پنجشنبه, ۲۵ بهمن, ۱۴۰۳ / 13 February, 2025
به پرواز زنبور دقت کن
در میان موجودات، آنچه انسان را از دیگران متمایز ساخته و او را اشرف مخلوقات کرده، داشتن قوه تفکر و درک کلیات است.
زندگی انسان در طول تاریخ هرگز از تفکر و اندیشه خالی نبوده است؛ اما چیزی که مهم است و ابعاد موثر این تفکر را وسعت می‌بخشد، پویایی اندیشه است. انسانی که پیوسته تفکر می‌کند و ذهن خود را از محبوس شدن در چارچوب ثابت و قواعد معین رها می‌کند و هر بار امور را به نحوی نو به هم مرتبط می‌سازد، می‌تواند ایده‌یی جدید ارایه کند و در اینجا است که خلاقیت ظهور و بروز پیدا می‌کند.
خلاقیت، همواره مفهومی اسرارآمیز، وسیع و بسیار پیچیده بوده است. خلاقیت را شاید بتوان براساس سطح یادگیری بشر، بالاترین توانمندی تفکر و محصول نهایی ذهن و اندیشه انسان دانست اما صرف نظر از این باور قدیمی که خلاقیت را ناشی از نیرویی اسطوره‌یی و ماورایی می‌پنداشتند در قلمرو علم روانشناسی و رفتارشناسی جدید نیز به دلیل ابهام و پیچیدگی ماهیت خلاقیت، میان روانشناسان و پژوهشگران ذهن و روان در تعریف و تبیین آن اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد.
● عناصر خلاقیت
خلاقیت، دارای عناصر تشکیل دهنده‌یی است. اولین عنصر، قلمرو مهارت‌ها است که مربوط به استعداد آموزش و تجربه در یک زمینه خاص است و به عنوان مواد اولیه کار محسوب می‌شود زیرا، برای اینکه در یک حوزه خاص، خلاق شوند، باید دارای مهارت لازم در آن زمینه باشند. عنصر دوم مهارت‌های تفکر خلاق است. همه افراد از ویژگی‌های مختلفی برخوردارند که باعث می‌شود آنها بتوانند قلمرو مهارت‌های خود را در راه جدیدی به کار اندازند. این ویژگی‌ها یا مهارت‌ها را می‌توان با آموزش و تجربه گسترش داد.
عنصر سوم، انگیزه است. انگیزه میل به کار بخاطر همان کار است. اصولاً انگیزه زمانی ایجاد می‌شود که شخا، کار را جالب، جذاب و رضایت آمیز ببیند و به انجام آن علاقه‌مند شود.
● روش‌های ایجاد تفکر خلاق
معلم می‌تواند با به‌کارگیری شیوه‌های مناسب زمینه رشد خلاقیت را در دانشآموزان فراهم کند و موارد ذیل از آن جمله‌اند:
۱. استفاده از مغایرت‌ها: ارایه مطالبی که خلاف باورهای مرسوم و عمومی علمی باشد، مثلاً معلم در درس علوم از دانشآموزان بخواهد که نظریات قدیمی را رد کنند و بدین ترتیب دانش آموزان را برانگیزاند تا چیزها را ارزیابی کنند و راههای جالبی برای آزمون و اثبات کردن مسائل بیابند.
۲. استفاده از تمثیل: معلم به دانشآموزان کمک کند تا با استفاده از چیزهایی که قبلاً می‌دانستند در موقعیتی مشابه به اطلاعات، حقایق و اصول تازه‌یی دست یابند. به آنها نشان داده شود چگونه محصولات علمی براساس موقعیت‌های مشابه شکل گرفته‌اند.
۳. توجه دادن به کمبودها و خلا موجود در دانش: از دانشآموزان خواسته شود به جای آنکه به دانستنی‌های انسان بپردازند آنچه را که برای انسان مجهول مانده است بررسی کنند. مهارت‌های دانشآموزان را برای جست و جوی شکاف‌ها، ناشناخته‌ها و مجهولات توسعه دهند. معلم باید از دانشآموزان بخواهد تا تمام تعاریف ممکن یک مساله و همچنین موارد نقض آن را جست‌وجو کنند.
۴. تقویت تفکر درباره امکانات و احتمالات: فرصت‌هایی ایجاد شود تا به سوال‌هایی مانند چطور، اگر، یا از چه راه‌هایی پاسخ داده شود و حتی خود وادار به پاسخ دادن به آن بشود. دانشآموزان باید بفهمند چگونه یک چیز به چیز دیگر منجر می‌شود. هنگام گفتن مساله به دانشآموزان فرصت اندیشیدن به راههای مختلف حل مساله داده شود.
۵. استفاده از سوال‌های محرک: معلم باید بیشتر به گزاره‌های پرسشی که نیاز به درک عمیق دارد، توجه کند و از سوال‌هایی که نیاز به ترجمه، تفسیر، تعریف، اکتشاف و تجزیه و تحلیل دارد استفاده کند.
۶. ایجاد فرصت‌هایی برای دانشآموزان تا رازهای هر چیز را جست و جو کنند.
۷. تشویق به مطالعه زندگی افراد خلاق.
۸. تقویت تعامل دانشآموزان با اطلاعات قبلی: ایجاد فرصت‌هایی برای دانشآموزان تا با اطلاعاتی که دارند بازی کنند و به آنها کمک کنند و فرصت دهند تا بتوانند با استفاده از حقایق و اطلاعاتی که قبلاً آموخته‌اند کارهایی را تجربه کنند.
۹. تقویت مهارت‌های مطالعه خلاق: از دانشآموزان خواسته شود به جای آنکه بگویند چه خوانده‌اند، عقایدی را که در نتیجه خواندن به دست آورده‌اند بیان کنند.
۱۰. ایجاد ابهام و تقویت آن: همه می‌دانند دانشآموزان زمانی یاد می‌گیرند که با موقعیت‌های حل مساله مواجه باشند. بنابراین معلم باید موقعیت یادگیری را با بیان نکته‌یی آغاز کند و سپس دست نگه دارد و اجازه دهد دانشآموزان خود با اطلاعات بازی کنند و درگیر شوند، این روش خوبی است که منجر به یادگیری خود هدایتی می‌شود.
۱۱. استفاده از روش اکتشافی: در روش اکتشافی، دانش‌آموز خود به جست‌وجوی راه‌حل می‌رود و معلم نقش راهنما را ایفا می‌کند. در این روش بیش از جواب مساله چگونگی یافتن جواب مهم است. دانش‌آموز خود را به اطلاعاتی که پیرامون مساله توجه کرده و حتی ممکن است تغییراتی در آن ایجاد کند. بدین ترتیب امکان تجربه شخصی توسط دانشآموزان، موقعیت یادگیری را برای آنها جذاب و مطلوب می‌نماید و انگیزه‌های درونی آنها را تقویت می‌کند. همه این جنبه‌ها در کشف و شکوفایی استعداد خلاق دانشآموزان تاثیر مستقیم دارد.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست