مصونیت و امنیت ملی اسرائیل در هرتزلیای ششم

ذكر مقاله ای در این خصوص و در این بخش بدان جهت است كه كنفرانس ششم هرتزلیا به برخی موارد مهمی توجه كرده است كه اطلاع ما از آنها بسیار ضروری است و یكی از این مسائل توجه به ایران به بهانه توان هسته ای آن است

کنفرانس هرتزلیا یكی از چند كنفرانس مهم و ادواری یهودیان و صهیونیست‌ها می‌باشد كه اهمیت بسزایی در تدوین سیاست داخلی و خارجی اسرائیل و جامعه یهودیان در سراسر دنیا دارد. این كنفرانس كه در هر دوره با حضور شخصیت‌های مشهور یهودی و اسرائیلی و حتی غیریهودی ولی صهیونیست برگزار می‌شود، بسیاری از مشكلات و مسائل جاری را در سطحی گسترده و استراتژیك مورد توجه قرار می‌دهد و درخصوص حل آنها نیز راهكار ارائه می‌شود. حدود و كیفیت این راهكارها از حیث تخصصی در آن حد است كه حتی ممكن است خطوط قرمز را نیز در نوردد.

ذكر مقاله‌ای در این خصوص و در این بخش بدان جهت است كه كنفرانس ششم هرتزلیا به برخی موارد مهمی توجه كرده است كه اطلاع ما از آنها بسیار ضروری است و یكی از این مسائل توجه به ایران به بهانه توان هسته‌ای آن است. با اطلاع از این توجه به ویژه در كنفرانس‌هایی شبیه هرتزلیا و با عنایت به میزان نفوذ یهودیان در عرصه‌های تصمیم‌سازی در محافل غربی، به سادگی می‌توان دریافت كه محورهای گفتگوهای ایران با غرب بر سر مسائل هسته‌ای در كجا تعیین می‌شود.

مسأله مهم دیگری كه در این كنفرانس بدان توجه شده است لزوم برقراری صلح با اعراب و فلسطینی‌ها به دلیل نیازی است كه اسرائیل دارد. نیاز به صلح برای یهودیان صهیونیست در اسرائیل، تا آن حد است كه حتی حاضرند از بسیاری از سرزمین‌های ادعایی عقب‌نشینی كنند و البته ذكر این نكته ضروری است كه نیاز اسرائیل به صلح به دلیل صلح‌خواهی آن نیست بلكه بدان جهت است كه فروپاشی جامعه از هم گسیخته و ناهمگون یهود در سرزمین اشغال شده فلسطین اندكی به تأخیر افتد. یكی از عوامل فروپاشی این جامعه بحران جمعیتی است. كاهش جمعیت یهودیان و مهاجرت آنها به فلسطین اشغالی و افزایش زاد و ولد در میان فلسطینی‌ها و از سوی دیگر افزایش مهاجرت معكوس یهودیان از اسرائیل در این كنفرانس نیز مورد توجه بوده است. چنان‌كه نویسنده نیز در پایان مقاله هشدار می‌دهد، باید در احوال دشمن بیش از این تأمل نمود.

عنوان ششمین كنفرانس هرتزلیا «موضوع میزان مصونیت و ارزیابی امنیت ملی اسرائیل» بود كه پایه و اساس فهم سیاست خارجی منطقه‌ای و بین‌المللی اسرائیل در سال جاری به شمار می‌آید، به ویژه آنكه این كنفرانس هر ساله با حضور سیاستمداران و نظامیان و درجه‌داران اسرائیلی، از جمله نخست‌وزیر و اعضای هیأت دولت، مانند وزیران دفاع و امور خارجه و دارایی و همچنین رئیس ستاد مشترك ارتش و رؤسای دستگاه‌ها و سازمان‌های امنیتی تشكیل می‌‌شود و در آن از نیات، طرح‌ها و پیش‌بینی‌ها و برآوردهای مختلف پیرامون چالش‌های موجود و احتمالی صحبت می‌كنند. غیر از آن در این كنفرانس شخصیت‌ها و جناح‌هایی از مراكز تصمیم‌گیری و خارج از آن نیز حضور می‌یابند تا ضمن ارائه طرح‌ها،‌ تحقیقات و دیدگاه‌هایشان درحوزه‌های سیاسی، امنیتی اجتماعی و روابط خارجی نظر حضار را به این طرح‌ها جلب نموده و موافقت ایشان را درباره آنها كسب نمایند.

