تولد تو، بی مهری من

● افسردگی پس از زایمان در زنان
اختلالات و نابسامانی‏های روحی- روانی، از جمله مشکلات رایج دنیای کنونی ا‏ست که هر روز ابعاد تازه‏تری می‏یابند. یکی از مهم‏ ترین اختلالات روانی، …

افسردگی پس از زایمان در زنان

اختلالات و نابسامانی‏های روحی- روانی، از جمله مشکلات رایج دنیای کنونی ا‏ست که هر روز ابعاد تازه‏تری می‏یابند. یکی از مهم‏ ترین اختلالات روانی، هیجان ناشی از تولد نوزاد می‏باشد که البته بیشتر، مادران تازه وضع حمل نموده به نوعی، با درجه‏ای از آن برخورد داشته‏اند. در جدول طبقه‏بندی تشریحی اختلالات روانی، یکی از بیماری‏های رایج، اختلال افسردگی پس از زایمان یا «PND» است که بنا به اهمیت تشخیصی، عاطفی و روش‏های معالجه و همچنین پژوهش‏های صورت گرفته، از اولویت ویژه‏ای برخوردار می‏باشد. اختلال افسردگی پس از زایمان همانند اختلال روانی ناشی از زایمان و اختلالات هیجانی می‏تواند حالت مزمن به خود گرفته و نیازمند تدابیر درمانی ویژه‏ای گردد.

پژوهش‏های انجام گرفته، میزان شیوع این اختلال را در مادرانی که دوران پس از زایمان را سپری می‏کنند، ۱۳ درصد تخمین زده است. اساساً اختلال روانی پس از زایمان و آشفتگی‏های هیجانی ناشی از آن، تا ۶هفته پس از زایمان تشخیص داده می‏شود.

اختلال افسردگی پس از زایمان همانند اختلال روانی ناشی از زایمان و اختلالات هیجانی می‏تواند حالت مزمن به خود گرفته و نیازمند تدابیر درمانی ویژه‏ای گردد.

در افسردگی پس از زایمان، به صورت ضمنی برخی تغییرات ایجاد شده در خلق مادر، به راحتی توجه اطرافیان را به خود جلب می‏نماید. در این خصوص، عوامل فیزیولوژیکی، بسیار اهمیت دارند و عوامل خلقی و هیجانی ایجاد شده پس از زایمان، ناشی از ضعف قوای فیزیولوژیکی تشخیص داده شده است. از جمله این عوامل می‏توان به تغییرات بیولوژیکی و هورمونی اشاره نمود که حتی می‏تواند بر کاهش میزان حسن‏جویی و خوش‏بینی فرد، تا ۳۰ الی ۸۰ درصد تأثیر بگذارد و عموماً در روزهای اول بروز بیماری، قابل تشخیص است.

اساساً اختلال روانی پس از زایمان و آشفتگی‏های هیجانی ناشی از آن، تا ۶هفته پس از زایمان تشخیص داده می‏شود.

از علائم اولیه و بارز این اختلال می‏توان به گریه کردن، نوسانات روحی و خلقی، اختلال در خواب و تشویش دائمی اشاره کرد. این علائم بعد از چند ساعت از به هوش آمدن، تا یک الی دو روز پس از زایمان، قابل تشخیص است و تا یک ماه پس از زایمان نیز می‏تواند تکرار شود. البته تغییرات خلقی در بیشتر مادران دیده می‏شود و نیاز به درمان روان‏شناسانه نیست زیرا میزان نوسانات ذکر شده، عموماً کم و مادر قادر به کنترل آنها می‏باشد. هر چند در صورت نیاز، چنین افرادی به درمان‏های حمایتی نیز بسیار خوب پاسخ می‏دهند اما برعکس در اختلال PND (افسردگی پس از زایمان)، بیمار به سختی به درمان پاسخ داده و در پذیرش تغییرات، مقاوم است و این به طور دقیق، وجه تمایز این بیماری از سایر موارد می‏باشد.

افسردگی در مادران، تأثیر بارزی از جمله بی‏ قیدی و بی‏توجهی به رشد و آموزش نوزاد بر جای می‏گذارد، در حالی که مادران عاری از افسردگی، در مقایسه با مادران مبتلا، کودکان‏شان سریع‏تر می‏آموزند و فعال‏تر هستند و همچنین در مقابل ابتلا به اختلالات خلقی، مقاوم ‏ترند.

یکی از علت‏های اقدام به خودکشی در مادران مبتلا به PND ، تصور مرگ نا به هنگام فرزند است که در شرایط بسیار مزمن روحی و روانی دیده می‏شود و خوشبختانه نادر است اما نتایج به دست آمده حتی در کم‏ ترین میزان، بسیار ناراحت کننده می‏باشد به همین خاطر در تشخیص PND ، تأکید بر حضور سریع و عملی و اجرای تدابیر درمانی در کوتاه‏ترین زمان در بخش درمان‏های روانی (اعصاب و روان)، از جمله ضروری‏ترین اقدامات می‏باشد.

شادکامی و موفقیت- دکتر مهدی کرمی

گروه خانواده و زندگی سایت تبیان- تنظیم: مریم عطاریان