ایران و سه انتخاب پیشرو

کشور ما ایران باری دیگر در شرایطی حساس و سرنوشت ساز قرار گرفته است شرایطی که بدون شک یکی از نقاط عطف تاریخ ما را رقم خواهد زد

کشور ما ایران باری دیگر در شرایطی حساس و سرنوشت ساز قرار گرفته است. شرایطی که بدون شک یکی از نقاط عطف تاریخ ما را رقم خواهد زد. شاید اتفاقی که در این زمانه در شرف وقوع است هنوز چندان محسوس و مملوس نباشد اما بدون اقرار باید گفت که اهمیت آن کمتر از رویدادی چون انقلاب ۵۷، مشروطه، ملی شدن صنعت نفت و کودتای پس از آن و دیگر حوادث تاریخی نخواهد بود. ایران امروز آبستن حوادثی است که هر ایرانی را متاثر از آن کرده است. از زنان خانه دار که کمتر تماسی با سیاست دارند تا قشرهای درگیر در سیاست همگی این حوادث را از نزدیک لمس می کنند و درباره آن بحث و گفت و شنود می نمایند. خبرهای نگران کننده از وضعیت اقتصادی کشور از جمله طرح حذف یارانه ها و افزایش لجام گسیخته نرخ تورم، ادامه تنش در پرونده هسته ای و احتمال درگیری نظامی ، انتخابات پیشروی ریاست جمهوری و ابهام در نحوه چگونگی برگزاری این انتخابات در کنار مشکلات متعدد فرهنگی و اجتماعی در کشور وضعیت پیچیده ای را ایجاد کرده است به گونه ای که هر ازگاهی شاهد بروز مشکلات فرهنگی و اجتماعی در کشور هستیم. افشاگریهای عباس پالیزدار و حوادث دانشگاه زنجان نمونه های تازه ای از این قبیل آشفتگیهای اجتماعی و فرهنگی است.

در چنین شرایطی کشور برای برون رفت از این وضعیت در مقابل سه انتخاب قرار گرفته است. انتخاب نخست که شاید آرزوی هر ایرانی آزاده و دوستدار ایران است حل مشکلات خارجی کشور به روش توافق ایران با اروپا بر سر بسته پیشنهادی گروه ۵ + ۱ و آرام شدن فضای بین المللی به سود کشور است. در چنین شرایطی می توان امیدوار بود که بخش خرد ورز حاکمیت با مدیریت صحیح این بحران قادر باشد با مصالحه بر سر پیشنهاد سولانا کشور را از این دریای متلاطم به سمت ساحلی آرامتر سوق دهد وآنگاه در انتخاباتی دیگر مردم قادر شوند تا آزادانه فردی را برگزینند که آرمانش آرامش و تنش زدایی در خارج و تسامح و مدارا در داخل کشور باشد. این گزینه بی شک کم هزینه ترین و منطقی ترین روش برای برون رفت از این بحران است که هر ایرانی ناگزیر به انتحاب آن است چنانچه حق انتخابی وجود داشته باشد.

انتخاب دیگر نیز وجود دارد و آن ادامه روندی است که امروز بر کشور حاکم است. عدم توافق با غرب بر سر پرونده هسته ای و ادامه تحریمها و تهدیدات که نهایتا ممکن است به یک درگیری سیاسی و نظامی تمام عیار با غرب منتهی شود که در چنین شرایطی یا کشور دچار یک بحران سیاسی خواهد شد و یا سرنوشتی چون عراق و افغانستان در انتظار ما خواهد بود.

اما انتخاب دیگری که انتظار می رود در صورت تداوم وضع موجود محقق گردد و شاید بدترین انتخاب موجود پیشروی کشور باشد زمینه سازی برای حمله مقطعی از سوی کشوری چون اسرائیل با حمایت ناوگان دریایی آمریکا در خلیج فارس است. شاید برخی گمان کنند که به فرض وقوع چنین حمله ای احتمال دوم به وقوع خواهد پیوست و درگیری شدیدی سراسر منطقه را فرا خواهد گرفت در حالیکه شواهد و قرائن حکایت از آن دارد شرایط متفاوت از آن چیزی است که برخی تصور آن را می کنند.

اکنون جا دارد تا ابتدا به اهداف اسرائیل و آن دسته از ماجراجویان امریکایی که خواهان برخورد نظامی با ایران هستند اشاره کنیم. برخی تحلیلگران بر این باورند که اسرائیل به تنهایی توان ضربه زدن به ایران با استفاده از سلاحهای متعارف را ندارد. از این رو حمله اسرائیل به ایران که تنها مراکز هسته ای را می تواند شامل گردد حملات هوایی محدودی خواهد بود مشابه آن چیزی که در عراق زمان صدام حسین روی داد. در واقع هدف مسلم اسرائیل از این حمله چیزی فراتر از حمله مشابهی که به تاسیسات هسته ای عراق صورت گرفت نیست. به تاخیر انداختن دسترسی ایران به سلاح هسته ای مورد ادعای خویش و توقف پروژه غنی سازی اورانیوم مهمترین هدفی است که تل اویو آن را دنبال خواهد کرد. اما اعتقاد برخی بر این است که ایران پاسخ شدیدی به این حمله خواهد داد و از این رو این پاسخ پای آمریکا و سایر متحدانش را ناخواسته به درگیری بزرگ در منطقه باز خواهد کرد. زیرا آمریکا به هیچ وجه نخواهد گذاشت به متحد استراتژیکش یعنی تل آویو ضربه ای استراتژیک وارد شود.

در اظهارات و رفتارهایی نیز که از سوی مقامات نظامی و هیات حاکمه این روزها به دفعات منعکس شده نیز براین موضوع چندین بار تاکید شده است که در صورت هرگونه حمله خارجی علیه کشور، ایران تنگه هرمز را مسدود و به ناوگان دریایی آمریکا در خلیج فارس حمله خواهد کرد. در مانور اخیری نیز که از سوی سپاه پاسداران برگزار شد شاهد آزمایش موشکهایی بودیم که برد آنها به اسرائیل نیز خواهد رسید.

با این وجود بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این کنش و واکنشها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و اگر هم کار به درگیری نظامی بیانجامد هیچ از طرفین قصد درگیر شدن در یک جنگ تمام عیار را ندارند بلکه بیشتر سعی خواهند کرد تا از این نزاع برای تثبیت موقعیت خویش بهره برداری کنند. برون رفت از مشکلات سیاسی حزب حاکم کادیما در اسرائیل، نگرانی جمهوریخواهان از نتیجه انتخابات در آمریکا و وضعیت سیاسی دولت کنونی داخل ایران همگی نیاز به بحرانی دارد که بتواند بر این بحرانها سایه افکند. از سوی دیگر برای کلیه طرفهای درگیر روشن است که نتیجه یک درگیری تمام عیار می تواند تهدیدی برای ثبات منطقه و نظام سیاسی باشد.از این رو می توان پیش بینی کرد اثر چنین منازعه ای در کشور ما تنها تثبیت یک حکومت خود کامه در کشور و تخریب ساختار نهادهای اجتماعی و سیاسی و برقراری یک خودکامگی دراز مدت در کشور است و این خطری است که امروز کیان کشور را تهدید می کند.

برای پیش بینی این وضعیت لازم است تا نگاهی به واکنشهای رسانه ای اخیر نسبت به درگیری نظامی احتمالی در منطقه داشته باشیم. این نگاه نشان می دهد کسانی که در کشور بدنبال هیزم برای تقویت آتشی هستند که هنوز برافروخته نشده است با آگاهی به پیشواز یک درگیری نظامی می روند و حتی توصیه می کنند که ایران در این درگیری پیشقدم شود. بنابراین آنچه که امروز کلیه صلح طلبان و اصلاح گرایان در شرایط موجود باید مدنظر قرار دهند ایجاد یک جنبش ضد جنگ در داخل و خارج کشور و توزیع گسترده این تحلیل در میان آحاد مردم است. چرا که قدر مسلم درگیری نظامی نیز به خیال برخی که تصور می کنند می تواند مقدمه ای برای تحقق دموکراسی وارداتی باشد ریسک بزرگی است که قریب به یقین نتیجه ای عکس خواهد داد. حمله نظامی به ایران به هر بهانه و در هر ابعادی پیش از آنکه به نابودی تاسیسات هسته ای ایران منجر شود آخرین بقایای نهادهای دموکراتیک ، مدنی و مستقل را نابود خواهد کرد و زمان بازسازی آن بدون شک مبهم تار خواهد بود.

نویسنده : محمدرضا سرداری