بن ایکس Ben X

بن جوانی متفاوت و گریزان از واقعیت است و همه چیز برای او در دنیایی مجازی اتفاق می افتد او در کودکی صاحب حافظه ای قوی بوده, اما بعدها دچار بیماری اوتیسم شده است تنها دوستی که دارد دختری به نام اسکارلیت است که روز صبح با او روی اینترنت Archlord بازی می کند

▪ کارگردان: نیک بالتازار.

▪ فیلمنامه: نیک بالتازار بر اساس رمان "Niets is alles wat hij zei" و نمایشنامه Niets.

▪ موسیقی: پراگا کان.

▪ مدیر فیلمبرداری: لو برگمانس.

▪ تدوین: فیلیپ راوئت.

▪ طراح صحنه: کورت لوینس.

▪ بازیگران: گرگ تیمرمانس[بن]، لورا رولیندن[اسکارلیت]، ماریکه پینوی[مادر]، ل گوسن[پدر]، تایتوس د ووگت[بوگارت]، مارتن کلایسنس[دسمت]، تانیا وان در ساندن[سابین]، یوهان هلدنبرگ[معلم دینی].

▪ ٩٣ دقیقه.

▪ محصول ٢٠٠٧ بلژیک، هلند. برنده جایزه بزرگ و جایزه هئیت داوران کلیسای جهانی از جشنواره مونترال، برنده جایزه تماشاگران و انتخاب کارگردان ها برای بهترین فیلم خارجی از جشنواره سدونا، برنده جایزه فیپرشی از جشنواره استانبول.

▪ ژانر: درام.

بن جوانی متفاوت و گریزان از واقعیت است و همه چیز برای او در دنیایی مجازی اتفاق می افتد. او در کودکی صاحب حافظه ای قوی بوده، اما بعدها دچار بیماری اوتیسم شده است. تنها دوستی که دارد دختری به نام اسکارلیت است که روز صبح با او روی اینترنت Archlord بازی می کند.

همکلاسی هایش در دبیرستان مرتباً سر به سر او می گذارند و یک روز هم شلوار از پای او کشیده و فیلم آن را روی اینترنت قرار می دهند. همزمان پیامی از اسکارلیت دریافت می کند که خواستار آشنایی رو در رو با اوست. چون بن بالاترین امتیاز را همواره در این بازی به دست می آورد.

در روز موعود بن خانه را ترک و به دیدار اسکارلیت می رود. اما قادر به سخن گفتن با او نیست. بعد از بازگشت به خانه همراه پدر و مادر به سفری دریایی می روند.

در آنجا بن در برابر دوربین خود خودکشی می کند. در مراسم تشیع جنازه همه همکلاسی هایش حضور دارند و با نمایش فیلمی از رفتارشان با بن به شدت ناراحت می شوند. به نظر می رسد بن هنوز زنده است و مرگ وی چیزی جز بازی پایانی وی نیست....

● چرا باید دید؟

نیک بالتازار متولد ١٩٤٦ گنت، اوست ولاندرن، بلژیک است و بن ایکس اولین فیلم اوست. تنها سابقه ای که از وی در منابع موجود یافت می شود تجربه بازی در نقش هایی کوتاه در دو فیلم به سال ١٩٩٥ و ٢٠٠٣ است. اما با همین فیلم اول خود موفق شده کلی سر و صدا در جشنواره ها به پا کند و چهار جایزه معتبر هم به دست بیاورد.

بن ایکس که به عنوان نماینده رسمی بلژیک به مراسم اسکار معرفی شده بود، به اوتیسم نمی پردازد. بلکه بیماری شخصیت اصلی فیلم بهانه ای است تا از طریق آن رفتارهای ناهنجار اجتماعی مانند قلدری و تحقیر دیگران زیر شلاق گرفته شود.

البته این امر باعث نمی شود تا به مصائب زندگی در دنیای مجازی نیز پرداخته نشود. بالتازار از لحظه شروع فیلم دنیای ذهنی قهرمانش را همچون یک بازی رایانه ای تصویر می کند. اما نماهای ثابت از صحبت های نزدیکان بن را نیز در لابلای آنها می گنجاند تا ظاهری مستندگونه نیز به اثر خود بدهد.

فیلم میان روایت ذهنی، فیلم مستند و داستانی فانتزی در رفت و آمد است و به خوبی موفق می شود تعادلی میان همه این دنیاهای متضاد برقرار کند. و از همه حیرت انگیزتر اینکه فیلم بر اساس داستانی واقعی ساخته شده است!

این فقط بن نیست که قلدری و خشونت نوجوان های همسن و سالش سبب وحشت هر روزه اش شده، این کابوس همه ماست. قهرمان فیلم هلندی است و اکثریت صحنه های آن نیز در هلند می گذرد. در واقع می شود آن را مطالعه ای درباره جوانان امروز هلندی دانست که مواد مخدر، روابط جنسی بی بند و بارانه و ابراز خشونت در نزد آنان چیز عجیب یا نابهنجاری نیست.

در نزد آنها صحبت از خدا، دین، قراردادهای اجتماعی و حتی اخلاقی تمسخرشان را برمی انگیزد و بن ایکس سعی می کند تا با سیلی محکمی آنها را به خود آورد. این سیلی در قالب خودکشی و فیلمی که در مراسم تدفین وی نمایش داده می شود به صورت جامعه هلند نواخته می شود. آن هم از سوی کسی که تلفظ سر هم نامش در زبان هلندی بنیکس هیچ کس معنی می دهد.

فیلم با سرمایه ای معادل یک و نیم میلیون یورو تولید شده و همین مقدار را در بلژیک به دست آورده است. یک فیلم اروپایی استخوان دار، که سبک دیداری شنیداری کارگردانش سخت به دل می نشیند.

برای آشنا شدن با سینمای امروز هلند یکی از بهترین نمونه ها است و برای کارگردانش سنگ زیرین یک کارنامه درخشان در آینده!

امیر عزتی