود هزینه زیاد چندان به عمر دندان اضافه نمی‌کند، می‌توان به ایمپلنت یا انتخاب‌های دیگر اندیشید. شاید برای شما جای سوال باشد که چه کسی چنین تصمیمی را اتخاذ می‌کند. تصمیم‌گیری در این مورد در وهله اول به عهده دندانپزشک است که باید همواره منفعت بیمار را بر منفعت خود مقدم بدارد و بهترین درمان را با در نظر گرفتن همه شرایط انتخاب کند.

در پایان باز هم توجه خوانندگان محترم را به اهمیت پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان جلب می‌کنم. حداقل روزی دوبار مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید، اجتناب از خوردن مکرر مواد قندی پوسیدگی‌زا و مراجعه مرتب (اقلا سالی یک‌بار) به دندانپزشک جهت معاینه دندان‌ها، کل کاری است که باید انجام دهیم تا هیچ‌گاه سوال بالا در مورد دندان‌های ما مطرح نشود و هرگز بر سر دوراهی نمانیم که به درمان ریشه بپردازیم یا اینکه آن را بکشیم و از ایمپلنت استفاده کنیم؟

دکتر محمدرضا خامی

متخصص دندانپزشکی اجتماعی

عضو هیات علمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران