۵ درمان برای ۵ درد خانه تکانی

از برق گرفتگی تا دردهای عضلانی

به‌طور معمول در خانه‌تکانی‌های شب عید با انواع آسیب‌ها برخورد می‌کنیم اما با رعایت نکاتی بسیار ساده به راحتی می‌توان قبل از وقوع حادثه از آن پیشگیری کرد....

آسیب‌هایی که با آنها در ارتباط هستیم به صورت فعال و غیرفعال هستند. پرت شدن ناشی از سقوط یا برخورد با اجسام سخت و حوادثی مانند برق‌گرفتگی، حوادث ناشی از کار هستند و جزو آسیب‌های فعال محسوب می‌شوند. اما حوادثی مانند بلندکردن اجسام سنگین و کارهایی که از نظر فیزیکی متناسب با توان فرد نیستند و روش‌های غلط جهت بلند کردن اجسام و مسمومیت‌های ناشی از شوینده‌ها جزو موارد غیرفعال به حساب می‌آیند.

۱) اگر دچار برق‌گرفتگی شدید...

بسیاری از خانم‌ها هنگام شست‌وشوی آشپزخانه دچار برق‌گرفتگی می‌شوند. بهترین اقدام برای مواردی که تصور می‌رود اتصالی در آن ناحیه وجود دارد این است که برق از ناحیه کنتور قطع شود و برای بررسی بیشتر از یک فرد حرفه‌ای کمک گرفته شود. برق‌گرفتگی وقتی اتفاق می‌افتد که برق مسیر رفت و برگشت دارد. در این مواقع فرد یا باید روی یک پا بایستد یا ۲ پا را کاملا به هم بچسباند تا در صورت ورود برق به بدن، راهی برای خروج نباشد و خطر به حداقل برسد. اگر برق‌گرفتگی رخ داد قبل از هر عکس‌العمل عجولانه‌ای اطرافیان باید آرامش خود را حفظ کنند و سریع برق را از ناحیه منبع قطع کنند یا برای جدا کردن فرد از برق لازم است از اشیای خشک و ابزارهایی که رسانا نیستند مانند چوب یا پلاستیک استفاده کنند و بلافاصله با ۱۱۵ تماس بگیرند. گاهی برق‌گرفتگی با سوختگی همراه است. چنانچه سوختگی موضعی، سطحی و کوچک بود باید ناحیه را با آب خنک یا ولرم شست‌وشو دهند و از پمادهای ضدسوختگی استفاده کنند. اما برخی از سوختگی‌ها شدید است و عضو گرفتار آسیب می‌بیند. اگر دست به طور کامل، صورت یا اعضای تناسلی یا نقاط حساس بدن مانند چشم و گوش دچار سوختگی شوند حتی در صورت کوچک بودن مصدوم باید به مرکز سوختگی ارجاع داده شود.

۲) اگر با یک جسم تیز دست‌تان را بریده‌اید...

خون‌ریزی از یک بریدگی کوچک خیلی زود بند می‌آید ولی اگر خون‌ریزی شدید از بریدگی عمیق باشد قبل از رساندن فرد به یک مرکز درمانی یک پارچه ضخیم روی زخم بگذارید و محکم فشار دهید. فشار معمولا مانع از ادامه خون‌ریزی می‌شود. شست‌وشو با محلول آب و صابون و بتادین به تمیز کردن ناحیه کمک می‌کند و بریدگی‌های ناشی از خرده‌شیشه نیز نیاز به بررسی بیشتری دارند.

۳) اگر دچار مسمومیت ناشی از شوینده‌ها شدید...

یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های ناشی از شوینده‌ها، مخلوط جوهرنمک با وایتکس یا سایر مواد سفیدکننده است. این دو نباید با هم مخلوط شوند یا در صورت مخلوط شدن باید در مکان‌هایی استفاده شوند که هوا در جریان است یعنی حداقل یک در و یک پنجره وجود داشته باشد و به محض استفاده فورا با آب شسته شود تا آثاری بر جای نماند. بیماران ریوی و آلرژیک حتما باید از این مواد دوری کنند. گاهی مواد شوینده را در ظرف‌های غیرمتعارف نگهداری می‌کنند و کودکان که اطلاعی از محتویات درون ظرف ندارند به عنوان خوراکی از این مواد استفاده می‌کنند و دچار عوارض جدی می‌شوند. در این مواقع به هیچ‌وجه نباید فرد مصدوم را وادار به خوردن آب کرد اما می‌توان داخل دهان را شست‌ و سریعا به مرکز درمانی ارجاع داد.

۴) اگر از نردبان سقوط کردید...

سقوط از ارتفاعی که اندازه قد خود فرد است می‌تواند موجب شکستگی عضو شود ولی در این میان کوفتگی و پیچ‌خوردگی شایع‌تر از شکستگی‌هاست. اگر ارتفاع زیاد باشد، آسیب‌ها به مراتب شدیدتر و خطرناک‌تر است. در صورتی که مصدوم دچار عدم هوشیاری، بی‌قراری و گیجی باشد بهترین روش حرکت ندادن بیمار و کمک خواستن از اورژانس است. حرکت دادن این مصدومان باید توسط افراد حرفه‌ای صورت گیرد. گاهی ممکن است آسیب جدی به ستون‌فقرات وارد شده باشد و با یک حرکت اشتباه عوارض جبران‌ناپذیری به جای گذارد اما اگر فرد هوشیار است و شکستگی بزرگی اتفاق نیفتاده و درد در ناحیه ستون فقرات ندارد، می‌توان گفت خطر چندانی مصدوم را تهدید نمی‌کند. روش معمول برای عضو پیچ‌خورده یا دررفته، ثابت کردن استخوان و مفصل است ولی هنگام بستن عضو باید دقت شود ناحیه صدمه‌دیده نه آنقدر سفت بسته شود که جریان گردش خون کاهش یابد و نه آنقدر شل که مفصل حرکت کند اما برای عضو پیچ‌خورده، استفاده از کیسه یخ و ثابت کردن ناحیه بسیار مفید است. برای ثابت‌کردن عضو با استفاده از ۲ تکه چوب می‌توان مفصل را ثابت کرد.

۵) اگر دچار درد عضلانی شدید...

برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اجسام سنگین حتما باید از تکنیک‌های مناسب استفاده کرد. اشخاصی که توانایی جابه‌جا کردن اجسام را ندارند لازم است از کمک دیگران بهره بگیرند. بیشترین آسیب‌های ناشی از برداشتن بار سنگین، صدمه به ناحیه ستون فقرات به خصوص در ناحیه کمر و استخوان خاجی است. صدمه به دیسک بین‌مهره‌ای باعث دردهای حاد، کاهش تحرک و حتی عدم تحرک فرد می‌شود. لازم به ذکر است هر فردی فقط مجاز است ۳/۱ وزن خود را به طور معمول بلند کند البته این در صورتی است که از تکنیک‌های مناسب استفاده کند. آسیب دیگری که بسیار شایع است اسپاسم‌های عضلانی است. هنگام بروز این مشکل کمپرس آب گرم و ماساژ با آب ولرم بسیار کمک‌کننده است. بهتر است عضو دچار اسپاسم را ثابت نگه داشت اما این تکنیک‌ها ابتدایی و ساده هستند و استفاده از داروها و درمان‌های مکمل باید با معاینه و تجویز پزشک باشد.

دکتر افشین امینی

متخصص پزشکی قانونی و استادیار طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی