فراهم آوری و مدیریت مجلات الكترونیكی

مجلات الكترونیكی برای كتابخانه ها, هم مورد نیازو هم دردسرسازهستند كتابخانه ها برای مفید بودن درمحیط اطلاعاتی جاری به منظور مواجه شدن با كاربرانی كه همواره, تقاضاهایشان درحال افزایش است باید منابع تمام متن مقتضی و فراوان را تاجایی كه امكان دارد و با سریعترین حدممكن, فراهم كنند و دسترسی به آنها را سهولت بخشند

مجلات الكترونیكی برای كتابخانه ها، هم مورد نیازو هم دردسرسازهستند.كتابخانه ها برای مفید بودن درمحیط اطلاعاتی جاری-به منظور مواجه شدن با كاربرانی كه همواره، تقاضاهایشان درحال افزایش است-باید منابع تمام متن مقتضی و فراوان را تاجایی كه امكان دارد و با سریعترین حدممكن، فراهم كنند و دسترسی به آنها را سهولت بخشند.این مقاله به طورخلاصه، روشهایی را جهت گردآوری مجلات الكترونیكی و فراهم كردن امكان دسترسی به آنها ازطریق یك وب سایت كتابخانه ای و فهرست پیوسته[۱] ارائه میكند.ما خوانندگان را تشویق میكنیم كه به برخی ازوب سایتها و سایرمنابعی كه درزمینه مسائل فنی و مجاز میباشند و مورد اعتماد كاربرهستند و ما جهت آگاهی بیشتر كاربران، آنها را سیاهه كرده ایم مراجعه كنند.اشتیاق كاركنان، جهت فعال بودن به منظور حل مشكلات كاری و غلبه برموانع فنی درمدیریت مجلات الكترونیكی، قاطعانه است. طرزتلقی مثبت كاركنان كتابخانه نیز به كاربران كمك می كند كه با خدمات پیوسته كتابخانه، سازگاری یابند.برانگیخته شدن ازجانب كاربران درزمینه دسترسی به مجلات الكترونیكی، امری ساده است كه به این صورت مطرح میشود:

۱. آیا این خدمات، درهرزمانی ازشبانه روزو درهرمكانی برای استفاده همزمان چندكاربر، دردسترس هستند؟

۲. حمایت ازآموزش ازراه دور و آموزش مبتنی بروب.

۳. امكان دسترسی ازراه دور به كتابخانه توسط پژوهشگران معلول.

۴. آیا كاربران میتوانند منابع را جستجو و تورق كنند و آیا امكان برقراری پیوند درونی با سایرانتشارات و پایگاههای اطلاعاتی كتابشناختی وجود دارد؟

۵. آیا ، به طوركلی، منابع الكترونیكی نسبت به منابع چاپی جاری ترهستند؟

۶. فراهم آوری فرصتهایی برای غنی سازی محیط كتابخانه و افزایش اطلاعات كه درمحیط چاپی، موقعیت آن فراهم نبوده است.

هرچند كه مزایای مجلات الكترونیكی برای كتابخانه ها فراوان هستند؛ ولی فورا خودنمایی نمی كنند. زمانی كه مجلات چاپی برای مدت زمان طولانی،مورد نیازنیستند و مجلات الكترونیكی می توانند دسترسی مستقیم و گسترده تری را به نوع اطلاعات، فراهم كنند، درفضای مورد نیاز و وقت كاركنان صرفه جویی به عمل خواهد آمد. فرصتهای روابط عمومی، فراوان هستند. گرفتاری! كتابخانه ها نمی توانندبرای مدت زمان طولانی، نسبت به تهیه و نگهداری شماره های پیشین مجلات، اقدام كنند. نگهداری هردوقالب چاپی و الكترونیكی، برای كتابخانه ها و ناشران مجلات، گران تمام میشود.هنگامی كه مجلات الكترونیكی درهمه جا باشند، ناشران و كتابخانه ها قادرخواهند بود كه منابع خودرا درمعرض نمایش بگذارند و امكان دسترسی به مجلات منحصرا پیوسته[۲] را فراهم نمایند.روزی فرامیرسد كه كتابخانه ها می توانند كمك كنند كه دوره تبدیل منابع چاپی به الكترونیكی، درسركمتری داشته باشد.شما به كاركنانی انعطاف پذیر و ساختارسازمان یافته ای نیازخواهد داشت. تاثیرمجلات الكترونیكی برفضاهای كتابخانه كه گرفتاری اندكی رابرای مدیریت پیایندهای چاپی دارد و تقاضاهای تازه كاركنان، شمارا ملزم خواهد كرد كه موقعیتها و اولویتهای كاری را مجددا تعریف كنید.به منظوراداره بهترمجلات الكترونیكی دركتابخانه رنو[۳]، دردانشگاه نوادا[۴]،بخش نشریات دیگربیش ازاین به اكثرمجلات چاپی رسیدگی نمی كند و به صحافی آنها نمـــــی پردازد. آنها بخش كوچكی از پیایندهای مارا نمایش می دهند كه نسبت به مجلات الكترونیكی، خیلی كم مورد استفاده قرارمی گیرند.

