مقرنسکاری بعد از صفویه

بعد از دوره صفویه نیز هنر مقرنسکاری ادامه یافت . سبک ساختمانی و تزیینی دوره صفویه چنان کامل و مطلوب بود که در تمام دوره افشاریه ، زندیه و قاجاریه از آن تقلید شد و در نتیجه مقرنس …

بعد از دوره صفویه نیز هنر مقرنسکاری ادامه یافت . سبک ساختمانی و تزیینی دوره صفویه چنان کامل و مطلوب بود که در تمام دوره افشاریه ، زندیه و قاجاریه از آن تقلید شد و در نتیجه مقرنس نیز طبعا به زندگی خود با روشهای قبلی ادامه داد. از عصر افشاریه بناهای زیادی در دست نداریم و یا بناهای آن دوره تا کنون خوب معرفی نشده است به همین جهت فقط به قرنیز ساده کاخ خورشید که در کلات نادری است اشاره می کنیم . از عصر زندیه بناهای نسبتا زیادتری موجود است که از جمله می توان مسجد وکیل شیراز را نام برد که به فرمان کریمخان زند احداث شد. در تالار ستوندار این مسجد مقرنسهای ساده ولی زیبا وجود دارد . مقرنسهای این مسجد شبیه به مقرنسهای داخل کاخ خورشید و جزء مقرنسهای آویزان به شمار می آید. در بنای هفت تین شیراز که مربوط به زمان کریم خان زند است ایوانی با ستونهای سنگی یکپارچه و نقاشیها و تزیینات دیگر وجود دارد . در انتهای ستونهای ایوان که دارای ساقه مدور و سرستون نازک چهرگوش است یک مقرنس سه ردیفی به چشم می خورد که در پایین باریک و در بالا پهن است . این نوع مقرنس در انتهای ستونهای مقبره حافظ نیز که در زمان کریمخان زند ساخته شده است ، مشاهده می شود. در تزیینات سقف مقبره کریمخان زند در شیراز که امروز محل موزه پارس است مقرنسکاری و نقاشی دست به دست هم داده و منظره بسیار زیبایی به وجود آورده است .

در دوره قاجار هنرمندان به این هنر توجه داشته و سعی کرده اند که آثاری با تزیینهای مقرنس از خود به یادگار گذارند. به همین منظور جدا از بناهایی که خود ساختند به مجموعه بناهای عصر صفوی دست بردند ؛ برخی را به کلی ویران و به بعضی صحن ، تالار و یا ایوانی افزودند و با الهام از شیوه کاشیکاری و مقرنس سازی صفویان به تزیین بناهای جدید پرداختند. مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان کرمان یکی از همان بناهاست : در انتهای بخش جنوبی پس از صحن شاه عباس در زمان قاجار صحن ناصری ساخته شده است. و همینطور در حرم مطهر حضرت معصومه (ع) که در زمان صفویه ساخته شده بهدها هنرمندان قاجار سقاخانه و ایوانی در صحن کهنه با مقرنسکاری زر اندود احداث کردند.

هنر وتمدن اسلامی نوشته دکتر غلامعلی حاتم

نوشته شده توسط سارا مردانی

isfhandicraft.blogfa.com