اول ژوئن سال ۱۹۴۱ میلادی ـ بریتانیایی ها به بغداد بازگشتند

۶۹ سال پیش در روز اول ژوئن سال ۱۹۴۱ میلادی نیروهای استعماری بریتانیا برای سرکوب قیام رشید عالی گیلانی وارد شهر بغداد شدند. با پایان گرفتن جنگ جهانی اول ( ۱۹۱۸ـ ۱۹۱۴میلادی) دولت …

۶۹ سال پیش در روز اول ژوئن سال ۱۹۴۱ میلادی نیروهای استعماری بریتانیا برای سرکوب قیام رشید عالی گیلانی وارد شهر بغداد شدند. با پایان گرفتن جنگ جهانی اول ( ۱۹۱۸ـ ۱۹۱۴میلادی) دولت استعماری بریتانیا، عثمانی ها که از زمان سلطان سلیمان قانونی در منطقه بین النهرین حکمفرمایی می کردند را بیرون رانده و این منطقه را به مستعمرات خود منضم کرد.

نیروهای بریتانیایی در ۱۱ مارس سال ۱۹۱۷میلادی با دشواری زیادی بغداد را فتح کردند و درروز ۲۵ آوریل سال ۱۹۲۰میلادی پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی ، جامعه ملل (سلف سازمان ملل متحد) با صدور قطعنامه ای قیمومت منطقه بین النهرین را به بریتانیا واگذار کرد.

بریتانیا با ایجاد کشورعراق ، امیر فیصل بن حسین را به پادشاهی عراق منصوب کرد. این شاهزاده هاشمی که قبلا خاندانش حکومت مکه و حجاز را در دست داشتند ، در حقیقت چندان علاقه به این کشور که تصادفا تاسیس شده بود ، نداشت.

او مردم عراق را یک جمع متفرق از اقوام گوناگون می دانست که به اجبار در عراق در کنار یکدیگر مجبور به همزیستی شده اند.عراق دارای ذخایر غنی نفتی بود، ذخایر نفتی این کشور توسط شرکت« عراق پترولیوم» استخراج می شد و سهمی نیز به پادشاه عراق از این درآمد می رسید.

پس از دادن تضمین های کافی به بریتانیا ، عراق توانست در سال ۱۹۳۲ میلادی استقلال یابد. پس از مرگ فیصل اول در سال ۱۹۳۳ ، غازی بن فیصل پسرش جانشین او شد که وی نیز به نوبه خود در سال ۱۹۳۹ درگذشت و پسر ۳ ساله اش فیصل دوم به تخت سلطنت نشست.

با آغاز جنگ جهانی دوم ، بریتانیا درگیر جنگ با آلمان نازی شد، در این میان رشید عالی گیلانی در روز ۳ آوریل سال ۱۹۴۱میلادی قیام کرد و نایب السلطنه عراق عبدالله را برکنار نمود.

وینستون چرچیل نخست وزیر وقت بریتانیا که از این اقدام به خشم آمده بود ژنرال ویول را مامور سرکوب قیام رشید عالی گیلانی کرد.ژنرال ویول نیز با نیروهای خود از فلسطین به سوی عراق به سرعت حرکت کرد، یک لشکر دیگر از نیروهای بریتانیایی نیز هم‌زمان از بصره حمله خود به سوی بغداد را آغاز کردند.

رشید عالی گیلانی که قوای کافی در اختیار نداشت ، نتوانست در مقابل حمله گازانبری بریتانیایی ها مقاومت کند و به ایران پناهنده شد. به این ترتیب در روز اول ژوئن سال ۱۹۴۱ میلادی نیروهای بریتانیایی دوباره به بغداد بازگشتند و حکومت سلطنتی دوباره در این کشور مستقر شد.

بهرام افتخاری