سرما دلیل سرماخوردگی نیست

بررسی ۵ تئوری در باره شایع ترین بیماری جهان

اینکه در فصل‌های سرد سال، سرماخوردگی بیشتر اتفاق می‌افتد، واقعیت دارد اما اینکه ابتلا به این بیماری ناشی از سرمای هواست یا عوامل دیگری در فصل‌های پاییز و به‌خصوص زمستان باعث بروز این بیماری می‌شوند، جای بحث دارد...

مطالعه‌ها نشان می‌دهد سردی هوا علت سرماخوردگی نیست. شواهدی هم در این زمینه وجود دارد. مثلا نتایج بررسی‌ها مشخص کرده سرماخوردگی بین مردم آلاسکا که در منطقه بسیار سردسیری زندگی می‌کنند، از دیگر مناطق آمریکای شمالی شایع‌تر نیست.

تحقیقات زیاد دیگری هم در این زمینه انجام شده است. در یکی از این مطالعه‌ها، محققان گروهی از افراد را در معرض سرمای هوا قرار دادند و گروهی در چنین فضایی قرار نگرفتند و به بدن اعضای این دو گروه از راه بینی ویروس سرماخوردگی وارد شد. نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که گروه در معرض سرما، بیشتر از اعضای گروه دیگر به سرماخوردگی مبتلا نشدند.

این مطالعه و مطالعه‌های دیگر می‌‌توانند ثابت کنند سرما، دلیل سرماخوردگی نیست ولی به نظر می‌رسد در فصل‌های سرد سال عوامل دیگری وجود دارد که باعث بالا رفتن شانس ابتلا به سرماخوردگی می‌شوند و تئوری‌هایی در این زمینه مطرح شده است. البته برخی از این تئوری‌ها کاملا اثبات‌شده نیستند.

● تئوری اول سرماخوردگی:

ویروس در اتاق بسته

مهم‌ترین تئوری این است که به نظر می‌رسد افراد در فصل‌های سرد بیشتر در فضاهای بسته و اتاق‌هایی قرار می‌گیرند که احتمالا تعداد افراد بیشتری در آن حضور دارند و این مساله، ریسک انتقال ویروس را از فردی به فرد دیگر افزایش می‌دهد.

● تئوری دوم سرماخوردگی:

فصل ارتباطات بیشتر

بحث دیگر این است که فصل سرما، مصادف با فصل مدرسه و مهدکودک است و ارتباط بیشتر بچه‌ها با هم می‌تواند باعث انتقال بیشتر ویروس شود.

● تئوری سوم سرماخوردگی:

پایداری ویروس در سرما

طبق تئوری دیگر مطرح‌شده، عامل سرماخوردگی، ویروس‌ها هستند و از حدود ۲۰۰ نوع ویروسی که باعث سرماخوردگی می‌شوند، برخی در هوای سرد پایداری بیشتری دارند. یعنی وقتی از بدن فرد مبتلا خارج می‌شوند، در درجه حرارت پایین محیط مدت طولانی‌تری زنده می‌مانند و می‌توانند به بدن شخص دیگری وارد شوند و او را بیمار کنند. پس احتمال اینکه در فصل سرما ویروس در هوای اطراف بیمار بیشتر باشد، بیشتر است.

● تئوری چهارم سرماخوردگی:

کمبود اشعه ماورا بنفش

براساس نظریه دیگری، اشعه ماورای‌بنفش می‌تواند برخی از این ویروس‌ها را از بین ببرد، ولی در فصل‌های سرد سال اشعه و نورآفتاب کمتر می‌تابد. برخی تئوری‌های دیگر مطرح‌شده هم حاکی از این هستند که چون در فصل‌های پاییز و زمستان به خاطر کم بودن تابش آفتاب سطح ویتامین D پایین می‌آید، سرماخوردگی بیشتر اتفاق می‌افتد ولی این، یعنی کمبود ویتامینD که باعث سرماخوردگی می‌شود، در حالی که چنین چیزی اثبات نشده و با تزریق این ویتامین هم نمی‌توان از ابتلا به سرماخوردگی پیشگیری کرد. پس این تئوری صحیح نیست.

● تئوری پنجم سرماخوردگی:

فندک داشتن در جیب و سرطان ریه

درنهایت اینکه مثالی در این زمینه بین ارتباط سرماخوردگی و سرما وجود دارد؛ می‌گویند آدم‌هایی که در جیبشان فندک دارند، بیشتر از دیگران دچار سرطان ریه می‌شوند ولی همه می‌‌دانیم علت ابتلا به سرطان ریه، فندک نیست بلکه سیگاری بودن آنهاست. در فصل سرما هم سرماخوردگی بیشتر است ولی علتش سردی هوا نیست بلکه بیشتر بودن ویروس در فضا و مساعد بودن شرایط انتقال آن است.

دکتر امیرعلی سهراب‌پور

متخصص داخلی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران