آثار اطاعت از شیطان

شیطان نام هر موجودی است که در مسیر تکاملی انسان قرار می گیرد و زمینه های آشکارسازی نیروها و توان ذاتی را از انسان سلب می کند در کاربردهای روزانه بسیار شنیده شده که از اصطلاح موش دواندن استفاده و به شیطنت برخی اشاره می شود

در مقاله حاضر نویسنده با تشریح ابزارهای شیطان برای گمراهی بشر و معرفی راهکارهای این دشمن قسم خورده برای انحراف انسانها از راه صحیح، آثار پیروی از شیاطین انسی و جنی را به تفصیل مورد بررسی قرار داده است که با هم آن را از نظر می گذرانیم.

● تعریف شیطان

شیطان نام هر موجودی است که در مسیر تکاملی انسان قرار می گیرد و زمینه های آشکارسازی نیروها و توان ذاتی را از انسان سلب می کند. در کاربردهای روزانه بسیار شنیده شده که از اصطلاح موش دواندن استفاده و به شیطنت برخی اشاره می شود.

شیطان به دلیل آن که خود از مسیر تکاملی دورافتاده و رذایل و پستی ها در جانش ریشه دوانده و هنجارهای فطرتی جای خود را در وی به نابهنجاری ها داده است، موجودی سرکش و متمرد است. از این روست که راغب اصفهانی و برخی دیگر از واژه شناسان عربی بر این باورند که شیطان هر موجودی از جنیان و انسان است که سرکشی و تمرد می کند و از مسیر اصلی بیرون رفته است. (مفردات ص ۴۵۴ و نیز المصباح ج ۱و ۲ص ۳۱۳)

بنابراین پیروی از هر فرد و جامعه و گروهی که انسان را از مسیر اصلی و تکاملی فردی و جمعی باز می دارد به عنوان شیطان معرفی شده است. ابلیس نیز به عنوان نماد کامل دشمنی که در مسیر تکاملی فرد و جامعه قرار دارد معرفی شده تا انسان با شناخت درست از دوست و دشمن در مسیر خویش ره به گمراهی نبرد. کسانی که در مسیر تکاملی فرد و جامعه از جن و انس قرار می گیرند و سد راه او می شوند، به عنوان دشمن محسوب می گردند.

از آن جایی که دشمن شناسی یکی از مهم ترین نیازهای بشری برای دست یابی به اهداف تکاملی است قرآن به این موضوع توجه بسیار داشته و آیات زیادی به آن اختصاص داده است. همان گونه که شخص می بایست راه بشناسد و به ابزارها و امکانات راه آگاهی داشته باشد می بایست از چالش ها و مشکلات آن نیز آگاه باشد تا بتواند در مسیر خود به درستی حرکت کند. شناخت شیاطین انسی و جنی و ابزارهای آنها برای ایجاد سد راه، گامی در مسیر حرکت درست تکاملی است.

● ابزارهای شیطان برای گمراهی بشر

بی گمان هیچ کس دوست ندارد از دشمن خویش که سد راه تکاملی اوست پیروی کند ولی دشمن هرگز به صراحت و روشنی اعلام نمی کند که دشمن است و می کوشد تا او را به گمراهی کشانده و سد راه تکامل فردی و جمعی شخص و یا جامعه شود؛ بلکه با استفاده از شبهات و تبدیل باطل به حق نما، مردم را می فریبد. از این رو قرآن مهم ترین شیوه ابزار دشمنان انسی و جنی را وسوسه و فریب و نیرنگ می شمارد و به انسان هشدار می دهد که دشمن باطل را به حق می آراید و با آرایه ها و آراسته های دنیوی به سمت انسان و جامعه انسانی می آید.

