تأثیر اجرای دفع در خارج از تخت بر واكنشهای جسمی و روحی بیماران عروق كرونر

یكی از اقدامات درمانی برای محدود كردن میزان آسیب عضله قلبی اجرای استراحت مطلق بلافاصله پس از حمله قلبی است

یكی از اقدامات درمانی برای محدود كردن میزان آسیب عضله قلبی اجرای استراحت مطلق بلافاصله پس از حمله قلبی است. بنابراین بیماران برای انجام دفع ادرار و مدفوع مجبور به استفاده از لوله و لگن هستند كه اغلب اضطراب آور و توأم با بروز نشانه هـای قلبی است. این پژوهـش با هدف بررسی تـأثیر اجرای دفع در خارج از تخت بر واكنشهـای جسمی و روحی بیماران عروق كرونر انجام گردید.

▪ روش ها:

در پژوهشی نیمه تجربی تعداد ۷۶ بیمار, به روش نمونه گیری آسان انتخاب و سپس بطور تصادفی به دو گروه ۳۸ نفری مطالعـه و شاهد تقسیم شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه, دستگاههای فشارسنج و تله مانیتورینـگ قلبی استفاده گردید. در ابتدای پژوهش با هر دو گروه مصاحبه شد و مشخصات فردی، بهداشتی و واكنشهـای روحی آنها مورد سنجش قرار گرفت. در مورد گروه مطالعه بعد از ۱۲ ساعت استراحت مطلق, دفع در خارج از تخت و در محل دستشویی انجـام گردید. در مورد گروه شاهد هیچگونه مداخلـه ای از طرف پژوهشگر صورت نگرفت و دفع در تخت انجام گرفت. قبل و بعد از هر بار دفع واكنشهـای جسمـی بوسیله پرسشنامه مورد سنجش قرار گـرفت. در پایان ۴۸ ساعت اول مجـدداً واكنش روحی بیمـاران تعیین گردید. داده هـای پژوهش توسط روشهای آماری توصیفی و استنبـاطی با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

▪ نتایج:

یافته های پژوهش بین میانگین تغییرات فشار خون سیستولیك و تعداد ضربان قلب گروه مطالعه و شاهد قبل و بعد از اجرای دفع در خارج تخت تفاوت آماری معنی داری نشان داد, همچنین در میانگین تغییرات نمرات واكنشهای روحی قبل و بعد از اجرای دفع در خارج از تخت در گروه مطالعه و شاهد تفاوت آماری معنی داری مشهود بود.

▪ بحث: اجرای دفع در خارج از تخت برای بیماران عروق كرونر در بخش مراقبت ویژه قلبی ایمن و می تواند بر واكنشهای جسمی و روحی تأثیر گذار باشد.

● مقدمه:

علیرغم پیشرفت هـای انجام گرفتـه در زمینه تشخیص، درمان و مراقبتها، بیماری هـای عروق كـرونر همچنـان موجـب مـرگ و میـر فـراوان مـی گردد (۱). به طـوری كه امروزه بیماری هـای عروق كرونر مسئول ۴۲ درصد كل مرگ و میر در آمریكا محسوب می شوند (۲). شیوع بیماریهـای عروق كرونر و مرگ و میر ناشـی از آن در ایران نیز رو به افزایش است، بر طبق آمارهـای موجود تعداد مطلق مرگ و میر ناشی از بیماریهای عروق كرونر در ایران در هر دو جنس ۵۰۰۰۰۰ نفر در سال می باشد (۳).

اهداف درمانی در ساعات اولیه پس از حملهٔ قلبی شامل كاهش تقاضا و مصرف اكسیژن میوكارد می باشد (۴). برای رسیدن به این هدف باید عوامل افزایش دهنده كار قلب را كنترل نمود.

▪ یكی از این عوامل فعالیت جسمانی است

بنابراین اجرای استراحت مطلق بلافاصله پس از حمله قلبی ضروری می باشد (۵). با توجه به اینكه بیمـاران بستری در بخش مراقبت ویژه قلبـی در ساعات اولیه استراحت مطلق دارند برای انجام دفع مجبور به استفـاده از لگن در تخت می باشند كه استفاده از لگن برای بیماران اضطراب آور است (۶). عوامل فردی, خانوادگی, فرهنگی, روانی و اجتماعی بر روی دفع ادرار و مدفوع افراد مؤثر است (۷). عمل دفع برای بسیاری از افراد یك عمل شخصی و خصوصی محسوب میشود به همین دلیل استفاده از لوله و لگن در تخت سبب شرم و خجالت زیاد می شود (۸). عوامل روانی و اجتماعی مؤثر بر دفع شامـل وضعیت بدن حین دفـع و رعایت محیط خصوصی است (۹).

گـرفتن لوله و لگن در وضعیت خوابیده مانع از تخلیه كامل مثانه خواهد شد (۱۰). وضعیتی را كه بیشتر افراد برای دفع مدفوع می گیرند چمباتمه زدن می باشد در این وضعیت اعمال فشار بر روی شكم و استفاده از عضلات شكمی و پرینه برای دفع فراهم مـی شود، نشستـن بر روی شكـم در وضعیت خوابیـده و شرایط روحـی ناشی از این وضعیت عمل دفع را با مشكل مواجه میسازد (۱۱). رعایت محیط خصوصـی مهمترین عامل روانی، اجتماعی مؤثر بر دفع است. بسیاری از افراد برای انجـام دفع در تخت دچار آشفتگـی و اضطراب مـی شوند و ممكن است سر و صدا و اغتشـاش ایجاد كنند (۱۲).

▪ انجام دفع در یك محیط خصوصی (دستشویی)

بر وضعیت جسمی و روحی این بیماران تأثیر گذار است. فواید جسمی انجام دفع در خارج از تخت مربوط به نحوهٔ وضعیت بدن در حین دفع و كاهش مدت زمان استراحت مطلق است (۳).

وضعیت بدن در هنگام استفاده از توالت فرنگی شرایط مناسبی را برای استفاده از عضلات شكمی و پرینه حین دفع فراهم می سازد و احتمال وقوع مانوروالسالوا در مقایسه با استفاده از لگن در تخت كمتر می باشد (۱۴). مزایای روحی انجام دفع در خارج از تخت مربوط به كنترل اضطراب ناشی از گرفتن لگـن در تخت می باشد هـمچنین زود راه انـدازی دارای منافـع اجتماعـی و اقتصـادی است (۱۵). با توجه به مطالب فوق تحقیقـی با هدف تعیین تأثیر اجرای دفع در خارج از تخت بر واكنش هـای جسمی و روحی بیمـاران عروق كـرونر در بخش مراقبت ویژه قلبـی بیمارستـان منتخب وابسته به مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان اصفهان در سال ۱۳۸۱ انجام گرفت. فرضیه های مورد پژوهش عبارتند از:

- میانگین تغییرات فشارخون و تعداد ضربان قلب و توزیع فراوانی نشانه ها, آریتمی ها و دفعات عمل دفع و میانگین تغییرات نمرات واكنشهـای روحی بیماران عروق كرونر قبل و بعد از اجرای دفع در خارج از تخت با گروه شاهد تفاوت دارد.

● مواد و روشها:

این پژوهش, یك مطالعه نیمه تجربی است كه در آن تأثیر متغیر مستقل اجرای دفع در خارج از تخت بر واكنشهای جسمی و روحی واحدهـای مورد پژوهش, تحت بررسی قرار گرفت. جامعه پژوهـش را كلیه مبتلایان به بیماری هـای عروق كـرونر بستـری در بخـش مـراقبت ویـژه قلبـی بیمارستـان شریعتی شهر اصفهـان و نمونه مورد مطالعه در این پژوهش را ۷۶ بیمار مبتلا به بیماری عـروق كرونر طبق تشخیص متخصص قلـب و عروق آن مركز تشكیل دادند كه كلیه این بیماران دارای شرایط ذیل جهت ورود به مطالعه بوده اند: حداكـثر سن ۶۵ سال, برای اولـین بار در بخـش مراقـبت ویژه قلبـی بستری شده بودنـد و كلیـه واحدهـای مورد پژوهش گروه مطالعـه داوطلب انجام دفع در خارج از تخت بودند.

واحدهای مورد پژوهش به روش نمونه گیری آسان انتخاب و سپس بطور تصادفی در دو گروه مطالعه و شاهد بطور مساوی قرار گرفتند. پژوهشگر و همكاران بمنظور انتخاب واحدهای مورد پژوهش از تاریخ ۱/۵/۸۱ لغـایت ۱/۹/۸۱ به مدت هیجـده هفته بصورت تداومـی در همه روزهای هفته در شیفتهای صبح و عصر و شب تا كامـل شدن تعداد نمونه هـا به بخش مراقـبت ویـژه قلبـی مراجعـه نمودنـد. ابـزار گـردآوری اطلاعات، پرسشنامه, مصاحبه, دستگاه فشارسنج و تله مانیتـورینگ قلبـی بود. پرسشنـامه مذكور مشتمـل بر چهار بخش بود. بخش اول دارای نه سئوال مربوط به خصوصیات فردی و بهداشتـی مثل سن, جنس, میزان تحصیلات, وضعیت تغذیه و ورزش بود.

بخش دوم دارای پنج سئوال مربوط به وضعیت دفع ادرار و مدفوع واحدهای مورد پژوهش بود. بخش سوم پرسشنامه دارای هشت سئـوال مربوط به نشانه های ناشـی از انجام دفع ادرار و مدفـوع بود كه قبل و بعد از هر بار دفع تكمیـل گردید. بخـش چهـارم شامل پرسشنـامه اضطـراب و افسردگـی بیمارستانـی مشتمـل بر چهـارده سئوال بوده كه در ابتـدای بستری شدن بیمـار و در پایان ۴۸ ساعت اول بستـری تكمیل گردیـد. پرسشنامه مذكـور با استفاده از كـتب و مقـالات علمی تهیه گردید و جهت تعیین اعتبار آن از اعتبار محتوی و با ضریب آلفای ۹۰ درصد اعتماد آن تأیید شد.

اصغر خلیفه زاده

عضوهیأت علمی(مربی)گروه داخلی،جراحی دانشكده پرستاری و مامایی دانشگاه ع.پ.اصفهان.

E-mail:[e-mail]

مرتضی ملكیان, اكرم امین السادات

منابع:

۱-Hoeman S P. Rehabilitation Nursing. ۳thedi. Mosby com; ۲۰۰۲. P: ۷۵۳.

۲- Derstine J B, Hargrove S D. Comprehensive Rehabilitation Nursing. Saunders com; ۲۰۰۱. P: ۴۸۶.

۳ـ سلطانی فهیمه. بیماریهای عروق کرونر در زنان. خلاصه مقالات پنجمین سمینار سراسری دانشکده پرستاری و مامائی حضرت فاطمه (س). شیراز ۱۳۸۱: ص ۳۶ .

۴- Braunwald E, Zipes D P, and Libby p. Heart Disease ۶thedi. Philadelphia, Saunders com; ۲۰۰۱. P:۱۱۴۲.

۵- فتحی الهی علیرضا. در ترجمه اصول طب داخلی هاریسون-بیماریهای قلب و عروق. برانوالد یوجین (مؤلف). تهران: انتشارات ارجمند. چاپ اول. ۱۳۸۰. ص ۳۳۰ .

۶- Taylor C, Lillis C, and Lemone P. Fundamental of Nursing. ۴thedi. Philadelphia, Lippincott com; ۲۰۰۱. P: ۱۱۴۹.

۷- Kozier B. Fundamental of Nursing. ۶thedi. Peentice Hall Health com; ۲۰۰۰. P:۱۱۸۰.

۸-Potter P A, and Perry A G. Fundamental of Nursing. ۵thedi. Mosby com; ۲۰۰۱. P: ۱۳۸۸.

۹-Hrarkreader H. Fundamental of Nursing. Philadelphia. Saunders com; ۲۰۰۰. P: ۸۵۰.

۱۰-Dewit S C. Fundamental Concepts and skills for Nursing. Philadelphia, Saunders com; ۲۰۰۱. P: ۸۰۸.

۱۱-Delaune S, Ladner P K. Fundamentals of Nursing. ۲thedi. Thomson com; ۲۰۰۲. P: ۹۶۶.

۱۲-Graven R, and Hirnle C. Fundamental of Nursing. ۴thedi. Philadelphia, lippincott com; ۲۰۰۳. P: ۱۰۶۸.

۱۳-Wallentin L, and Stentrand M. Fibrinolytic Therapy in patient with Myocardial Infacrction. Internal Medicine. ۲۰۰۳; ۶۳(۸): ۶۵۰-۶۵۷.

۱۴-Woods L S, Froelcher E S, and Underhill S. Cardiac Nursing. ۴thedi. Lippincott com; ۲۰۰۰. P: ۵۲۵.

۱۵-Hurst.The Heart. Newyork. MC Grawhill publication com; ۲۰۰۱. P: ۱۳۳۰.

۱۶- Kotrly K J. Blood Pressure and stroke volume Measurements During seatd And supine grades valsalva Manuver, International union of physiological science. ۲۰۰۰; ۵۴۲(۱۴): ۵۲۴-۵۳۱.

۱۷-Winslow E H, Lane L D, and Gaffneu A. Oxygen uptake And cardiovascular Response in patient and Normal Adult During in Bed and out of Bed Toileting. Journal of cardiac Rehabilitation. ۱۹۹۸; ۳۴۸-۳۵۴.

۱۸-Bednarz B. Is Chest pain Still The Most Important symptom of Acute coronary syndrome. Polish Heart Journal. ۲۰۰۲; ۲(۱): ۱۴.

۱۹- Moser D K. Anxiety after Myocadial Infarction Association with subsequent Ischemic and Arrhythmic Events. psychosom Med ۲۰۰۲; ۱۵۸(۶): ۳۹۵-۴۰۱.

۲۰-Perry a G, And Potter PA. Clinical Nursing. ۵thedi. St. Mosby com; ۲۰۰۲. P: ۶۹۰.

۲۱-Stewart M j, and Gregor F M. Early Discharge and Return to work following Myocardial infarction. Social science and Medicine. ۲۰۰۲; ۱۸(۱۲): ۱۰۲۷-۱۰۳۶.

Abstract

Title: Effects of outside bed elimination on physical and psychological reaction of the patients with CAD.

Authors: A, Khalifezadeh. M, Malekian. A, Aminosadat.

Introduction: This is a quasi-experimental study focussing on defining the effect of outside bed elimination on psychological and physical reaction of coronary patients in CCUs selected in hospitals of social security organization in ۲۰۰۲.

Methods: This is a two group two stage survey carried out on all coronary patients hospitalized in CCU of Dr. Shariati hospital,well qualified to enter the study ,selected through non randomized convenient sampling. The samples were randomly devided into two groups of study and control. The data were collected by interviews and observations through questionnaires, sphygomomanometer and tele cardiac monitoring. The questionnaire including four sections was made according to scientific books and articles. The first section, filled at the begining of the research, included nine questions on individual and health related characteristics. The second included five questions on urination and defecation status and the third contained eight questions on urination and defecation signs. The fourth was composed of an anxiety and depression hospital questionnaire including fourteen questions. Scientific validity of the questionnaire was made by content validity and the reliability was made through a pilot study with a korenbach of ۹۰%.

All the subjects were in complete bed rest for the first ۱۲ hrs and had in bed elimination. As soon as outside bed eliminations was licensed, Bp and heart rate were checked for study group before elimination and in case of arrhythmia, it was recorded.

Elimination signs were asked from the subjects and recorded. Bp, heart rate, arrhythmia and elimination signs were recorded after elimination. For controls, elimination was administrated handling a bedpan and in bed after interviewing and filling the questionnair without any further researchers’ interventions. The data were processed and analyzed by SPSS and inferential descriptive statistics. Pair t-test, T-test, Wilcoxon and Manwhitney tests were used to reach the goals of the study.

Results: The findings showed that there was a significant difference between mean BP and heart rate before and after elimination in bed and out of bed(P=%۰۰۱).Mean systolic BP and heart rate showed a significant difference between, before and after elimination out of bed compared with controls( P>%۰۵).

The findings concerning frequency distribution of the signs before and after elimination out of bed also showed no significant difference with the controls (P>%۰۵).

Frequency distribution of arrhythmia after elimination out of bed showed a significant difference with controls (P=۰/۰۰۴). Mean number of eliminations after elimination out of bed showed a significant difference with controls (P=۰/۰۰۱).

Regarding the frequency distribution of the subjects in study and control groups concerning psychological reaction, there was a significant difference before and after eliminations in and out of bed (P=۰/۰۰۱). The findings also showed no significant difference in the frequency distribution of the subjects according to psychological reactions before elimination out of bed while there was a significant difference after elimination out of bed (P=۰/۰۲۳).

Discussion: This study recommends applying its findings in different fields of nursing and suggests further studies in this field .Out of bed elimination in patients with CAD in CCU is safe and affects patients’ physical and psychological reactions.

Key words: Coronary Artery Disease, elimination, physical and psychological reactions.

---