تهاجم به لبنان و تشكیل جنبش حزب الله لبنان

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ م و آغاز دهه ۸۰ میلادی, دنیا وارد دور تازه ای گردید

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ م و آغاز دهه ۸۰ میلادی، دنیا وارد دور تازه ای گردید. آوازه این انقلاب و آموزه های آن از جمله نقش اتحاد بین رهبری و مبارزه مردمی، مبارزان كشورهای ستم دیده را بر آن داشت كه با الگو قرار دادن انقلاب اسلامی ایران و تاسی گرفتن از آن، پا به دهه اسلام گرایی و استعمارزدایی در جهان و به خصوص جهان اسلام بگذارند.

لبنان از جمله كشورهای منطقه خاورمیانه است كه بعد از تهاجم اسراییل به خاك این كشور در سال ۱۹۸۲.م جوانان شیعی آن با تاثیرپذیری از دیدگاه های امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران به مبارزه مردمی با تشكیل جنبش های مقاومت حزب الله برای مبارزه با اسراییل روی آوردند.

● تهاجم به لبنان

حمله به لبنان در سال ۱۹۸۲.م با طرح صهیونیستی «اسراییل بزرگ» از همان ابتدای شكل گیری اسراییل در برنامه های استعمارگران قرار داشت. چنان كه اسكار.ك.آر رابینویچ در كتاب «طرح یهودیان قبرس» می گوید:

«مایلم به شما تذكر دهم، قبل از این كه خیلی دیر شده باشد، هر از چند گاه به برنامه «اسراییل بزرگ» مراجعه كنید. برنامه كنفرانس بال باید شامل «اسراییل بزرگ» یا واژه «اسراییل و سرزمین های مجاور» باشد و گرنه بی معنی است، چه نخواهید توانست ۱۰ میلیون یهودی را در سرزمینی به مساحت ۲۵۰۰۰ كیلومتر مربع بپذیرید.»(۱)

صهیونیست هایی همچون «موشه دایان» در مورد چگونگی تهاجم به لبنان با هدف نجات جمعیت مارونی(مسیحی)، در قالب فریب افكار عمومی به نظریه پردازی پرداخته و گفته بود: «با یافتن یك افسر لبنانی كه بتواند خود را منجی جمعیت مارونی لبنانی معرفی نماید، ارتش اسراییل می تواند به لبنان وارد شود و مناطق مورد نظر را تصرف نماید.»(۲)

همچنین «بن گورین» در خاطرات خود به تاریخ ۲۱ مه ۱۹۴۸.م برای ایجاد نفاق در اتحاد اعراب و تصرف سرزمین لبنان می نویسد: «پاشنه آشیل اتحاد اعراب، لبنان است. تفوق مسلمانان در این كشور، مصنوعی و به سادگی قابل سرنگونی است.»(۳)

تجاوز به خاك لبنان نیازمند بهانه ای بود تا به عنوان عكس العمل اسراییل و نه یك تجاوز ناگهانی جلوه نماید. به همین دلیل وقتی در سوم ژوئن ۱۹۸۲.م «شلوموآرگوف» سفیر اسراییل در لندن مورد سوء قصد قرار گرفت، بهانه لازم را به دست آورد و آن را به عنوان نقض آتش بس ۱۹۸۱.م اعلام كرد و این ترور را به سازمان آزادی بخش نسبت داد.

طرح از قبل آماده شده حمله به لبنان را در سخن «مارگارت تاچر» پس از دستگیری عوامل ترور شلوموآرگوف به خوبی می توان درك نمود. تاچر با رد حمله عوامل سازمان آزادی بخش به سفیر اسراییل گفت: « در فهرست ترور عاملین سوءقصد، نام مسوول سازمان آزادی بخش نیز ذكر شده است و من گمان نمی كنم حمله اسراییل به لبنان عمل انتقامی در مقابل سوء قصد باشد، بلكه اسراییل از این مساله بهانه ای برای فتح باب مجدد مخاصمات ساخته است.»(۴)

اسراییل با اعلام نقض آتش بس در روز ۶ ژوئن ۱۹۸۲. م (۱۶/۳/۱۳۶۱) با ۶۰ هزار سرباز و ۶۰۰ دستگاه تانك و حمایت نیروی هوایی و دریایی به خاك لبنان حمله كرد. ارتش اسراییل با اهداف عملیات صلح برای جلیله، سركوب سازمان آزادی بخش و ایجاد حاشیه امن به طول ۴۰ كیلومتر برای شهرك های صهیونیست نشین مرزی وارد سرزمین لبنان شد و تا نزدیكی شهر بیروت پایتخت لبنان پیش روی كرد. در این زمان «بشیرجمیل» با كمك اسراییلی ها رییس جمهور لبنان شد. اما وی در ۱۴ سپتامبر ۱۹۸۲.م و كمتر از یك ماه ریاست جمهوری با انفجار بمبی در ساختمان حزب كتائب (فالانژها) به قتل رسید. با این ترور نیروهای اسراییلی به صورت كامل بیروت را اشغال كردند.

آن ها در همین زمان و در روز ۱۶ سپتامبر ۱۹۸۲.م یكی دیگر از اهداف خود از حمله به لبنان را كه از بین بردن آوارگان فلسطینی بود به اجرا درآوردند و با كمك شاخه نظامی فالانژها به قتل عام معروف دو اردوگاه صبرا و شتیلا پرداختند.

بعد از ترور بشیر جمیل، برادر وی «امین جمیل» به ریاست جمهوری لبنان انتخاب شد و نیروهای اسراییلی با استقرار یك حامی دیگر در لبنان در ۲۸ سپتامبر ۱۹۸۲.م از بیروت خارج شدند. رژیم صهیونیستی با نظارت امریكا بعد از ۳۵ دور مذاكرات پیمان ۱۷ مه ۱۹۸۳ را به لبنان با هدف تامین امنیت كامل اسراییل تحمیل كرد.

این پیمان همه خواسته های اسراییل را محقق نمود، از جمله این كه لبنان را از داشتن یك ارتش كلاسیك و قوی منع نمود و نیروی نظامی در سطح دو تیپ با تعداد مشخصی ادوات نظامی را برای این كشور تعریف كرد.

● شكل گیری جنبش حزب الله

مجموعه عوامل فوق، باعث شد كه جوانان شیعی لبنانی با الهام از انقلاب اسلامی و تاثیرپذیری از دیدگاه های سیاسی امام خمینی(ره) در اعتقاد به ضرورت مقابله با اسراییل، هسته های اولیه جنبش مقاومت حزب الله را شكل دادند.

اعضای این جنبش را اعضای سابق «حزب الدعوه» ، «گروه های مبارز فلسطینی» و «انجمن های دانشجویی مسلمان» تشكیل دادند.

● اهداف جنبش مقاومت حزب الله

«شیخ نعیم قاسم» قائم مقام دبیركل حزب الله در كتاب «حزب الله لبنان، خط مشی، گذشته و آینده آن» ترجمه محمد مهدی شریعتمدار اهداف جنبش حزب الله را به سه قسمت تقسیم می كند:

۱) اسلام به عنوان شیوه كامل، فراگیر و شایسته برای زندگی بهتر و پایه فكری، عقیدتی، ایمانی و عملی كه تشكیلات مورد نظر براساس آن ایجاد شود.

۲) مقاومت در برابر اشغالگری اسراییل، به عنوان خطر جاری و آینده كه به دلیل آثاری كه بر لبنان و منطقه می گذارد، باید در اولویت های رویارویی قرار گیرد و نیازمند ایجاد ساختار جهادی و مبارزاتی و به كارگیری همه امكانات لازم برای انجام ماموریت و وظایف آن است.

۳) رهبری شرعی ولی فقیه به عنوان جانشین پیامبر(ص) وامامان(ع) كه خطوط كلی فعالیت ها را برای امت ترسیم می كند و امر و نهی او نافذ است.