شیطان می کوشد تا از رشد معنوی انسان جلوگیری کند (آل عمران آیه ۳۶ و ۳۷) و جامعه انسانی را به تباهی و فساد بکشاند (یوسف آیه ۱۰۰ و بقره آیه ۲۰۸ و آیات دیگر). برای دست یابی به این هدف می کوشد تا با تزیین (انعام آیات ۱۱۱و ۱۱۲) و گناه و نابهنجاری اخلاقی و اجتماعی (آل عمران آیه ۱۵۵) شبهه افکنی (زخرف آیه ۶۱و ۶۲) و ایجاد انجمن های سری توطئه (مجادله آیه ۱۰) مردم را به سوی اطاعت خود به عنوان کسی که خواهان خیر و صلاح اوست دعوت کند. این گونه است که شیطان هر کسی باشد از جن و انس، همواره با حربه تزیین اعمال، رفتار خویش را به عنوان اعمال نیک و صالح و بهترین شیوه زندگی می شمارد و مدعی دین و ایمان و خداترسی وامداد و کمک به دیگران (انفال آیه ۴۸ و نیز حشر ۱۶) می باشد.

● آثار اطاعت از شیطان

هرفرد و جامعه ای که اطاعت شیطان های انسانی و جنی را اختیار کند، گرفتار اموری می شود که شناسایی آن، می تواند گامی مهم برای شناسایی دوست و دشمن باشد. به این معنا که شیطان، دشمنی است که خود را به عنوان دوست معرفی می کند و امور باطل و نابهنجار را به عنوان کارهای نیک و پسندیده و مفید جلوه می دهد. از این رو شناسایی دوست از دشمن سخت می شود. به ویژه که شیطان های جنی و انسی خود را در پس آرایه ها و آراسته هایی از کلام نیک و خیر و کمک به دیگری (حشر آیه ۱۶) و تزیین امور (انفال آیه ۴۸) مخفی می سازند. از این رو قرآن راهکاری را برای شناسایی دوست از دشمن مطرح می کند و ساز و کارهایی را برای دست یابی به این مهم ارایه می دهد که در این جا به یکی ازآن ها اشاره می شود: راهکار و سازکاری که قرآن در این بخش ارایه می دهد، شناسایی دوست از دشمن با بهره گیری از آثار وپیامدهای آن است. به این معنا که پیروی از دوست و کارها و پیشنهادها و طرح های او موجب کمال انسان و جامعه می شود درحالی که آثار پیروی از دشمن این گونه نیست و مردم و جامعه را از خدا دور و امت از تکامل و رشد و تعالی باز می دارد.

تعلیمات و آموزه های شیطانی به شکل تعلیمات جادویی، خود نمایی می کند:(بقره آیه ۱۰۲) و با پافشاری بر برنامه ها و طرح هایی که موهوم و غیر علمی است (حج آیه ۳و ۴) مردم را به زشتی ها و نابهنجارهای مخالف فطرت پاک(بقره آیه ۲۰۸ و نورآیه ۲۱) دعوت می کند و این گونه است که از رشد و بالندگی فردی و جمعی باز می دارد.

از جمله آثار و پیامدهای اطاعت از آموزه ها و تعلیمات شیاطین می توان به مسأله اختلاف و دو دستگی خانوادگی و یا اجتماعی اشاره کرد. خداوند در آیه ۲۰۸ سوره بقره می فرماید که پیروی از دستورهای شیطانی اختلاف برانگیز است و موجبات تفرقه میان برادران ایمانی را فراهم می آورد و همبستگی و انسجام و وحدت اجتماعی را از میان برمی دارد.

بنابر این هر راهکاری که موجبات تفرقه و اختلاف اجتماعی را فراهم می کند و پایه های اتحاد و انسجام اجتماعی را سست می سازد، دلیل بر شیطانی بودن آن است که می بایست از آن پرهیز کرد، هرچند که مدعیان این طرح ها و برنامه ها چنین وانمود کنند که هدف ایشان از اجرای این طرح تکامل قوم و ملت و یا فرقه دینی باشد. هر طرح و برنامه ای که امتی را در برابر هم قرار دهد و نیرو و توان ملتی و یا ملت هایی را به تحلیل برد می بایست به عنوان طرحی شیطانی قلمداد و از پیروی آن پرهیز شود.

