به امید خروج بوش از عراق نمانیم

تحلیلگران آگاه می توانستند درك كنند كه این اقدام خطرهای زیادی برای منافع آمریكا در بردارد, ولی آن را ابراز نكردند مخالفت ها با جنگ عراق در سراسر جهان بسیار شدید و قاطع بوده و هزینه سنگین آن برای آمریكا كاملاً آشكار است

● نقطه نظرات تازه نوام چامسكی، اندیشمندآمریكایی

كسانی كه حمله به عراق را طرح ریزی كردند، به طور بی سابقه ای هدف انتقاد های شدید قرار گرفته اند. تحلیلگران آگاه می توانستند درك كنند كه این اقدام خطرهای زیادی برای منافع آمریكا در بردارد، ولی آن را ابراز نكردند. مخالفت ها با جنگ عراق در سراسر جهان بسیار شدید و قاطع بوده و هزینه سنگین آن برای آمریكا كاملاً آشكار است.

فاجعه ای كه بر اثر این تهاجم ایجاد شده ورای بدترین انتظار ها بوده است، دیدن رفتارهای نادرست جدی ترین حامیان جنگ كه سعی دارند چیز هایی را كه به روشنی گفته بودند، انكار كنند، بسیار جالب و سرگرم كننده است.

در مورد انگیزه باقی ماندن ایالات متحده در عراق می توان گفت آنچه را كه پیش از این سال ها و بار ها گفته ام تكرار كنم. یك عراق مستقل با یك دموكراسی - هرچند نیم بند- می تواند برای طراحان آمریكایی آن ناكامی و فاجعه به بار آورد: با وجود در اكثریت بودن شیعیان به احتمال زیاد مناسبات خود را با ایران و دیگر شیعیان گسترش خواهند داد؛ در سراسر مرز عربستان سعودی یك جمعیت شیعی حضور دارند كه بشدت به وسیله این حكومت مورد حمایت آمریكا سركوب می شوند و هر گامی كه به طرف استقلال عراق برداشته شود، به آنها برای فعالیت های حقوق بشری و كسب درجه ای از آزادی، جرأت می بخشد و دست برقضا این امر درست در جایی پیش می آید كه میدان نفتی عربستان آنجا قرار دارد.

از این ها مهم تر، حاكمیت و استقلال عراق ممكن است به یك اتحاد و همبستگی برای كنترل بیشترین منابع نفت جهان بینجامد، بدون وابستگی به آمریكا و مستقل از آن. این امر در صورت تحقق به تضعیف دستیابی آمریكا - كه از جنگ دوم جهانی به این طرف، یك قدرت جهانی شده است- در رسیدن به هدف های اصلی اش منجر می شود و باز هم از این ها بد تر، این كه اگرچه آمریكا می تواند اروپاییان را دچار ترس كند و آنها را به وحشت بیندازد، ولی نمی تواند چین را بترساند كه بی دغدغه و با خیال آسوده به راه خودش می رود، حتی در عربستان سعودی. همین امر دلیلی است بر این كه چرا چین یك تهدید بزرگ به شمار می رود. احتمال این كه بلوك مستقل انرژی در منطقه خلیج(فارس) به شبكه امنیت انرژی آسیایی Asian Energy Security Grid ، كه پایه گذار آن چین است، وShanghai Corporation Council كه روسیه، با منابع عظیم انرژی اش جزء لاینفك آن است، بپیوندد زیاد است.

دولت های آسیای مركزی هم ـ كه پیش از این عضو آن بوده اند ـ و شاید هند، این همكاری را تكمیل كنند. ایران هم كه از قبل با آنها همكاری داشته است. همچنین احتمال تشكیل بلوك یا جبهه ای از دولت های عربی كه شیعیان در آنها دست بالا را دارند نیز وجود دارد. همه این ها كابوسی خواهد بود برای طراحان سیاست آمریكا و متحدان غربی شان.

بنابر این، دلایلی بسیار قوی وجود دارد كه چرا آمریكا و بریتانیا همه روش های ممكن را برای كنترل مؤثر عراق می آزمایند.

آمریكا در حال ساختن كاخی عظیم برای سفارتخانه خود در بغداد است كه تاكنون بزرگ ترین مركز دیپلماتیك در جهان است و در آینده شهری جداگانه در داخل بغداد خواهد شد. آمریكا پول زیادی را برای ساختن پایگاه های نظامی خود در عراق هزینه كرده است. این ها را درست نكرده برای این كه تحویل عراقی ها بدهد و برود.

همه این ها جدا از انتظاراتی است مبنی بر این كه اوضاع آینده به شكلی ترتیب داده شود كه شركت های بزرگ آمریكایی بتوانند از منابع عراق سود ببرند. این مطالب و احتمال ها كه در برنامه ریزی های سیاستگذاران آمریكایی اهمیت زیادی دارد،البته موضوع بحث ما نیست، چون نمی توان در باره آنها اظهار نظر قاطعی كرد. این ها فقط چیز هایی است كه وجود داردو یا ممكن است اتفاق بیفتد.

اما این واقعیت های این دكترین اساسی را نقض می كند كه قدرت دولت، هدف های شریفی دارد و هرگاه اشتباهات فاحشی مرتكب شود، این اشتباهات دارای انگیزه های ناجور و خشن نیست و زیر تأثیر منافع قدرت های خصوصی داخلی قرار نمی گیرد. هر پرسشی در مورد این واقعیت های بزرگ یا نادیده گرفته شده و یا به باد انتقاد گرفته می شود. همچنین به دلایلی منطقی، صدور اجازه بحث درباره آنها ممكن است موجب تضعیف قدرت و امتیازات آن شود. دستورات ریاست جمهوری، معمولاً حاوی عبارتی است در مورد معیار های آزادی كه همواره باید همراه با هر عمل باشد، ولی افراد اهل منطق این عبارت را نادیده گرفته اند و رعایت آن را به عنوان موضوعی بی معنی، قابل طرح ندانسته اند.

موضوع دیگری هم هست: حتی متعهد ترین محققانی كه از «ترویج دموكراسی» حمایت می كنند تشخیص می دهند كه «خط مستمر» نیرومندی در كوشش های آمریكا وجود دارد برای این كه دموكراسی تا جایی تنزل یابد كه هدف های آن فقط وقتی مورد حمایت قرار گیرد كه با هدف های استراتژیك و اقتصادی آنها انطباق یابد. برای نمونه پشتیبانی از مجازات وحشیانه مردمی را می توان نام برد كه مرتكب این جنایت شده اند كه در یك انتخابات آزاد «در جهتی اشتباه» رأی داده اند: آنها مردم فلسطین را هدف مجازات ها ی وحشیانه خود قرار داده اند، با عذر و بهانه هایی كه در جوامع آزاد واقعاً تمسخرانگیز است.

در آمریكا نظر برگزیدگان قدرت در مورد دموكراسی معمولاً این بوده است كه آن را یك تهدید خطرناك به حساب آورده اند كه باید در برابر آن مقاومت كرد. ولی بعضی از عراقی ها قبول كرده اند كه مأموریت بوش آوردن دموكراسی به جهان است. یك در صد عراقی ها در نظر سنجی چنین نظری را ابراز داشته اند كه در واشنگتن آن را نظری بزرگ منشانه دانستند.

در مورد پیشنهاد بیرون بردن نیرو های آمریكایی از عراق، نسبت به گفته مسئولان طراز اول باید محتاط بود. بعضی ها ممكن است آن قدر زیر تأثیر القائات قرار گرفته باشند كه به خودشان اجازه ندهند در باره دلایل تهاجم یا اصرار در حفظ و تداوم اشغال - به هر شكل ممكن- بیندیشند. بعضی هم ممكن است تكنیك های مؤثری برای كنترل اوضاع در نظر داشته باشند : آرایش تازه نیرو ها ی آمریكایی در پایگاه های عراق و در منطقه شكل می گیردتانسبت به سازمان دهی پشتیبانی نظامی از كشور های وابسته اطمینان یابند تا تجربه ویتنام تكرار نشود.

در مورد پی آمد های عقب نشینی نیرو های آمریكایی حق داریم به شیوه خود قضاوت كنیم، ولی این ها به هیچ وجه اهمیت ندارند. آنچه مهم است این كه، عراقی ها چگونه فكر می كنند. بی شك ما در مورد شخصیت و سطح اخلاقی كه بر فرهنگ روشنفكری مان حكمفرماست، چیز های زیادی را فهمیده ایم.

گزارش بیكر- هامیلتون، پیشنهاد تجزیه عراق را نپذیرفته است، حتی خودمختاری در سطح بالا و در درون یك ساختار فدرال راقبول نكرده است. اگر چه این امر واقعاً به ما مربوط نیست و حق ما نیست كه در باره آن تصمیم بگیریم، ولی شك گرایی و ناباوری آنها موجه است. كشور های همسایه عراق نسبت به یك كردستان مستقل مخالفت شدیدی خواهند كرد. حتی ممكن است تركیه در چنین صورتی به كردستان حمله ور شود و این استقلال می تواند تهدیدی هم باشد برای اتحاد مهم و حیاتی و دیرپای آمریكا-اسرائیل- تركیه. كرد ها بشدت طرفدار استقلال خود هستند، ولی به نظر می رسد كه آن را امكان پذیر نمی دانند دست كم در حال حاضر.

به نظر می آید فدرالی شدن عراق به نظر منطقی است، ولی این طرح در چشم انداز آینده ای نزدیك در عراق واقع گرایانه به نظر نمی آید.

سیاست آمریكا در مورد ارتش خود، پس از عقب نشینی باید همانی باشد كه در مورد دیگر مهاجمان به كار می رود:

۱) پرداخت غرامت جنگی به عراق

۲) توجه به خواست قربانیان

۳) واداشتن همه گروه های مقصر به پاسخ گویی، با اصول دادگاه نورمبرگ ( دادگاهی كه پس از جنگ جهانی دوم در نورمبرگ آلمان و برای محاكمه جنایتكاران جنگ تشكیل شد-م ) و اساسنامه سازمان ملل و دیگر اسناد بین المللی.

یك پیشنهاد عملی تر این است كه سعی كنیم در جامعه داخلی و فرهنگ مان آن قدر تغییرات ایجاد كنیم كه برای آنچه قرار است مورد تأمل وبازنگری قرار گیرد، كافی باشد. این وظیفه بزرگی است و نه تنها در باره این موضوع، بلكه درباره همه مسائلی صدق می كند كه با زندگی مردم مرتبط است، اگرچه فكر می كنم مخالفت برگزیدگان با چنین پیشنهادی خیلی شدید تر از مردم عادی باشد.

ایندیپندنت ـ برگردان: پوراندخت مجلسی