اهمیت نماز در مسجد قصرهای بهشتی

در تاریكی شب كسی صورت سیاه او را نمی دید, مهتاب همه جا را فراگرفته بود, و او با سرعت می رفت پله ها را با شتاب طی كرد و خود را به بام مسجدالحرام رساند و آن گاه مكه غرق در صدای الله اكبر شد

در تاریكی شب كسی صورت سیاه او را نمی دید، مهتاب همه جا را فراگرفته بود، و او با سرعت می رفت. پله ها را با شتاب طی كرد و خود را به بام مسجدالحرام رساند و آن گاه مكه غرق در صدای الله اكبر شد. صدا صدای بلال بود، او چهره ای سیاه و قلبی به روشنی شبنم از لاله سرخ چكیده داشت. او اشهد را اسهد می گفت، و وقتی مردم به پیامبر(ص) اعتراض كردند كه موذنی زیبا چهره و خوش لفظ بیاورید، آن منبع صفات اخلاقی چنین فرمود: كه سین بلال نزد خدا مانند شین است، و در بام های مسجدالحرام بود كه خط بطلانی بر نژادپرستی زده شد. مسجدالحرام جایگاه عشق بازی و همه كلاس های انسان سازی بود.

علت نامگذاری مسجد از آن روست كه جایگاه سجده و تواضع در پیشگاه خداوند است. سجده مظهر بندگی و كرنش در برابر حق تعالی است و در میان عبادت ها حتی نسبت به دیگر اجزای نماز از شرافت ویژه ای برخوردار است، بنابراین مسجد به معنای محل سجده است. سجده مظهر اوج بندگی و نشان كمال عبودیت انسان است و در فرهنگ دینی از مسجد به عنوان خانه خدا نیز یاد شده است. علت این نامگذاری از آن روست كه مردم در این مكان به سوی معبود تقرب جسته و با عبادت خالصانه و پرحضور به سوی او ره می پیمایند. لغت عرب به كسی كه اقامت او در مسجد زیاد باشد، و كمتر خارج شود، كبوتر مسجد و میخ مسجد گفته می شود و تشبیه به میخ بلیغ تر است، چرا كه كبوتر در رفت و آمد است، ولی میخ همواره ثابت است، چنان كه در حدیثی زیبا از پیامبر(ص) آمده است: در مساجد انسان های ثابت قدمی همچون میخ در وجود دارد كه ملائكه الهی همواره همنشین و مانوس آنها هستند.

(بحارالانوار- ج ۸ ص ۳۷۳)

از سخنان ائمه اطهار چنین برمی آید كه پیروان ادیان گذشته در حال عادی نماز را باید در پرستشگاه های مخصوص خود به جای می آورند. تنها در مواقع اضطرار و ناچاری می توانستند، نماز را در خارج از معابد به جای بیاورند. در اسلام با آن كه نماز خواندن در مسجد تاكید شده است، ولی در خارج از مسجد صحیح و موجب انجام تكلیف می داند. در حدیثی از پیامبر اكرم(ص) آمده است كه پنج چیز به من عطا شده است كه به هیچ یك از پیامبران پیشین داده نشده است: یكی از آنها كه تمامی زمین برای امت من مسجد است و خاك آن نیز وسیله تحصیل و طهارت است.

(وسائل الشیعه- ج۳ ص ۴۲۳)

این حكم الهی نیز تخفیفی ویژه برای امت پیامبر(ص) نیز می باشد، نقش مسجد تنها به جنبه های عبادی، فرهنگی آن محدود نمی شود، مسجد به عنوان یك نهاد سیاسی پرتحرك در جامعه اسلامی نیز مطرح می باشد.

مسجدالحرام یك مركز سیاسی در جامعه پیش از اسلام به شمار می رفت، از همین رو قبائل و گروه های سیاسی مكه پیوسته برای به دست آوردن منصب مكه و مسجدالحرام درگیری داشتند. بی تردید نباید همه این نزاع ها را در جامعه جاهلی آن روز به حساب پیشی گرفتن در ثواب خدمت به خانه خدا و حاجیان بگذاریم. شواهد تاریخی به خوبی گویای آن است كه بسیاری از طرف های مدعی در این زمینه انگیزه ای جز رسیدن به قدرت و اهداف سیاسی نداشتند. ابن هشام در شیوه عمومی پیامبر(ص) می نویسد: پیامبر(ص) همواره هرگاه از سفر می آمدند ابتدا به مسجد می رفتند و ۲ركعت نماز می خواندند و آن گاه با مردم به ملاقات و گفت وگو می نشستند. پیامبر اكرم(ص) در حدیث قدسی چنین می فرماید: خداوند متعال می فرماید، خانه های من در زمین مساجد است كه برای اهل آسمان می درخشند، آن گونه كه ستارگان برای اهل زمین می درخشند.

(وسایل الشیعه- ج ۱ ص ۲۶۸)

ممكن است از این تشبیه چنین برآید كه همان طور كه ستارگان مایه زینت آسمان و نیز وسیله راه یابی و هدایت كسانی است كه راه خویش را گم كرده اند، مساجد نیز مایه زینت عالم خاك و انوار الهی هستند كه انسان های خداجوی مسیر هدایت و راه سعادت خویش را از این مركز مبارك می یابند. در روایتی دیگر از امام صادق(ع) آمده است: كسی كه به طرف مسجد گام می گذارد برهیچ خشك و تری پای نمی گذارد، مگر این كه از زمین اول تا هفتم برای او ذكر می گویند و سخن آخر را با كلامی از امیرالمومنین(ع) كه در كتاب شریف وسایل الشیعه آمده است به پایان می رسانم. آن حضرت می فرماید: آخرین سخن محبوب جانم پیامبر(ص) در لحظات پایانی عمرش چنین بود: یاعلی، به هنگام نماز جماعت حال ضعیف ترین كسی را كه به تو اقتدا كرده است، رعایت نما.

به وضوح هویداست كه انسان به هنگام وصیت به ویژه در لحظات پایانی عمر خویش معمولا آن چه را كه در نظرش از اهمیت والایی برخوردار است، مورد تاكید قرار می دهد. برپایه این حدیث آخرین گفتار پیامبر عطوفت، اخلاق، تاكید بر رعایت حال ضعیفان در نمازجماعت بوده است. این امر از یك سو اهتمام نبی اكرم(ص) را به مسئله نماز و تلاش به پاداری آن در جامعه نشان می دهد و از سوی دیگر گویای این است كه یكی از راه های جلب و جذب مسلمانان به كانون مسجد و نماز جماعت، كوتاه برگزار كردن آن است. بی گمان این سفارش دیگر برنامه هایی را كه در كنار نمازجماعت در مسجد برگزار می گردد شامل می شود. بارالها، ما را از چشمه های نورانی اسلام سیراب گردان و گام های ما را در مسیر خود استوار نما و راه های نورانی هدایت را برای دیدگان ما روشن نما.

اعظم رجبی