این لحظه ها یک عمر می ارزند

۱۶ توصیه به مادرانی که می خواهند از لحظه لحظه بارداری و شیردهی شان لذت ببرند

پیشاپیش، تولد کودک دوست‌داشتنی‌تان را تبریک می‌گوییم...

خوب به خاطر دارم استاد ۸۴ ساله دوران دانشجویی‌ام در دانشکده پزشکی همیشه این جمله را به شاگردانش گوشزد می‌کرد که لحظات عمر، ارزش برابر ندارند و گاهی لحظه‌ای، عمری است و عمری، لحظه‌ای. در پس این جمله فیلسوف‌مابانه، حقیقتی نفهته است که البته ما هم روزمره از آن غافل نیستیم؛ مثلا همین روزهای بارداری مادران را ببینید که چند نفر در یک خانواده برای لحظه‌لحظه‌اش برنامه‌ریزی می‌کنند و البته حق هم همین است؛ چراکه پای زندگی موجود تازه‌نفس زنده‌ای با هزار نگاه پرامید در میان است. لحظه‌های تکرارناشدنی، یادآور ظرافت‌های ویژه مراقبت‌های دوران بارداری و شیردهی از صفر تا صد است که با دقت خاصی، شیرینی این دوران را با سلامت کامل گره می‌زند. بشر از روزهای نخستین می‌دانسته که تغذیه و رفتارهای دوران بارداری باید متفاوت باشد؛ چراکه این دوران تکرارشدنی نیست و تصمیم‌های ما تاثیر مثبت یا منفی در آینده دارد و امروز نیز این دانش در گسترده‌ترین حد قابل تصور، سعی در ارتقای سلامت دوران بارداری و پس از آن دارد و حتی سلامت دوران بارداری را می‌توان از ماه‌ها قبل در نظر گرفت.

۱) قبل از تصمیم به بارداری حتما با پزشک مشورت کنید. این امر احتمال هرگونه مشکلی در طول این دوران را به حداقل می‌رساند. پزشک تاریخچه مصرف داروها، بیماری‌های شما، سابقه فامیلی و مسایل مختلفی را در نظر می‌گیرد که مجموعه این عوامل، باعث یک بارداری مطمئن خواهد بود. تحقیق‌های علمی، ثابت کرده آموزش و بررسی مناسب قبل و حین بارداری، تاثیر چشمگیری در سلامت بارداری، پیشگیری از بروز زایمان زودرس و کاهش نیاز به مصرف داروهای ضددرد در فرآیند زایمان دارد.

۲) مادر باردار به عضلات پرورش‌یافته یا جثه ورزشی نیاز ندارد اما حفظ تناسب اندام، علاوه بر آرامش و رضایت روانی، کمک مناسبی به فرآیند زایمان است. اگر ورزشکار حرفه‌ای هستید با پزشک خود مشورت کنید. در غیر این صورت، به تدریج و با ملایمت شروع به ورزش کنید. پیاده‌روی سریع و مرتب، شنا و فعالیت‌های شبیه آن باعث افزایش قدرت قلب، ریه‌ها و قوام عضلات بدن می‌شوند.

۳) در مورد اشتغال، نفس عمل مشکلی پیش نخواهد آورد اما از تماس با مواد شیمیایی، دود، اشعه و امثال آن حذر کنید و به‌خاطر داشته باشید کار سنگین و طولانی می‌تواند باعث زایمان زودرس یا کم‌وزنی نوزادتان شود.

۴) تغذیه مناسب قبل از بارداری به بدن کمک می‌کند تا کلیه نیازهای غذایی کودک برای رشد و تکامل وی تامین شود. برای مثال وجود کلسیم و ویتامین D برای حفظ استحکام استخوان‌های کودک طی دوره بارداری لازم است و همین امر در مورد سایر مینرال‌ها، میزان پروتئین دریافتی، اسید فولیک و سایر مواد مغذی حیاتی نیز صادق است که نیاز به یک رژیم تقویتی دقیق و برنامه روزانه دارد. همچنین برای این منظور می‌توان از بسته‌های تغذیه‌ای مکمل استاندارد بهره برد که امروزه به طور جدی مورد توجه محافل علمی مراقبت‌های بارداری قرار دارند.

۵) مواردی مانند رژیم‌های طولانی‌ کاهش وزن و در مقابل آن، وزن‌های خیلی بالا، می‌توانند تهدیدکننده بارداری یا حتی باروری باشند. در این گونه شرایط حتما با پزشک خود مشورت کنید.

۶) گاهی نوزاد یا کودک دچار برگشت شیر مادر یا حتی شیرخشک است. در این موارد با دوری از هرگونه استرس می‌توانید از پزشک خود برای استفاده از شیرهای مخصوصی که در این زمینه موجود است، مشورت بگیرید. به این وسیله کودک را از هرگونه سوءتغذیه یا اختلال رشدی دور نگه دارید. دقت کنید در ترکیب شیرخشک آلرژن‌هایی مانند صمغ گیاهی استفاده نشده باشد.

۷) اگر کودک شما به تشخیص پزشک، دچار حساسیت به پروتئین شیر یا عدم تحمل شیر است، باز بهتر است از شیر صرف‌نظر نکنید. شیرهایی با پایه پروتئینی سویا می‌توانند این معضل را حل کنند.

۸) دانش عامل موفقیت است. همیشه در کسب اطلاعات معتبر، در موضوعاتی که با آن درگیر هستید، پیشرو باشید.

۹) گروه‌های پزشکی می‌توانند خدمات موردنیاز این دوران را برای شما فراهم کنند، هر چند در اغلب موارد، این امر به متخصصان زنان و زایمان و در درجه بعد به کارشناسان مامایی سپرده می‌شود. به هر حال آنچه مهم است برنامه‌ریزی برای انتخاب کارشناسی امین برای ادامه راه تا پایان دوران بارداری است. ویزیت اول عموما از زمان اطلاع از بارداری در ماه اول تا سوم است و بعد از آن بهتر است با فواصل ۶ هفتگی حفظ شود و این روش در ماه آخر به ویزیت‌های هفتگی ارتقا یابد.

۱۰) کلاس‌های بارداری، فضاهای مناسبی برای کسب مهارت‌های این دوران است و اگر در نزدیکی محل زندگی شما چنین امکانی فراهم نیست، می‌توانید با کمک متخصصان، مقدمات آن را به سادگی فراهم کنید.

۱۱) تغذیه حین بارداری از اهمیت جدی برخوردار است. به دلیل مشکل‌های تنظیم دقیق کالری، معمولا این امر به کمبودهای غذایی یا به‌طور معکوس، افزایش وزن منجر می‌شود و برای حل این مساله، یکی از توصیه‌ها استفاده از مکمل‌های آماده است. دقت کنید این مکمل‌ها، واجد استانداردهای علمی لازم باشند. در این دوران، یک بسته کامل غذایی با تمام مواد مغذی ضروری مورد نیاز است و طعم مکمل‌ها اهمیت علمی ندارد. مثلا طعم توت‌فرنگی، وانیل یا کاکائو مهم نیست. این را به عهده ذایقه بگذارید.

۱۲) در مورد روش زایمان منطقی باشید و اگر پزشک معالج، جراحی را ضروری نمی‌داند، در حیطه عوارض ناخواسته آن وارد نشوید.

۱۳) فراموش نکنید که هیچ جایگزین کاملی برای شیرمادر، وجود ندارد و با هیچ توجیهی، کودک دلبندتان را از شیر خود محروم نکنید.

۱۴) در دوران شیردهی به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارید که می‌توانید با مراجعه به پزشک یا مراکز مشاوره، از آنها بهره‌مند شوید.

۱۵) کودک را به پشت بخوابانید. استعمال سیگار را در اطرافش ممنوع کنید. از پوشاندن لباس زیاد یا انداختن پوشش‌هایی مثل پتوی سنگین، لحاف یا قنداق خودداری کنید. رعایت این موارد، احتمال نشانگان مرگ ناگهانی نوزاد را بسیار کم خواهد کرد.

۱۶) شیر مادر برای کودک، غذایی استثنایی است اما در مورد نوزادانی که با تایید پزشک، باید با شیرخشک تغذیه شوند، در انتخاب نوع آن دقت کنید. فرآیند تولید شیرخشک، بسیار پیچیده و حساس است که باید با چند استاندارد معتبر بین‌المللی و کشوری مطابق باشد. اگر بتوانید از شیرهایی استفاده کنید که تازه‌تر و با کیفیت پروتئینی بالاتری باشند، خدمت بزرگی به شیرخوار محروم از شیر خود کرده‌اید. برای این منظور شیرخشکی انتخاب کنید که مثلا فقط یک بار تحت فرآیند خشک‌سازی قرار گرفته باشد. در اکثر شیرخشک‌ها شیر ۲ تا ۳ بار خشک شده و دوباره آب زده شده و مجددا خشک می‌شود و معلوم نیست در این فرآیند چند باره چیزی از کیفیت اولیه باقی بماند یا خیر.

سیامک حبیبی