این حزب از نظر ساختار تشكیلاتی زیر نظر دبیر كل و پنج شورا اداره می شود. شوراهای حزب عبارتند از: شورای جهادی، سیاسی، فعالیت های پارلمانی، قضایی و اجرایی.

دبیر كل مسوولیت مدیریت، نظارت، هدایت و هماهنگی میان روسای شوراها و اعضا و بالاخره مواضع حزب و رهبری آن را به عهده دارد.

پس از تشكیل اولین شورای رهبری، اعضای این شورا در سال ۱۹۸۳.م وارد ایران شدند و با امام خمینی(ره) دیدار كردند و تبعیت خود را از ولایت فقیه اعلام نمودند. در این دیدار، حجت الاسلام سیدعباس موسوی، به عنوان یكی از اعضای شورای رهبری، در مورد شرایط وقت لبنان و عزم اسلام گرایان برای مقابله با ارتش اسراییل، صحبت كرد. امام خمینی(ره) در جواب فرمودند:

«مهم عمل است، شما در مرحله ای كربلایی قرار دارید، توقع نداشته باشید كه ثمره عملتان را در دوران حیات خود بچشید (۵)»

سیدعباس موسوی در بهمن ماه سال ۱۳۷۰ شمسی به شهادت رسید و سید حسن نصرالله به سمت دبیر كل حزب انتخاب شد. وی سیاست مسالمت آمیزی در پیش گرفت و همین امر باعث مخالفت صبحی طفیلی با او و متهم كردن نصرالله به خارج شدن و انحراف از جهاد علیه اسراییل واهتمام ورزیدن به بازی های سیاسی متهم كرد، اما سید حسن نصرالله با تشكیل «شورای جهادی» تداوم مبارزه های خود را علیه رژیم صهیونیستی به اثبات رساند و جناح طفیلی را تحت سیطره خود درآورد.

سید حسن نصرالله در سال ۱۳۷۰ تمامی گروگان های غربی را به شرط «به رسمیت شناخته شدن مقاومت حزب الله» از سوی دولت لبنان، آزاد كرد و به این ترتیب جنبش مقاومت حزب الله اجازه یافت كه اسلحه خود را در جنوب لبنان برای مقابله با ارتش رژیم صهیونیستی اسراییل مستقر نماید.

پی نوشت ها:

۱- گارودی، روژه؛ پرونده اسراییل و صهیونیزم سیاسی؛ ترجمه، نسرین حكمی؛ نشر وزارت ارشاد-۱۳۷۷- صفحه

۲- همان منبع. صفحه ۱۴۰

۳- همان منبع صفحه ۱۴۰

۴- همان منبع صفحه ۱۳۸

۵- اسداللهی، مسعود؛ جنبش حزب الله لبنان، گذشته و حال؛ نشر پژوهشكده مطالعات راهبردی، ،۱۳۸۲ صفحه ۱۸۱

منابع:

۱- گارودی، روژه؛ پرونده اسراییل و صهیونیزم سیاسی؛ ترجمه: نسرین حكمی؛ نشر وزارت ارشاد- ۱۳۷۷

۲- داودآبادی، حمید؛ پاره های پولاد؛ نشر غنچه- ۱۳۸۳

۳- قاسم، شیخ نعیم؛ حزب الله لبنان؛ ترجمه: محمدمهدی شریعتمدار؛ نشر اطلاعات - ۱۳۸۳

۴- اسداللهی، مسعود؛ جنبش حزب الله لبنان،گذشته و حال؛ نشر پژوهشكده مطالعات راهبردی ۱۳۸۲

۵- برنر، لنی؛ مشت آهنین؛ ترجمه: حسین ابوتربیان؛ نشر اطلاعات؛ ۱۳۷۴

۶- احمدی، حمید؛ ریشه های بحران در خاورمیانه؛ نشر كیهان؛ ۱۳۶۹

۷- فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره ۲۲