قرار تازه پنتاگون با ژنرال های پاکستان

ژنرال های پاکستان این هفته به یکی از خواسته های دیرین خویش در عرصه تسلیحاتی دست یافتند پنتاگون ناگزیر شد پای قراردادی را امضا کند که بر اساس آن, امریکا مؤثرترین جنگ افزار خویش در مقابله با طالبان موسوم به «هواپیماهای بدون سرنشین» را در اختیار ارتش پاکستان خواهد داد

ژنرال‌های پاکستان این هفته به یکی از خواسته‌های دیرین خویش در عرصه تسلیحاتی دست یافتند. پنتاگون ناگزیر شد پای قراردادی را امضا کند که بر اساس آن، امریکا مؤثرترین جنگ‌افزار خویش در مقابله با طالبان موسوم به «هواپیماهای بدون سرنشین» را در اختیار ارتش پاکستان خواهد داد.

پاکستانی‌ها از سه سال پیش در پی خرید این جنگ‌افزار اطلاعاتی بودند اما کاخ سفید و سازمان سیا هر بار به بهانه‌‌ای از اعطای آنها امتناع می‌کرد. حتی در آخرین دیدار آصف علی زرداری رسانه‌های امریکایی نوشتند که رئیس جمهوری پاکستان حاوی این پیام ژنرال اشفاق کیانی، فرمانده ارتش به کاخ سفید است که تحویل این هواپیماها شرط اصلی برای مشارکت در جنگ باترور است.

پنتاگون و سیا در دو سال اخیر همه عملیات‌های خویش در نوار مرزی پاکستان را علیه شبه نظامیان طالبان و القاعده بردوش این هواپیماها گذاشتند. لئون پانتا رئیس کنونی سیا در گزارش تازه خویش مدعی موفقیت مأموریت این جنگ‌افزارها شد اما مقام‌های مسئول و محافل مردمی پاکستان با استناد به این که بیشتر قربانیان موشک‌های شلیک‌شده از این هواپیماها غیر نظامیان هستند تنها شرط ادامه این عملیات‌ها را واگذاری جنگ‌افزارهای مذکور به طرف پاکستان خواندند.

استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین یا (remotely piloted vehicle(RPV با آنکه سابقه‌ای دیرینه دارد اما به صورت گسترده این هواپیماها در جنگ امریکا در افغانستان و عراق بکار گرفته شد. صدها هواپیمای بدون سرنشین و مجهز به پیشرفته‌ترین فناوری‌های نظارت و جاسوسی در حالی که بین ۲ تا ۴ موشک هدایت شونده هل فایر را حمل می‌کنند امروز آسمان افغانستان و پاکستان را تسخیر کرده اند. گفته می‌شود طی یک سال اخیر هواپیماهای بدون سرنشین قریب ۵۰ عملیات مرگبار در داخل خاک پاکستان و ده‌ها مورد در نوار جنوبی و شرقی افغانستان انجام دادند. مرزنشینان پاکستان از این جنگ‌افزارها به عنوان پرنده شوم یاد می‌کنند که با پرواز در ارتفاع پائین صدایی مثل زنبور تولید می‌کنند و به همین دلیل drones به آنها گفته می‌شود. مأموریت این هواپیماها از اندیشه‌ مدرن سیا که عبور از مرزها و حریم‌های جغرافیایی برای شکار مخالفان امریکاست نشأت می‌گیرد. بر این اساس هواپیماهای فوق حاوی تجهیزات عکسبرداری، فیلمبرداری و نظارت دقیق از سامانه‌های ارتباطات ماهواره‌ای مدرن برخوردار هستند که امکان ارسال حجم قابل توجهی از اطلاعات را از طریق ماهواره و هدایت همزمان این پرنده‌ها فراهم می‌آورد. در همین راستا گفته می‌شود طرح‌های جدید سازمان سیا و پنتاگون روی این هواپیماها استوار شده و پنتاگون قصد دارد همه داشته‌های خود را روی آنان سرمایه‌گذاری کند.

براساس برآوردهای استراتژیست‌ها نیروی هوایی امریکا گفته است با ۵/۲۴ میلیون دلار یک اسکادران ۴ فروندی از هواپیماهای بدون سرنشین تهاجمی شناسایی۹ MQ به علاوه ایستگاه هدایت زمینی و تجهیزات ارتباطی ماهواره‌ای را تهیه کند این در حالی است که هزینه هر فروند جنگنده۵۳ F در حدود یکصد میلیون دلار است. دو مرکز مهم هدایت و فرماندهی عملیات این هواپیماها در لاس وگاس و نیز در جلال آباد افغانستان است. در این مرکز یک اتاق جمع‌بندی عملیاتی وجود دارد که به جمع‌بندی اطلاعات مبادرت می‌ورزد.

● قرار پنهانی

بعد از ماه‌ها کشمکش بین امریکا و افسران ارشد ارتش پاکستان در شهر نظامی راولپندی، واشنگتن اعلام کرد به فرماندهی ارتش پاکستان و زیرمجموعه‌هایش از جمله سرویس اطلاعاتی پاکستان (ISI)، که برای شرکت در نمایش بعدی جنگی در آسیای جنوبی آماده می‌شود، اطمینان کامل دارد. منابع امریکایی گفته‌اند با توافق بدست آمده در سال ۲۰۱۰ انتظار می‌رود عملیات مشترک امریکایی‌ها و ارتش پاکستان علیه شبه نظامیان طالبان بویژه در ناحیه قبیله‌نشین وزیرستان شمالی پاکستان، تشدید خواهد شد. سناتور امریکایی جوزف لیبرمن که اخیراً به پاکستان سفر کرده است، تأیید کرده که ارتش پاکستان با کمک‌های تازه‌ای که از امریکا دریافت کرده احتمال دارد که بیش از گذشته امریکا را در آینده فعالیت‌های پیچیده در وزیرستان شمالی همراهی کند. در جریان این سفر لیبرمن با فرمانده نظامی ارتش پاکستان ژنرال اشفاق پرویز کیانی نیز دیدار کرد. در طول ماه‌های سال ۲۰۰۹، ارتش پاکستان حملات زیادی را بر علیه طالبان پاکستان در وزیرستان جنوبی انجام داد و موفقیت‌هایی را هم در این زمینه کسب کرد. اما عملیات‌های آینده در نوار مرزی پاکستان و افغانستان بر روی گروه القاعده و زیرمجموعه‌های آن متمرکز می‌شود.

آن گونه که لیبرمن اذعان می‌کند تفاهمنامه اخیر پس از انجام یک سری مذاکرات حاصل شده است. امریکا در ابتدا از پاکستان خواست دامنه فعالیتش را گسترش دهد و حتی پیشنهاد کرد اگر پاکستان نمی‌خواهد در این راه همکاری کند نیروهای مخصوص خود را برای انجام حملات زمینی و هوایی به وزیرستان شمالی بفرستد. اما طرف پاکستانی چنین استدلال کرد که نظامیان این کشور در نقاط مختلف پراکنده هستند و نیروهای زیادی به سوات، وزیرستان جنوبی و مناطق باجور، مهمند و خیبر اعزام شده اند.

یکی از مسئولان عالیرتبه امنیتی پاکستانی که نخواست نامش فاش شود به آسیا تایمز گفت «پاکستان تمایلی به انجام یک عملیات نظامی در وزیرستان شمالی نداشت زیرا این ناحیه برعکس وزیرستان جنوبی یکی از مخفیگاه‌های اصلی طالبان نیست. در نتیجه به امریکایی‌ها گفته شد شرکت پاکستان در این اقدام به از بین بردن اعضای القاعده و گروه‌های وابسته به آن محدود است. اما به نظر می‌آید که دامنه توافقات پنهانی امریکایی‌ها با افسران بلند پایه پاکستان فراتر از این موارد است. چنان که روزنامه‌گاردین به نقش احتمالی پاکستان در زمینه سازی برای انجام مذاکرات با طالبان افغانستان پرداخته است. لکن میان سه نهاد وزارت خارجه امریکا و سیا و پنتاگون در مورد ارزیابی نقش ارتش پاکستان اختلاف نظر وجود دارد. وزارت خارجه به همکاری قاطع پاکستان خوشبین است اما برخی از مقام‌های امنیتی می‌گویند افسران زیرک پاکستان همانند دوره مشرف ممکن است طرح اوباما را نیز ناکام بگذارند.