● گسترش منکرات، راهکاری شیطانی

گسترش فحشاء و منکرات اجتماعی که امنیت روحی و روانی جامعه را با خطر مواجه می سازد از دیگر طرح هایی است که بیانگر شیطانی بودن آن است، هر چند که این طرح ها به عنوان آزادی های اجتماعی و یا حقوق فردی ترویج و به عنوان لیبرالیسم مورد تاکید قرار گیرد و به شکل گفتمان درجامعه ترویج شود.

اصولا راه شناخت طرح و برنامه سازنده و مفید از غیر سازنده و غیر رشدی، بررسی آثار و پیامدهای آن است. اگر هر طرح و برنامه ای حتی به ظاهر حق انسانی، دارای تبعات زشت و ناپسند باشد و هنجارهای اجتماعی را سست کند و یا فرو بپاشد و یا به عنوان آزادی و عدالت و یا هر عنوان دیگری ترویج شود، کاری شیطانی و در راستای اهداف شیطان و دشمن است و می بایست از آن پرهیز کرد. از این رو خداوند طرح های شیطانی را طرح ها و برنامه هائی می شمارد که آثار آن افزایش فساد و فحشا و گسترش آن در سطح جامعه باشد. (نور آیه ۱۹و ۲۱)

افترا و بدعت و تحریف قوانین و هنجارهای اجتماعی و اخلاقی از دیگر آثار برنامه های شیطانی است. اگر درجامعه ای اجرای طرح تهمت و افترا و بدعت به عنوان نوآوری همراه بود و اصول ارزشی و بنیادین موافق فطرت و طبع بشری، کاهش یافت و یامورد تهدید قرارگرفت، می بایست آن طرح را به عنوان طرحی شیطانی دانست و از آن پرهیز کرد و یا حتی به مقابله با آن پرداخت. (بقره آیه ۱۶۸ و ۱۶۹ و نیز نحل آیه ۶۲ و ۶۳)

در حقیقت شیطان طرح هایی را به مورد اجرا می گذارد و یا بدانها تشویق می کند که جامعه از اصول ارزشی خود دور شود و نابهنجاری ها به عنوان هنجار جایگزین شود. نوآوری هایی که از سوی شیطان تشویق می شود در حوزه هنجارشکنی تحلیل می شود و نمی توان آن را در حوزه هنجارها و یا تقویت و تحکیم آن ها دسته بندی کرد.از این رو خداوند در آیه ۱۱۷ و ۱۱۹ سوره نساء و نیز آیه ۱۴۲ سوره انعام نوآوری هایی را که هنجارشکن و یا تضعیف کننده آن می باشد در حوزه بدعت دسته بندی کرده و از مردم می خواهد از این گونه نوآوری های ضدارزشی و هنجاری پرهیز کنند.

● راهکارهای مختلف شیطان برای انحراف فرد و جامعه

ایجاد دشمنی میان دوستان و برادران ایمانی با بهره گیری از ابزارهایی چون خمر و قمار (مائده آیه ۹۰ و ۹۱)، پخش غذاهای حرام و زیان بار (انعام آیه ۱۲۱) و حرام کردن ویا کاهش غذاهای پاک و جلوگیری از کشت و نگه داری آن ها و افزایش حیوانات و جانوران زیانبار و حرام گوشت(بقره آیه ۱۶۸ و انعام آیه ۱۴۲) از جمله راهکارهای شیطانی است.

انتشار شایعات و یا حتی انتشار اخبار حساس امنیتی برای ایجاد جنگ روانی و بزرگ نمایی برخی از اشتباهات از شیوه هایی است که شیاطین برای دست یابی به اختلاف و ایجاد دشمنی در میان امت و شهروندان سود می برند.خداوند در آیه ۸۳ سوره نساء و نیز ۱۱ تا ۲۱ سوره نور به این مسئله اشاره می کند که چگونه شیطان ها می کوشند با ایجاد شایعات بی اساس و یا حتی پخش اخبار امنیتی، جامعه را در برابر هم قرار دهند.

گسترش بی تقوایی (اعراف آیه ۲۶ و ۲۷) و آبروریزی و برملا کردن برخی از زشتی ها و نابهنجاری های فردی و اجتماعی از دیگر راهکارهای شیطانی است که می توان گفت در بسیاری از جوامع کارکرد زیانباری داشته است و مردم را از حوزه امنیت فردی و اجتماعی بیرون و دچار بحران اخلاقی نموده است.

اصولا شیاطین دوست دارند که فحشا را گسترش و تبلیغ کنند و با بی آبرو کردن عده ای و یا برملا کردن برخی از زشتی ها، فضای روانی جامعه را به سمت و سویی ببرند که همگان بر این باور و گمان روند که جامعه دچار فساد اخلاقی شده و آرامش و امنیت از آن سلب گردیده است،بنابراین برخی جرأت می یابند که به آن دامن بزنند و برخی دیگر برای مبارزه با چنین جامعه ای به مقابله با آن برمی خیزند.

● شایعه، گناهی نابخشودنی

به سخن دیگر پخش شایعات بی اساس جنسی و بی آبرو کردن افراد موجب می شود که دو دسته با جامعه به مقابله برخیزند و امنیت آن را با خطر مواجه سازند. دسته نخست بزهکارانی هستند که از این فرصت استفاده کرده و از جو و فضای روانی جامعه برای مقاصد پست و زشت خویش بهره می برند و دیگر کسانی که خواهان جامعه ای پاک می باشند و برای مقابله با فضای کنونی با ساختار نظام درگیر می شوند و خواهان از بین رفتن ساختار کنونی می گردند.

از این رو قرآن در آیه ۱۹ و ۲۱ سوره نور هرگونه دامن زدن به زشتی ها ا ز طریق شایعات و ابزارهای دیگر چون رسانه ها را منع کرده است و آن را اخلاقی نابهنجار ارزیابی می کند. به این معنا که خود پخش شایعه، جرم و گناهی نابخشودنی است که جامعه می بایست از آن پرهیز کند.

آثار دیگری که قرآن برای اطاعت از شیطان و طرح های آن برمی شمارد عبارت است از: فسق و فجور و خروج از دین (انعام آیه ۱۲۱) شرک (همان) کفر به آخرت (نساء آیه ۳۸ و انعام آیات ۱۱۲ و ۱۱۳) ظلم به دیگر و خویشتن (ابراهیم آیه ۲۲) افزایش گناه و بزه (بقره آیه ۱۶۸ و ۱۶۹ و نیز بقره آیه ۲۶۸ و نور آیه ۲۱) و هم چنین دوری از خدا و تقرب به شیطان (بقره آیه ۲۰۸ و ۲۰۹ و نیز اعراف آیه ۱۷۵ و ۱۷۶)

ریشه این اطاعت و پیروی را می بایست در دروغگویی (شعرا آیه ۲۲۱ و ۲۲۲) و دنیا طلبی و گرایش به جاودانگی در دنیا (اعراف آیه ۱۷۵ و ۱۷۶) و گناه (آل عمران آیه ۱۵۵) و شعرا آیات ۲۲۱ و ۲۲۲) و هواپرستی (اعراف آیه ۱۷۵ و ۱۷۶) دانست.

برای رهایی از اطاعت شیطان قرآن پیشنهاد می دهد که شخص با افزایش ایمان خویش (انعام آیه ۱۱۲ و ۱۱۳)، بهره مندی از فضل خدا (نور آیه ۲۱)، توجه به معاد (بقره آیه ۲۰۸ و ۲۱۰)، توفیق جویی از خدا (نساء آیه ۸۳) و بهره گیری از رهبران الهی (همان) خود را در مسیر تکاملی قرار دهد و جامعه را از اطاعت شیطان های انسی و جنی دور سازد.

علی حیدرزاده