با درایت به جنگ قضاوت بروید

همه ما در جامعه یا میان دوستان و اطرافیانمان کسانی را می‌شناسیم که مدام در مورد دیگران قضاوت می‌کنند...
گاهی این افراد، اصلا فردی که در موردش قضاوت می‌کنند، نمی‌شناسند یا اطلاعات …

همه ما در جامعه یا میان دوستان و اطرافیانمان کسانی را می‌شناسیم که مدام در مورد دیگران قضاوت می‌کنند...

گاهی این افراد، اصلا فردی که در موردش قضاوت می‌کنند، نمی‌شناسند یا اطلاعات اندکی درباره روحیات و زندگی او دارند اما متاسفانه عادت قضاوت‌کردن بیش از اندازه باعث می‌شود که در مورد کسانی هم که نمی‌شناسند، اظهارنظر کنند. از دید روان‌شناسی، افرادی که مدام درمورد دیگران قضاوت می‌کنند، از نظر شخصیتی و رفتاری خودشان را خیلی قبول دارند. گاهی اطرافیانشان هم حس برتری را به آنها القا می‌کنند و باعث می‌شوند که با نوعی خودبرتربینی، اجازه قضاوت و نقد دیگران را به خودشان بدهند.

این اشخاص همیشه گمان می‌کنند که خودشان بهتر از دیگران می‌توانند فکر کنند و تصمیم بگیرند و با فرض درست بودن عقایدشان، مدام در پی مجاب کردن دیگران برای گوش دادن به حرف‌هایشان هستند. البته قضاوت‌کردن در مورد دیگران می‌تواند به جنبه‌های تربیتی و محیطی که افراد در آن رشد کرده‌اند هم مربوط باشد. مثلا تشویق‌ها، تقویت‌ها و حمایت‌های بیش از اندازه یک خانواده از فرزند می‌تواند باعث شود که در آینده خودش را از اطرافیانش برتر ببیند و به خود اجازه دهد درباره هر غریبه و آشنایی قضاوت کند.

اگر افرادی که با این خصوصیات اخلاقی رشد کرده‌اند و گاهی با حمایت‌های اطرافیان، قضاوت در مورد دیگران به کار روزمره‌شان تبدیل شده است، مخالفتی از جانب دوستان، آشنایان و اطرافیان خود درباره طرز تفکر و اظهار نظرهایشان بشنوند، به احتمال زیاد نسبت به آن شخص مقاومت و حتی فرد مخالفت‌کننده را طرد می‌کنند. به همین دلیل اگر در زندگی خود با افرادی که درباره دیگران قضاوت بی‌جا می‌کنند، مواجه هستید، طوری با آنها رفتار کنید که به مرور زمان متوجه اشتباه خود شوند و دریابند که هرچه می‌گویند و هر تصمیمی که می‌گیرند، به‌طور حتم بهترین حرف و تصمیم دنیا نیست. در برخورد با اینگونه افراد باید با جواب‌های قانع‌کننده و کلام محبت‌آمیز، آنها را مجاب به پذیرش اشتباه‌هایشان کرد و هرگز درصدد کشمکش کلامی با آنها نبود. جامعه افرادی را که مدام درباره این و آن قضاوت می‌کنند، دیگران را از خود می‌رنجانند و در پی رفع مشکل و عیب خودشان نیستند، به راحتی نمی‌پذیرد. معمولا مردم پس از کمی معاشرت با چنین افرادی، به این نتیجه می‌رسند که آنها را قبول ندارند و طردشان می‌کنند. همین برخورد اطرافیان و طرد شدن از جانب آنها می‌تواند برای فردی که کارش قضاوت بی‌مورد است، خیلی گران تمام شود. به همین دلیل در درجه اول خانواده افرادی که در مورد دیگران قضاوت می‌کنند، باید فرصتی را برای آنها فراهم کنند تا بتوانند بهتر فکر بکنند و دریابند که فکر و نظر آنها، برترین فکر و نظر نیست. چنین افرادی می‌توانند با حمایت‌های خانواده‌شان، رفتار اشتباه خود را کنار بگذارند تا دوباره از سوی جامعه پذیرفته شوند. پافشاری و تاکید بر حرف‌ها و نظرها هم می‌تواند نظر دیگران را در مورد آنها منفی کند بنابراین آنها باید تلاش کنند گوش دادن به حرف و نظرهای دیگران را هم بیاموزند و با شنیدن و بهره‌گرفتن از عقاید اطرافیان، دست از قضاوت در مورد آنها بردارند.

دکتر بهروز بیرشک

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران