چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
رفتارهای فرهنگی روستاییان
"رفتارهای فرهنگی ایرانیان" پژوهشی در جهت بررسی فعالیت و مصرف كالاهای فرهنگی در مناطق روستایی كل كشور است.این نوشته گزارش تحقیقی است در خصوص فعالیت و مصرف كالاهای فرهنگی خانوار‌های روستایی كه در آن "فعالیت"، "كالاهای فرهنگی"، "تقاضا و مصرف آن"، "امكانات فرهنگی" و "زمان فراغت" از مفاهیم اصلی هستند. خلاصه این پژوهش كه به صورت كتاب توسط طرح های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است از نظرتان می‌گذرد.
●حیات فرهنگی
فرهنگ در بستر حیات بشری و در رابطه تنگاتنگ با وجود زیست درونی و روحی انسانها شكل می‌گیرد و تحول می‌یابد. گاه فرهنگ به عنوان حوزه نمادی حیات بشری موضوع تحلیل منطقی قرار می‌گیرد و رابطه میان عقاید، ارزش‌ها و صور مختلف آنها، قواعد حاكم بر ساخت، تحول، تغییر و رابطه آنها با حیات اجتماعی و تعامل افراد، نهادها و تأثیر متقابل فرهنگ و حیات اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. رابطه فرهنگ و فرد، بحث در چگونگی تأثیر فرهنگ در شكل دادن به شخصیت و متقابلاً تأ‌ثیرپذیری فرهنگ از خلاقیت و استعدادها و نیازهای آحاد افراد، ارتباط و رسانه‌ها و انتقال فرهنگ، ابعاد دیگری از مباحث مربوط به فرهنگ است.در این پژوهش مقولات فعالیت مذهبی، فعالیت اجتماعی، فعالیت ورزشی، فعالیت تفریحی، بازی، كتاب و كتابخوانی، میزان استفاده از روزنامه‌ها و مجلات، رادیو و تلویزیون، ویدئو و ضبط‌صوت، سینما و تئاتر و زمان فراغت روستاییان، توجه به مسافت روستاها به شهر، ویژگی‌های فردی اعضا و پایگاه اقتصادی و اجتماعی خانواده مورد بررسی قرار گرفته است.
●ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی خانواده‌های روستایی نمونه
میانگین تعداد اعضای خانواده‌های نمونه ۵۷/۵ نفر است، در واقع، هر خانواده روستایی به‌طور متوسط ۵۷/۵ نفر عضو دارد. ضمناً ۴/۲۰ درصد خانواده‌های روستایی ۱ تا ۳ نفر عضو دارند، ۳/۳۱ درصد خانواده‌های روستایی ۴ تا ۵ عضو، ۹/۲۷ درصد خانواده‌های روستایی ۶ تا ۷ عضو و ۴/۲۰ درصد خانواده‌ها، ۸ نفر و بیشتر عضو دارند.
●امكانات رفاهی
این امكانات شامل: كتاب، نشریات، رادیو، تلویزیون، ضبط صوت و نوارهای صوتی، ویدئو و وسایل بازی و ورزش است. آمار و اطلاعات مربوط به این امكانات بطور جداگانه در هر یك از فصل‌های بعدی گزارش ارائه می‌شود. در اینجا صرفاً به شایع‌ترین وسیله فرهنگی و نادرترین آن در خانواده‌های روستایی اشاره می‌شود. تلویزیون یكی از شایع‌ترین وسایل و امكانات فرهنگی در خانواده‌های روستایی كشور است. ۴/۸۹ درصد خانواده‌های روستایی دارای تلویزیون هستند و تنها ۶/۱۰ درصد خانواده‌ها تلویزیون ندارند.متقابلاً ویدئو نادرترین وسیله و امكان فرهنگی در خانواده‌های روستایی است. ۹/۸۹ درصد خانواده‌های روستایی فاقد ویدئو و صرفاً ۱/۱۰ درصد آنها دارای ویدئو هستند.
●امكانات رفاهی
این امكانات شامل تجهیزاتی مانند حمام و كابینت آشپزخانه، لوازم خانگی مانند یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، اجاق گاز فردار، كولر، پنكه، جارو برقی، چرخ گوشت، آسیاب برقی و امكانات دیگری مانند تلفن، اتومبیل و موتورسیكلت است. ارقام جدول ۱-۳ امكانات رفاهی خانواده‌های روستایی را به تفكیك نشان می‌دهد.همانطور كه در جدول ملاحظه می‌شود رایج‌ترین وسیله رفاهی در خانواده‌های روستایی، یخچال (۶/۹۰ درصد) و پس از آن پنكه (۴/۶۴ درصد) و نادرترین وسیله رفاهی، آسیاب برقی (۱/۱۰ درصد) و پس از آن فریزر (۱۱ درصد) است.
●میزان اوقات فراغت اعضای خانواده روستایی
میانگین اوقات فراغت اعضای خانواده‌های روستایی در روزهای كشت و كار ۵ ساعت و ۲۵ دقیقه در روز است. این میزان از صفر تا ۱۸ ساعت در روز برای افراد متغیر است. در روزهای تعطیل یا بدون كشت و كار این زمان به ۸ ساعت و ۲۹ دقیقه افزایش می‌یابد.
●كتاب و كتابخانه
۴/۳۵ درصد روستاهای كشور فاقد هر گونه كتابخانه و متعاقباً كتاب برای امانت هستند. اما در ۶/۶۴ درصد روستاها كتابخانه یا كتابخانه‌هایی به صورت مستقل و یا وابسته به مدرسه، مسجد و یا سایر مراكز فرهنگی و حرفه‌ای وجود دارد تنها در ۵/۱۲ درصد روستاها، كتابخانه مستقل كه صرفاً بدین منظور اختصاص یافته است، وجود دارد و در ۱/۵۲ درصد بقیه روستاها، كتابخانه‌ها وابسته به مسجد، مدرسه و یا محل كار هستند. از سوی دیگر هرچه فاصله روستا از شهر كمتر می‌شود، تعدد كتابخانه‌ها در روستاها افزایش می‌یابد، افزایش جمعیت روستا نیز از دیگر عوامل افزایش تعداد كتابخانه‌هاست.كتاب‌های موجود در خانه‌ها از دیگر منابع دسترسی روستاییان به كتاب است. در ۸/۸۵ درصد خانه‌های روستایی كتاب غیردرسی با میانگین حدود ۱۳ جلد كتاب وجود دارد. با در نظر نگرفتن كتاب‌هایی چون قرآن، دعا و امثال آن، ۲/۱۴ درصد خانواده‌ها فاقد هر نوع كتاب غیردرسی هستند. فاصله روستا از شهر و پایگاه اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها از عوامل مؤ‌ثر در افزایش تعداد كتاب‌های غیردرسی در خانه است.
كتاب‌های حوزوی یا دینی با ۳۰ درصد و شعر و ادبیات با ۴/۲۴ درصد بیشترین و كتب كشاورزی و دانشگاهی به ترتیب با ۱/۴ درصد و ۷/۸ درصد كمترین انواع كتاب‌های موجود در خانه‌های روستایی است. تقریباً در قریب به اتفاق خانه‌های روستایی كه ساكنان آن مسلمان هستند، قرآن وجود دارد. در ۷/۹۲ درصد خانه‌های روستایی قرآن هست. اگر در نظر بگیریم ۴/۹۹ درصد خانواده‌های مورد بررسی مسلمان بوده‌اند در واقع صرفاً در خانه ۷/۶ درصد خانواده‌های مسلمان، قرآن وجود ندارد. پس از قرآن، مهمترین كتاب موجود در خانه‌های روستایی، رساله یا توضیحالمسائل و پس از آن كتاب دعاست. رساله یا توضیحالمسائل در ۲/۵۳ درصد خانه‌های روستایی و كتاب مفاتیح یا دعا در ۸/۴۶ درصد خانه‌های روستایی وجود دارد. همچنین در ۸/۲۹ درصد خانه‌های روستایی نهج‌البلاغه وجود دارد. پس از این چهار كتاب دینی، دیوان شعر حافظ با ۶/۲۲ درصد و گلستان یا بوستان سعدی با ۲/۱۳ درصد مهمترین كتاب‌های موجود در خانه‌های روستایی است. همچنین در ۶/۶ درصد خانه‌های روستایی شاهنامه فردوسی وجود دارد. با این وصف، می‌توان گفت در ۱/۲۸ درصد خانه‌های روستایی حتماً یك كتاب شعر از حافظ یا سعدی یا فردوسی وجود دارد (اگر چه دیوان اشعار دیگران نیز ممكن است وجود داشته باشد). این میزان كتب شعر موجود در خانه‌های روستایی، حاكی از علاقه دیرینه ایرانیان از جمله روستاییان به شعر و ادب فارسی است. در ۵/۵ درصد خانه‌های روستایی علاوه بر كتاب‌های یادشده، كتاب دیگری به عنوان كتاب مرجع وجود دارد.
●دسترسی به روزنامه و مجله
در ۹/۳۱ درصد روستاها، گفته شده كه در آبادی، فرد یا افرادی آن را در اختیار اهالی قرار می‌دهند. در واقع برای تهیه مجله یا روزنامه، متولی در خودآبادی وجود دارد. در حالی‌كه در ۴/۶۰ درصد روستاها برای تهیه مجله یا روزنامه در خودآبادی متولی وجود ندارد و اهالی باید شخصاً آن را از شهر بخرند. در ۷/۷ درصد روستاها نیز اساساً خواننده مطبوعات وجود ندارد، بنابراین در مورد چگونگی تهیه روزنامه و مجله اظهار نظری نشده است. هرچه فاصله روستا از شهر كمتر است و متقابلاً جمعیت در روستا زیادتر است، دسترسی به روزنامه و مجله در روستا بیشتر است.
دسترسی به مطبوعات در ۲/۹ درصد روستاها به‌طور روزانه است، در حالی‌كه در ۳/۹ درصد روستاها نظم خاصی ندارد و بستگی به شرایط آب و هوایی، جغرافیایی و امكان تردد آورندگان این كالای فرهنگی به روستا دارد.
●میزان مطالعه روزنامه و مجله
در مجموع ۶/۲۳ درصد اعضای خانواده‌های روستایی در اوقات فراغت خود روزنامه یا مجله مطالعه می‌كنند و در مقابل، ۹/۷۳ درصد آنان نصیبی از روزنامه یا مجله نمی‌برند. البته مشكل دسترسی به روزنامه یا مجله در روستاها شاید یكی از عمده‌ترین دلایل آن باشد. زیرا در ۴/۶۰ درصد روستاهای كشور هیچ متولی برای توزیع روزنامه و مجله در روستا وجود ندارد و اگر روستاییان بخواهند از این رسانه استفاده كنند باید شخصاً آن را از شهر خریداری كنند.به ترتیب گروه‌های سنی ۱۹ تا ۲۵ ساله و ۱۵ تا ۱۸ ساله بیشترین و گروه‌های سنی ۷ تا ۱۱ ساله و ۴۱ تا ۶۴ ساله كمترین گروه‌های سنی هستند كه بیشترین اوقات فراغت روزانه خود را به مطالعه روزنامه و مجله اختصاص می‌دهند.همچنین، زنان كمتر از مردان، شاغلین، بیكاران و پس از آنها دانش‌آموزان، بیشتر از خانه‌دارها، افراد دارای تحصیلات عالی و بالاتر به مراتب بیشتر از افراد در مقاطع تحصیلی پایین‌تر، بیشتر اوقات فراغت روزانه خود را به مطالعه روزنامه و مجله اختصاص می‌دهند.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست