پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

... و اینک ذات‌الریه


... و اینک ذات‌الریه

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر بیماری‌های پنوموکوکی اولین عامل مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال در دنیا هستند ولی خوشبختانه می‌توان با استفاده از واکسن مناسب از ‌ابتلا به آنها جلوگیری کرد...

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر بیماری‌های پنوموکوکی اولین عامل مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال در دنیا هستند ولی خوشبختانه می‌توان با استفاده از واکسن مناسب از ‌ابتلا به آنها جلوگیری کرد...

پنومونی یا ذات‌الریه، عفونت در یک یا هر دو ریه است. انواع متعددی از ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌توانند در ریه‌ها عفونت ‌ایجاد کنند و باعث شوند ریه‌ها و کیسه‌های هوایی پر از مایع و ترشحات چرکی شوند و نتوانند عمل تنفس را به خوبی انجام دهند. این بیماری در هر سنی می‌تواند بروز کند ولی در بعضی افراد و گروه‌های سنی مانند نوزادان، کودکان و افراد مسن، سیگاری‌ها، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی، دیابت، اختلال‌های خونی نظیر تالاسمی و کم‌خونی داسی‌شکل، بیماری‌های مزمن کلیوی، اختلال‌های سیستم‌ایمنی یا اختلال‌های تغذیه‌ای شایع‌تر و خطرناک‌تر است.

وجود عفونت در ریه‌ها باعث می‌شود ریه‌ها نتوانند وظیفه خود را کامل انجام دهند و فرد دچار نارسایی تنفسی می‌شود. در مراحل پیشرفته‌تر، ممکن است میکروب از ریه‌ها وارد جریان خون شود و در قسمت‌های دیگر بدن ‌ایجاد عفونت کند که‌ این امر خطرناک و کشنده است. میکروب‌ها از راه تنفس ذرات آلوده به باکتری‌ها، ویروس‌ها یا حتی قارچ‌ها وارد ریه‌ها می‌شوند و ‌ایجاد بیماری می‌کنند. این ذرات از راه سرفه یا عطسه بیماران وارد هوا می‌شوند. بعضی از میکروب‌ها هم به صورت طبیعی داخل دهان، بینی و حلق وجود دارند که البته بدن در مقابل‌ این میکروب‌ها، سیستم دفاعی فعالی دارد و در مقابل بروز بیماری به‌وسیله آنها مقاومت می‌کند. اما در شرایط بیماری و مواردی که بدن در اثر ابتلا به بیماری دیگر ضعیف شده است، میکروب‌ها پس از ورود به ریه، در آنجا مستقر و تعدادشان اضافه می‌شود. به‌ این ترتیب در قسمت درگیر، مایع و چرک جمع و علایم بیماری ظاهر می‌شود.

بیشتر مبتلایان در ابتدا علایم ساده سرماخوردگی مانند سرفه، گلودرد و عطسه را نشان می‌دهند که با تب همراه است. گاهی در کودکان‌ این علایم به صورت بی‌اشتهایی و تب است که حتما باید به پزشک مراجعه کرد. با پیشرفت بیماری، معمولا بیمار دچار علایم تب و لرز، تب‌های بالای ۳۹ درجه، تنگی‌نفس و سرفه‌می‌شود و ممکن‌است در زمان تنفس، دچار درد عمیق در قفسه‌سینه شود. در‌ این زمان مراجعه به پزشک الزامی است. خوشبختانه از سال ۲۰۰۰ در دنیا برای پیشگیری از ابتلا به پنومونی واکسن به نام پرونار تولید شده که برای ایمنی کودکان زیر ۵ سال و بزرگسالان بالای ۵۰ سال تزریق می‌شود. در برخی از کشور‌ها تزریق‌ این واکسن جزو برنامه واکسیناسیون اجباری ملی است. این واکسن هم اکنون در‌ ایران نیز وجود دارد. راه‌های پیشگیری از پنومونی عبارتند از:

- رعایت بهداشت فردی از قبیل شستن دست‌ها (بسیاری از عوامل بیماری‌زا ممکن است از راه دست‌ها و مثلا در مواقع خاراندن بینی یا چشم‌ها وارد بدن شوند).

- نکشیدن سیگار (دود سیگار، محیط داخل ریه را برای استقرار و تکثیر میکروب‌ها بسیار مساعد می‌کند، بنابراین قطع سیگار می‌تواند نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بروز پنومونی داشته باشد).

منابع: WHO،CDC

ترجمه: زهرا فرخنده‌فال