●فراهم آوری

اگر بودجه ساكن یا روبه كاهش كتابخانه، شمارا ازپی گیری موارد انتخابی مجلات الكترونیكی بازداشته است، ممكن است شگفت زده شوید وقتی دریابید كه میتوانید امكان دسترسی به هزاران، یانه،بلكه صدها مجله الكترونیكی را فراهم كنید؛بدون اینكه هیچ پول اضافی به خاطر گردآوری نشانی های اینترنتی مجلاتی كه هم اینك دردسترس هستند، بپردازید. اگر شما سرمایه های مستقیم دردسترس داشته باشید یا بتوانید بودجه ها را ازسایرانواع مواد(همچون میكروفرمها) بگیرید، قادرهستید كه ۱۰هزار یا تعداد بیشتری مجله را فراهم كنید؛ خصوصا اگركتابخانه شما متعلق به یك كنسرسیوم باشد.هركتابخانه ای میتواند پیوندهایی را به مجلات الكترونیكی رایگان، كه بسیاری ازآنها به عنوان انتشارات منحصرا پیوسته دایرشده اند، ارائه دهد. ممكن است كه شما ازفراوانی و كیفیت آنها حیرت زده شوید. برای یافتن آنها، وب سایتهای كتابخانه هایی را بازدید نمایید كه هم اینك،سیاهه هایی را گردآوری كرده اند.كتابخانه رنو دردانشگاه نوادا، امكان دسترسی به ۲۶۷ مجله الكترونیكی رایگان را فراهم میكند. جستجو درگوگل با عبارات “ Free Online Journals” یا“ Free Electronic Journals” می تواند به شما كمك كند تا سایرسیاهه های مجلات الكترونیكی كتابخانه ای را پیداكنید.پایگاههای اطلاعاتی متراكم كننده[۵]، به منظورجستجوی موضوع مدار و بازیابی مقالات متعدد طراحی میشوند؛ ولی به واسطه فشارازجانب كتابخــــــانه ها هم اینك، بسیاری ازآنها مجلات كامل و تمام متن را دربرمیگیرند وامكان دسترسی به فهرست مندرجات ازطریق نشانی های اینترنتی ثابت را فراهم می آورند.اگر شما پایگاههای اطلاعاتی تمام متن را ازطریق ابسكو[۶] و پروكوئست[۷] و سایرفروشندگان، مشترك شوید، قادرهستید كه پیوندهای مستقیم به مجلات موجود درپایگاههای اطلاعاتی، را به واسطه ایجاد یك رابط جستجو و گذرازآن، فراهم نمایید.توجه داشته باشید كه، دربرخی موارد، یك ناشر، دسترسی به شماره های تازه را مسدود و متوقف میسازد.شماره های پیشین بسیاری ازمجلات با كیفیت عالی درزمینه های علوم، فناری،پزشكی[۸] به صورت رایگان دروب دردسترس هستند.اخیرا،انتشارات هایوایر[۹]میزبانی ۳۶۹،۴۳۹ مقاله تمام متن رایگان ازحدود ۲۰۰ مجله را عهده دار است.فواید حاصل ازنوآوریهایی كه توسط پدیدآورندگان صورت گرفته است، نصیب خوانندگان میگردد. بیومدسنترال[۱۰]، یكی ازبیش از۱۲۰ مجله زیست پزشكی كه به صورت رایگان دردسترس هستند، میباشد.برخی ناشران، دسترسی پیوسته رایگان یا خیلی ارزان را دراختیارمشتركان مجلات چاپی خود قرارمی دهند.كارگزارمجلات شما(ابسكو، فاكسون[۱۱]،سوئتز[۱۲] و غیره) میتوانند سیاهه ای ازآبونه های شما را كه دسترسی پیوسته رایگان به آنها امكان پذیراست، برایتان ارسال نمایند. همچنین، این امكان برای شما وجود دارد كه جهت شناسایی ناشرانی كه دسترسی پیوسته رایگان را به آبونمان مجلات چاپی ازطریق پایگاه اطلاعاتی اكو فراهم میكنند، ازسیاهه ((اطلاعات مجله و ناشر[۱۳])) كه درپایگاه اطلاعاتی اكو[۱۴] ،واقع درشبكه كتابشناختی او سی ال سی[۱۵]، موجود است استفاده نمایید؛ خواه شما قصد این را داشته باشید كه دسترسی به آنها را ازطریق پایگاه اطلاعاتی اكو، فراهم كنید و خواه به این كارتمایلی نداشته باشید.برخی ناشران، بسته های نرم افزاری كلیه مجلات الكترونیكی خودرا با هزینــــه ای معقول و عادلانه تهیه میكنند. برخلاف مجلاتی كه به صورت چاپی، آبونمان دارند هزینه برای مجوزمجلات الكترونیكی پیوسته، میتواند درابعاد گسترده ای ازكتابخانه ای به كتابخانه ای دیگرتغییركند. خیلی اوقات، ناشران، براساس پیش بینی های انجام شده یا استفاده واقعی، قیمت را به بودجه سازمان یا مؤسسه ربط میدهند. یك نمونه معمول، آبونمانهای چاپی كتابخانه را به منظوربه دست آوردن قیمت یك بسته نرم افزاری پیوسته كامل ناشر، مورد استفاده قرارمیدهد.

---