ناتوریسم Natorism و مكتب رومن Roman و پلیئاد Pleiade

ناتوریسم یا طبیعت گرایی یكی ازجریانهای ادبی فرانسه در قرن نوزدهم است, كه باید آن را در مكتب سمبولیسم ریشه یابی كرد

● ناتوریسم Natorism

ناتوریسم یا طبیعت گرایی یكی ازجریانهای ادبی فرانسه در قرن نوزدهم است، كه باید آن را در مكتب سمبولیسم ریشه یابی كرد.

سن ـ ژرژ دوبوئلیه (۱۹۴۷ـ ۱۸۷۶) (Saint-Georges De Bouhelier) نظریه پرداز این نهضت ادبی، در سال ۱۸۹۷ بیانیه مكتب ناتوریسم را در مجله فیگاروی فرانسه منتشر كرد. او در این بیانیه علیه عقاید مكتب پارناس (هنر برای هنر) و تفكرات سمبولیسم به مخالفت برخاست و هدف خود و مكتبش رانوزایی ادبی، ستودن ادبیات ملی و الهام و بهره گرفتن از طبیعت اعلام كرد.

ناتوریستها(طبیعت گراها) با پناه بردن به طبیعت و الهام گرفتن از آن، با بیانی ساده و دور از هرگونه ابهام، پیچیدگی و خیالپردازی آثار خود را خلق می كنند. ناتوریستها ادبیات فرانسه را به هر ادبیات دیگری ترجیح می دهند و باهرگونه عقاید، تفكر و ادبیات خارجی مخالفت می كنند به همین دلیل خیلی خودخواهانه، آثار نویسندگان و شعرای خارجی حتی كارهای نیچه، واگنر و شكسپیر را با دیدی انتقادی می نگرند.

آندره ژید (Andre Gide) كتاب «مائده های زمینی» خود را درمدتی كه تحت تأثیر این مكتب بود، نوشت. علاوه بر او، پل فور (P.Fort) و آناد ونوای (Anna de Noaille) از جمله نویسندگانی بودند كه برای مدت كوتاهی تحت تأثیر این مكتب قرار گرفتند. اما هیچكدام از شخصیتهای ثابت این مكتب نشدند. و چون این مكتب نتوانست در بین بزرگان ادب جایی برای خود به دست آورد، به همین دلیل دوام نیاورد و خیلی زود به فراموشی سپرده شد

با از بین رفتن مكتب سمبولیسم، پیروان آن به سوی مكتبهای دیگری چون مكتب رومن و ناتوریسم روی آوردند.

ژان مورآس (۱۹۱۰ ـ ۱۸۵۶) (Jean Moreas) كه در سال۱۸۸۶ بیانیه مكتب سمبولیسم را منتشر كرده بود و خود از پیشگامان و نظریه پرداز این مكتب محسوب می شد، پنج سال بعد از فروپاشی این جریان ادبی، اعلام كرد: «سمبولیسم تنها یك جریان ادبی گذرا بود كه از بین رفت و حال ما باید شعر و ادبیات سنتی فرانسه را هرچه نیرومندتر وتازه تر در چهارچوب مكتبی جدید ارائه دهیم.»

و بدین ترتیب مورآس، پایه های مكتب رومن را بر ادبیات یونان و روم بنا نهاد. درواقع این مكتب ادبی بازگشتی از سمبولیسم به سوی ادبیات مدیترانه ای و عهد كهن بود.

مور آس آرزوی خود و نسل خود را «رومیایی شدن» تعبیر می كرد و این را هدف مكتب خود قرار داده بود. او می خواست با رونسانس قرن شانزدهم فرانسه، تفكرات كلاسیسیم قرن هفدهم و همچنین با تمدن و ادبیات یونانی ـ لاتین وعهد باستان دوباره رابطه برقرار كند و بدین ترتیب ادبیات فرانسه را به سوی ادبیات واقعی و سنتی خود برگرداند.

● پلیئاد Pleiade

در نیمه دوم قرن شانزدهم، در عصر شكوفایی رنسانس، تاریخ ادبی فرانسه شاهد اولین مكتب خود به نام پلیئاد (Pleiade) بود. این مكتب شعری در سال ۱۵۵۰ با رهبری پییردو رنسار (Pierre de Ronsard) شكل گرفت، و حدود ده سال از تاریخ و تحولات ادبی فرانسه را به خود اختصاص داد.

پلیئاد در اصل نام صورت فلكی است كه متشكل از هفت ستاره است. به همین دلیل، در سال ،۱۵۵۶ رنسار گروهشان را كه متشكل از هفت شاعر بود، پلیئاد نامید و فهرست هفت نفر برتر را این چنین ذكر كرد: باییف ( Baif)، بلو (Belleau)، ژودل (jodell)، پولوتیه (Polotier)، دوبلی (Du Bellay) نظریه پرداز این مكتب، ژان دورا (Jean Dorat) به عنوان استاد این گروه، و خود رنسار هم سردسته پلیئادها محسوب می شد.

▪ عقایدپلیئادها:

ـ ستودن شعر: از نظر پلیئادها، شعر نباید در خدمت اخلاق یا مذهب باشد، بلكه شعر را بخاطر خود شعر باید ستود. و شاعر كسی است كه رازهای پنهان جهان و دنیای عرفان را می داند و آنها را در اشعار خود فاش می كند.

ـ شاعر، یك صنعتگر است: شاعر پلیئاد بیش از آنكه هنرمند باشد، صنعتگری است كه تنها الهامات شاعرانه برای او كفایت نمی كند، بلكه او باید با قواعد و اصول حرفه اش نیز آشنا باشد و با كار كردن روی سبك خود، شعرش را به كمال زیبایی برساند.

ـ اهمیت صنایع ادبی و موسیقی شعر:از نظر پلیئادها، هماهنگی قافیه ها، خوش آهنگی ابیات و موسیقی شعر بسیار اهمیت دارد. و شاعران پلیئاد در اشعارشان از صنایع ادبی مانند تشبیه، استعاره و كنایه نیز بسیار استفاده می كنند.

ـ ارج نهادن به زبان فرانسه: در سالهای ،۱۵۵۰ زبان لاتین، زبان نویسندگان، شاعران و، تحصیلكرده های جامعه بود. اما پلیئاد، مردم را متوجه زبان و ادبیات غنی فرانسه كرد. از نظر پلیئادها، زبان فرانسه به اندازه لاتین می تواند «زبانی شاعرانه» باشد.

ـ غنی كردن زبان فرانسه: پلیئادها معتقد بودند كه باید با وام گیری از زبانهای دیگر، استفاده مجدد از كلمات و عبارات قدیمی و با مشتق گیری از كلمات جدید و ساختن عبارات علمی و فنی، زبان ادبی فرانسه را غنی كرد.

ـ تقلید از قدما: به عقیده پلیئادها، برای اینكه زبان فرانسه، همپایه و هم شأن زبان لاتین شود باید از گذشتگان پیروی كرد. اما نه به گونه ای كه شاعر به «دزد ادبیات» بدل شود، بلكه شاعر باید الگوی خود را با استفاده از سبك و شیوه خود غنی و پرورده كند.

▪ موضوع و مضمون اشعار پلیئاد:

۱) بهره بردن از لحظات زندگی: خوشگذرانی، استفاده از لحظات عمر و از زندگی لذت بردن از جمله شعارهای شاعران پلیئاد است.

۲) طبیعت: شاعران این مكتب با توجه به اعتقادی كه به طبیعت دارد در اشعار خود به وصف و تمجید از مناظر طبیعی می پردازند.

۳) عشق: اغلب اشعار پلیئادها، شعرهای عاشقانه ای است كه در آن شاعر، احساسات و حالات روحی خود را بیان می كند.

۴) مرگ: پلیئادها در اشعار خود از مرگ به عنوان حقیقتی اضطراب آور و نگران كننده یادمی كنند كه مذهب هم در از بین بردن این دلهره كمك زیادی به آنان نمی كند.

۵) دربار: پلیئادها، نگرش هجوآمیز وانتقادی از دربار دارند كه كاملاً در اشعارشان محسوس است

لیدا فخری