توپ طلا از كجا آمد

«توپ طلا» كه نسخه ۲۰۰۵ آن دوشنبه شب در پاریس به رونالدینیو برزیلی و بارسلونیایی اهدا شد, معتبرترین جایزه انفرادی فوتبال جهان و بسیار بهتر, بسیط تر, حرفه ای تر و عادلانه تر از جایزه مرد سال فوتبال جهان است

«توپ طلا» كه نسخه ۲۰۰۵ آن دوشنبه شب در پاریس به رونالدینیو برزیلی و بارسلونیایی اهدا شد، معتبرترین جایزه انفرادی فوتبال جهان و بسیار بهتر، بسیط تر، حرفه ای تر و عادلانه تر از جایزه مرد سال فوتبال جهان است كه فیفا ۱۵ سالی است آن را اهدا می كند و سعی داشته آن را برترین جایزه دنیا جلوه دهد، اما به سبب رویكرد به نظر مربیان تیم های ملی جهان (كه به جای توجه به دستاورد های ۱۲ ماه گذشته و اندازه گیری موفقیت های بازیكنان، فوتبالیست های دلخواه و محبوب خود را معرفی می كنند) گاه با نتایج كاملاً عجیب و اهدای جوایز به كسانی منجر شده كه هرچند فوتبالیست های حرفه ای و توانایی هستند اما برترین های سال «منجر به انتخابات» نبوده اند، حال آن كه تمامی دلیل و انگیزه انتخاباتی از این دست نه شناخت بازیكنانی است كه مربیان (ولو مشهور) كامل تر از دیگران می انگارند بلكه شناخت كسانی است كه در ۱۲ ماه گذشته بهتر از دیگران كار كرده و فزون تر از دیگران برای تیم خود موفقیت به ارمغان آورده اند. توپ طلا این اصل را به طور كامل رعایت می كند و به دلیل قدمت و صاحب سابقه شدن به یك جایزه كلاسیك بی همتا در جهان فوتبال بدل شده است و امسال پنجاهمین دوره خود را سپری كرد. با این حال وقتی نشریه پیشرو «فرانس فوتبال» از سال ۱۹۵۶ این جایزه را باب كرد، اصلاً گمان نمی برد كه به درجه و منزلت فعلی و به جایگاهی برسد كه حتی رسمی ترین جوایز جهان و عناوین اهدا شده از سوی نهاد های بنیادین و تشكیلاتی فوتبال جهان زیر سایه آن قرار گیرند. آن جایزه دائماً وسعت و دایره شمول فزون تری یافت به طوری كه پس از تجزیه شدن شوروی و یوگسلاوی و بیرون آمدن ۱۵ كشور مستقل از درون اولی و ۵ كشور دیگر از دومی و همچنین تجزیه اسلواكی و رویكرد «فرانس فوتبال» به مجرب ترین روزنامه نگاران ۵۲ كشور اروپایی (به جای ۳۶ و ۳۷ كشور قبلی) این گزینش محكم تر و مستدل تر و به درجاتی از اعتبار رسید كه امروز می بینیم.قضیه بسیار ساده و سر راست است. خبرنگاران برجسته هر كشور ۵ بازیكن برتر سال را از دیدگاه خود معرفی می كنند و به هر یك از آنها به خاطر این رتبه ها امتیازی تعلق می گیرد و امتیازات جمع می شود و در یك رای گیری واضح و كم خدشه هر كس كه بیشتر امتیاز آورده باشد، جایزه را می برد و مرد سال فوتبال اروپا می شود.می توان ایراد گرفت كه گاهی در این گزینش هم برخی ملاحظات جنبی و پارتی بازی ها دخیل بوده اند. مثلاً از سه توپ طلای متوالی میشل پلاتینی در سال های میانی دهه ۱۹۸۰ حداقل یكی از آنها اضافه بود و اگر او فرانسوی یعنی مال كشور اهدا كننده عنوان نبود، این افتخار شامل حالش نمی شد. اما اگر مواردی از این دست و یا ۳ توپ طلایی شدن ماركو فان باستن را (كه شاید یكی از سال های او هم اضافی بود) نادیده بگیریم در اكثر قریب به اتفاق موارد حق به حق دار رسیده و جدولی جامع و فراگیر و باارزش تنظیم و ارائه شده است. به جز پلاتینی و فان باستن، یوهان كرویف هلندی را هم داریم كه سه بار این عنوان را برده است و در میان «دوعنوانی ها» فرانتس بكن باوئر قیصر فوتبال آلمان، هموطن او كارل هاینز رومنیگه، كوین كیگان انگلیسی و رونالدو برزیلی هم مشاهده می شوند و البته نام جورج بست هم كه اواخر هفته پیش درگذشت، در میان «یك عنوانی ها» به چشم می خورد. بله توپ طلا گالری خاطره های باارزش است و به رغم ۵۰ ساله شدن جمع محدودی را در بر می گیرد كه از حد و حدود خاص و ثغور ویژه ای عبور كردند كه دیگران را به آن دسترسی نبود. از اهمیت و بزرگی آن همین بس كه رودگولیت، روبرتو باجو، زین الدین زیدان، ریوالدو و لوتار ماتیوس با همه توانایی غیر قابل انكارشان فقط یك بار آن را بردند و از بی رحمی این گزینش همین بس كه پائولو مالدینی به رغم ۲۱ سال حضور پیوسته در بالاترین سطح فوتبال قاره و به تبع آن جهان، هرگز بدان دست نیافته است. اگر تا ،۶ ۷ سال پیش نتایج توپ طلا فقط در آخرین شماره هر سال «فرانس فوتبال» اعلام می شد و مردم باید تا آخرین سه شنبه هر سال برای انتشار این شماره و كسب اطلاع از نتیجه صبر پیشه می كردند، چند سالی است كه به علت گسترده شدن چشمگیر این گزینش و آثار و نتایج عظیم آن، تاریخ اعلام جایزه را قدری عقب كشیده اند و مراسمی می گذارند و فرد فاتح را دعوت می كنند و «توپ» را به او می دهند و كاغذ های رنگی را بر سر و رویش می ریزند و یك جشن به راه می اندازند و توپ را به لحاظ تشریفاتی و مراسم واقعاً طلایی می كنند. امسال نوبت رونالدینیو بود تا در پاریس توپ را بگیرد و به جمع نخبه های تاریخ سبز بپیوندد كه در ۴۹ دوره قبلی آن را برده بودند و از استنلی متیوز شروع شد و تا رونالدینیو استمرار یافت و نام شان را در ذیل می خوانید:

۱۹۵۶: استنلی متیوز (بریتانیا)، ۵۷: آلفرد دی استفانو (آرژانتین _ اسپانیا)۵۸،: ریموند كوپا (فرانسه)۵۹،: دی استفانو۶۰،: لویی سوارز (اسپانیا)۶۱،: اومار سیووری۶۲،: جوزف ماساپوست (چكسلواكی)۶۳،: لو یاشین (شوروی)۶۴،: دنیس لاو (اسكاتلند)۶۵،: اوزه بیو (پرتغال)۶۶،: بابی چارلتون (انگلیس)۶۷،: فلوریان آلبرت (مجارستان)۶۸،: جورج بست (ایرلند شمالی)۶۹،: جانی ریورا (ایتالیا)۷۰،: گرد مولر (آلمان)۷۱،: یوهان كرویف (هلند)۷۲،: فرانتس بكن باوئر (آلمان)۷۳،: كرویف، ۷۴: كرویف ۷۵،: اولگ بلوخین (شوروی)۷۶،: بكن باوئر (آلمان)۷۷،: آلن سیمونسن (دانمارك)۷۸،: كوین كیگان (انگلیس)۷۹،: كیگان۸۰،: كارل هاینز رومنیگه (آلمان)۸۱،: رومنیگه۸۲،: پائولو روسی (ایتالیا)۸۳،: میشل پلاتینی (فرانسه)۸۴،: پلاتینی۸۵،: پلاتینی۸۶،: ایگور بلانوف (شوروی)۸۷،: رود گولیت (هلند)۸۸،: ماركو فان باستن (هلند)۸۹،: فان باستن۹۰،: لوتار ماتیوس (آلمان)۹۱،: ژان پیر پاپن (فرانسه)۹۲،: فان باستن۹۳،: روبرتو باجو (ایتالیا)۹۴،: هریستو استویچكوف (بلغارستان)۹۵،: ژرژ وه آ (لیبریا)۹۶،: ماتیاس سامر (آلمان)۹۷،: رونالدو (برزیل)۹۸،: زین الدین زیدان (فرانسه)۹۹،: ریوالدو (برزیل)۲۰۰۰،: لوییس فیگو (پرتغال)۲۰۰۱،: مایكل اوون (انگلیس)۲۰۰۲،: رونالدو۲۰۰۳،: پاول ندود (چك)۲۰۰۴،: آندری شوچنكو (اوكراین)۲۰۰۵،: رونالدینیو (برزیل)