کشمکش بر سر میزان دخالت پاکستان در عملیات‌های پنتاگون موجب تشدید اختلاف میان طرفین می‌شود. تشکیلات نظامی پاکستان سخت گیریهای شدیدی برای بسیاری از امریکایی‌ها انجام داد و حتی دیپلماتهای امریکایی نیز ناگزیر به دخالت در این ماجرا شدند تا جایی که این پیترسون سفیر امریکا آشکارا به این امر اعتراض کرد.

بدیهی است که این جریان تنها پرده‌ای دیگر از رابطه‌ای دووجهی علاقه و نفرت بین امریکا و پاکستان است و در نتیجه این کشمکش‌ها سطح جدیدی از روابط آغاز شده است. منابع نزدیک به تشکیلات نظامی پاکستان می‌گویند نقطه عطف این روابط ملاقات وزیر امور خارجه امریکا هیلاری کلینتون از پاکستان بوده است.

واشنگتن تصدیق کرده که دولت آصف‌علی زرداری با کمبود اعتبار مواجه است و تنها چاره‌اش تکیه بر ارتش این کشور است. سفر ژنرال مایک مولن رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح امریکا به پاکستان در دسامبر هم رویداد بسیار مهمی بود. هنگامی که وی به واشنگتن بازگشت برای برقراری ارتباط مستقیم بین امریکا و ژنرال کیانی به لابی پرداخت.

● راهی جز تکیه بر ارتش نیست

بعد از دو سفر حساس کلینتون و رابرت گیتس و پترائوس نوبت به تصمیم گیری کنگره رسید. کنگره برای دادن پول کلان ۷ میلیارد دلاری به پاکستان نگران تکرار تجربه مشرف بود لذا تعدادی از مقام‌های نظامی و سناتورهای امریکایی از جمله لیبرمن از پاکستان دیدار کردند. لیبرمن عقیده دارد که استفاده از ارتش پاکستان تنها راه چاره برای مقابله با ناآرامی‌های منطقه جنوب آسیا است. از جمله دیگر پیامدهای این اقدام این بود که واشنگتن از اسلام آباد خواست تا مدت مدیر کلی شوجا پاشا بر سرویس اطلاعاتی پاکستان را تمدید کند. وی قرار است که در ماه مارس بازنشسته شود. چند ماه بعد نیز کیانی استعفا خواهد داد و اگر پاشا دوباره در سمتش ابقا نشود با توجه به ارشدیتش فرمانده بعدی ارتش خواهد بود.

دولت زرداری در ابتدا به خاطر دخالت مستقیم امریکا در امور داخلی اش و دیکته کردن امور به این کشور عکس العمل نشان داد. یکی از اعضای ارشد حزب حاکم مردم پاکستان، کمال ازفر، در بیانیه‌ای گفت ارتش پاکستان و سی‌ای ای می‌خواهند دموکراسی در این کشور را از مسیر خود خارج کنند. در طی ماه دسامبر نیز زرداری و اعضای کابینه‌اش علیه تشکیلات نظامی این کشور سخنان تندی ابراز کردند. ارتش پاکستان نیز مقابله به مثل کرد. بر اثر فشار وارده بر زرداری وی مجبور شد ریاست سازمان ملی فرماندهی، که مسئولیت تسلیحات هسته‌ای این کشور را به عهده دارد، را واگذار کند و این موجب حیرت همگان شد. این فرماندهی اکنون کاملاً تحت کنترل شاخه‌ای از ارتش است. زرداری در سخنرانی جنجال‌آمیزی که علیه ارتش در روز ۲۹ دسامبر و همزمان با دومین سالگرد ترور همسرش بی‌نظیر بوتو انجام داد همگان حتی اعضای حزب مردم را نیز بسیار حیرت‌زده کرد.

لیلا ایمنی