قدر ظاهری ستارگان

با شمارش ستاره ها در بخش های مشخصی از برخی از صورت های فلکی, قدر کم نورترین ستاره ای را بسنجید که با چشم غیر مسلح در آسمان بالای سرتان دیده می شود.
تاریکی آسمان شب, تعیین کنید تعداد …

با شمارش ستاره ها در بخش های مشخصی از برخی از صورت های فلکی, قدر کم نورترین ستاره ای را بسنجید که با چشم غیر مسلح در آسمان بالای سرتان دیده می شود.

تاریکی آسمان شب, تعیین کنید تعداد ستاره های قابل مشاهده است. در کیان شهرهای بزرگ همانند تهران, آسمان شب چنان بی رنگ و روست که گاهی ستارهای کم نورتر از قدر ۳ دیده نخواهد شد, به طوری که از میان هزاران ستاره قابل مشاهده فقط چند ده عدد از آنها قابل مشاهده خواهد بود. هرچه از شهر دورتر می شویم تعداد ستاره های قابل رویت بیشتر خواهد بود.

سنجش حد قدر آسمان, یکی از معیارهای اصلی برای تعیین تاریکی, شفافیت و زیبایی آسمان شب در محل رصد شماست. در گزارش نویسی از یک بارش شهابی یا رصد اجرام غیر ستاره ای, اشاره به حد قدر آسمان از نکته های ضروری است. برای تعیین حداکثر تعداد شهابها در ساعت اوج بارش ZHR تعیین حد قدر آسمان محل بسیار مهم است.

برای سنجش حد قدر آسمان نیاز نیست حتما کم نورترین ستاره آسمان را از روی حدس و گمان پیدا کنید, از روی نقشه و جدول نجومی قدر آن را بیابید. در میان اختر شناسان آماتور روشی ساده تر رایج است که شمارش تعداد ستاره ها در نواحی مشخص شده ای از آسمان است. این روش را در واقع چند رصدگر معروف بارشهای شهابی در دنیا ابداع کردند. آنها ۳۰ منطقه در آسمان مشخص کردنده اند که با شمارش ستاره های این محدوده ها حد قدر تعیین می شود.

ما از میان آنها ۳ منطقه را انتخاب کرده ایم که در صورتهای فلکی بارزی قرار دارند و به سادگی مشخص می شوند و از سوی دیگر دست کم یکی از آنها در زمان موردنظر شما در طول سال در آسمان شب خواهند بود. دجاجه در طول تابستان بهترین نشانه است.

کافی است مطابق نقشه مثلثی از گاما-دجاجه در مرکز صلیب, اتا و اپسیلون دجاجه تصور کنید و تعداد ستاره های درون ان را بیابید ( سه ستاره رأس مثلث هم به حساب می آیند). مطابق جدول, اگر فقط سه ستاره رأس های مثلث را ببینید, حد قدر ۴ است, که آسمان شهری است. اگر بسش از ۲۰ ستاره بشمارید, محل رصد خوبی را پیدا کرده اید. همچنین در طول پاییز و زمستان, محدوده ثور مناسب است و در طول بهار, محدوده اسد.

زمانی شروع به شمارش ستاره ها بکنید, که آسمان به تاریکی رسیده باشد ( یا پیش از آنکه سپیده بزند ). اگر حد قدر واقعی آسمان یک منطقه را می خواهید, زمانی را انتخاب کنید که ماه در آسمان نباشد و وقتی شروع به شمارش کنید که چشمانتان به تاریکی عادت کرده باشد. در شمارش محدوده, ستاره های مرزی را هم به حساب آورید.

یکی از مشکلات این روش به آمادگی چشم افراد بستگی دارد که هر شخصی بسته به دید خود حد قدری را حدس می زند. با این وجود اطلاعات کاملی از شفافیت و حد قدر به دست نمی آید و لازم است مشخصات دیگری هم سنجیده شود ( مقیاس بورتل ).

در بیشتر کتابهای اخترشناسی کم نورترین ستاره از قدر ۶.۵ مشخص شده و این را حد قدر انسان می دانند, در حالی که در نواحی بیابانی و کوهستانی حد قدر به ۷ و بیشتر هم میرسد.