از زمان انعقاد اولین كنفرانس هرتزلیا با همین عنوان، یعنی «میزان مصونیت و امنیت ملی» در سال ۲۰۰۰، (۲) موضوع امنیت اسرائیل از جایگاه مهمی در گفتگوها، مناقشات، پژوهش‌ها، تحقیقات، چالش‌ها و راه‌حل‌های ارائه شده پیرامون نحوه رویارویی داخلی و خارجی اسرائیل برخوردار است. در چهارمین كنفرانس هرتزلیا برنامه قطع ارتباط و عقب‌نینی از برخی شهرك‌ها مطرح و در پنجمین كنفرانس هرتزلیا طرح اولمرت مبنی بر یكسان‌سازی و یكپارچه كردن اسرائیل ارائه شد. اما برنامه موضوع مصونیت و تقویت امنیت ملی اسرائیل در سال ۲۰۰۶ در كنار موضوع‌های اقتصادی، جمعیتی و استراتژیك مطرح شد،‌البته در سطح جهانی و بین‌المللی به مسائلی نظیر تبدیل ایران به قدرتی هسته‌ای و جایگاه اسرائیل در اروپا و ایالات متحده و آینده روابطش با این دو قطب و اطلس نقشه راه در عملیات تسویه‌های اسرائیل عربی،از حیث مرزهایی كه باید از آنها دفاع می‌شد و مرزهای كشور فلسطین و قدس به عنوان پایتخت اسرائیل و ملت یهود و یهودیت به عنوان یك فرهنگ در عصر جهانی شدن و موضوع‌های دیگری در زمینه قانون، سیاست،‌ تبلیغات، ‌اقتصاد جامعه و جهان یهود نیز پرداخته شد.

● خلاصه سند كنفرانس

سند ششمین كنفرانس هرتزلیا، ۲۰۰۶ پیرامون میزان مصونیت و امنیت ملی اسرائیل تهیه، تدوین و منتشر شد. در سند آمده است، اسرائیل در آستانه سال ۲۰۰۶ در بهترین موقعیت استراتژیكی، امنیتی و سیاسی به سر می‌برد، موقعیتی كه در طول تاریخ خویش هیچ‌گاه با آن مواجه نبوده است. اما با مجموعه چالش‌ها و تهدیدهای نظامی و سیاسی نیز مواجه است كه می‌توان آنها را در موارد ذیل خلاصه كرد:

▪ ایران خواهان نابودی اسرائیل است و اقدام به مدرنیزاسیون تجهیزات نظامی هسته‌ای خود نموده و فعالیت‌های تروریستی را با حمایت‌های مالی و تسلیحاتی خود علیه اسرائیل توجیه و هدایت می‌كند.

▪ به قدرت رسیدن «حماس» در تشكیلات خودگردان فلسطین و از بین رفتن فرصت‌هایی برای دستیابی به تسویه سیاسی اسرائیلی فلسطینی كه هر دو طرف در مورد آن به توافق رسیده باشند.

▪ ادامه و حتی افزایش تهدیدات تروریستی، علاوه بر تروریسم اسلامی جهانی كه همچنان درحال نزدیك شدن به مرزهای اسرائیل است كه می‌توان آن را تروریسم منطقه‌ای هم نامید.

▪ افزایش قدرت و نفوذ «اسلام سیاسی» در میان كشورهای خاومیانه.

▪ ادامه فروپاشی رژیم سوریه و رویارویی یا مقابله‌ای كه دمشق با ایالات متحده در پیش گرفته است.

آنچه در این كنفرانس جلب نظر می‌كرد، نزدیكی آن به انتخابات عمومی كنست اسرائیل بود و این باعث شد، شخصیت‌های كاندیدای نخست‌وزیری اسرائیل در گفتگوها و سخنرانی‌ها حضور یابند. در این راستا «ایهود اولمرت» و «بنیامین نتانیاهو» و «عمیر پیرتس»، سه رقیب انتخاباتی، به نمایندگی از احزابشان، «كادیما»، «لیكود» و «كار» مطالبی ایراد نمودند. اولمرت از طرف حزب كادیما سخن می‌گفت و به نوعی برنامه سیاسی خود را مطرح می‌ساخت و مراقب بود نه موجب «عصبانیت» حضار شودو نه به تفاصیل بپردازد، اما توضیح داد كه ترجیح می‌دهد، اسرائیل تلاش كند، در صورتی كه فلسطینی‌ها به «تعهدات خویش» در نقشه راه‌عمل نكنند، به توافق دیگری با آن دست یابد. همچنین از عقب‌نشینی‌هایی از سرزمین «اسرائیل» نیز سخن گفت كه انگیزه نهفته در پس آنها نه صلح و نه آشتی و نه سازش با همسایگان بلكه عامل جمعیتی بود كه به دلیل كاهش میانگین رشد جمعیت یهود به زبان اسرائیل، به عنوان كشوری یهودی عمل می‌كند و با وجود جذب مستمر مهاجران یهودی از سراسر جهان، افزایش جمعیت فلسطینی‌ها آن‌قدر بالاست كه باعث می‌شود، طی سی سال آینده، فلسطینی‌ها به اكثریت تبدیل و در سال ۲۰۲۰ با جمعیت یهودیان برابر شدند.

به این ترتیب ملاحظه می‌شود، موضوع جمعیت بر سخنان اولمرت سایه افكنده است:

اختیار میان میل به فراهم ساختن این امكان برای هر یهودی كه در هر مكان یا جایی از سرزمین اسرائیل كه میل داشته باشد، زندگی كند و میان حفظ موجودیت كشور اسرائیل به عنوان كشوری یهودی كه باید از بخشی از سرزمین اسرائیل چشم‌پوشی كرد، البته این عقب‌نشینی به معنای عقب‌نشینی از اندیشه صهیونیسم نیست، بلكه عملی ساختن این هدف صهیونیسم یعنی حفظ هویت و بافت یهودی و دموكرات كشور در سرزمین اسرائیل است.

همچنین او در سخنرانی‌اش می‌گوید:

ما باید در نزدیك‌ترین زمان ممكن خط مرزی آشكاری را مشخص كنیم تا بیانگر هویت و بافت جمعیتی ما باشد، كه از زمان تأسیس كشور تاكنون رشد یافته و تأكید بر این نكته كه اسرائیل مناطق امنیتی و شهرك‌های یهودی‌نشین و مناطقی را حفظ خواهد كرد كه اهمیت بسزایی برای ملت یهود دارند. در رأس این مناطق قدس یكپارچه تحت حاكمیت اسرائیل قرار دارد، بدون این پایتخت ابدی كه در كانون كشور قرار دارد، وجود كشور یهودی بی‌معناست.

سخنان اولمرت در كنفرانس هرتزلیا دیدگاه او را پیرامون راه‌حل‌های سیاسی در مورد فلسطینی‌ها و مسأله جمعیت و چالش‌های امنیتی آشكار ساخت. وی خواهان ایجاد مناطق امنیتی میان كشور اسرائیل و فلسطینی‌ها و لزوم حاكمیت بر منطقه دره اردن بود كه ۲۰% مساحت كرانه باختری را تشكیل می‌دهد.

همچنین نباید از حاكمیت بر قدس با مرزهای توسعه‌یافته‌اش چشم پوشید كه حدود ۲۰% مساحت كرانه باختری را به خود اختصاص می‌دهند. به جز مناطقی كه به دلایل امنیتی، اسرائیل باید بر آنها حاكم باشد، اولمرت از كشور فلسطینی هم سخن گفت:

وجود دو ملت ملی یك یهودی و دیگری فلسطینی، بهترین راه‌حلی است كه خواسته‌های ملی هر دو ملت را برآورده می‌سازد، از جمله مسأله پناهندگان كه فقط جذب دولت فلسطینی‌ خواهند شد. چون ما اجازه نمی‌دهیم، پناهندگان وارد كشور اسرائیل شوند. این موضع آشكار ماست كه با موضع قاطع امریكا، در نامه‌ای كه بوش، رئیس‌جمهور امریكا، برای نخست‌وزیر وقت اسرائیل (شارون) در آوریل ۲۰۰۴ ارسال كرد، مورد حمایت قرار گرفت.

اما اولمرت در سخنرانی خود سیاست‌های «اسرائیل» را پس از پیروزی حماس در انتخابات قانونگذاری فلسطین مشخص نكرد، همچنین به تهدید هسته‌ای ایران علیه «اسرائیل» و مرزهای شمالی این كشور اشاره‌ای نكرد.

اما از جمله مطالب جدید مطرح شده در كنفرانس، تغییر مفهوم امنیتی دفع خطرهای منطقه‌ای است كه جدا از خطرهایی است كه كشورهای همجوار برای اسرائیل به وجود می‌آورند، به ویژه خطر فزاینده اسلام كه در حماس و حزب‌الله نمود پیدا می‌كند و این تغییر را می‌توان در قالبی تحت عنوان «ازبازدارندگی تا مسابقه قرار داد. بدین معنا كه نیروهای مقاومت از جمله حزب‌ا… را نمی‌توان با مفهوم «از بازدارندگی» امنیتی سركوب كرد كه درباره كشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. چون از یك‌سو سازمان‌هایی نظامی- جنگی‌اند و از سوی دیگر كشوری تشكیل نمی‌دهند كه ارتش آن به شمار آیند. اسرائیل نیازمند بهره‌گیری از مفهوم «پیشگیری» به عنوان توجیه اقدامات خود علیه نیروهایی چون حماس و حزب‌الله است و از سوی دیگر نیازمند ایجاد زمینه‌های قانونی و بین‌المللی است كه حق این پیشگیری را به خود بدهد، شاید این امر بیانگر پافشاری اسرائیل بر عدم عقب‌نشینی از جنوب لنبان اشغالی باشد، اما بعد از صدور قطعنامه‌ای- كه قطعنامه ۱۵۵۹ را نسخ و باطل می‌كرد و شروع اجرای آن، خلع سلاح مقاومت و بستن راه مسلح شدن مجدد آنها و استقرار «نیروهای چندملیتی» كه اجازه استفاده از زور را هم دارند- ترجیح داده شود. همچنین تفسیر كننده پافشاری اسرائیل بر جلب توافق‌نظر افكار عمومی جهان، در محاصره مالی و اقتصادی دولت فلسطینی است.

سند ششمین كنفرانس هرتزلیا جمع‌بندی مهم‌ترین عناوین مطرح شده را در كنفرانس نیز در برمی‌گرفت كه بدین‌شرح مورد بحث و مناقشه قرار گرفت.

نویسنده: بیسان - عدوان

مترجم: قبس - زعفرانی

پاورقی‌ها

(۱). بیسان عدوان: محقق در مسائل اسرائیل.

(۲).كلیه سال‌ها در این مقاله به میلادی می‌باشد.

---