بی ادا و اصولی، بی‌پولی را از دست ندهید

شما را به دیدن فیلم بی‌پولی دعوت می‌کنم اگر حال و حوصله این سینمای پر از دعوا و ادا و اصول را ندارید. نعمت‌الله در بی‌پولی سعی می‌کند تا جای ممکن از اغراق‌های نمایشی بیهوده دوری …

شما را به دیدن فیلم بی‌پولی دعوت می‌کنم اگر حال و حوصله این سینمای پر از دعوا و ادا و اصول را ندارید. نعمت‌الله در بی‌پولی سعی می‌کند تا جای ممکن از اغراق‌های نمایشی بیهوده دوری کند و فضایی رئال را به تصویر بکشد و کمدی خود را روی همین پایه و اساس استوار کند.

اتفاقاً این کار خوب هم جواب می‌دهد و در ابتدای فیلم، یک کمدی موقعیت درست و حسابی را شاهدیم. جایی که کمدی در دل سنگین‌ترین وقایعی که می‌توانند برای یک زوج جوان رخ بدهند، بروز پیدا می‌کند و اتفاقا خنده‌دارترین قسمت‌های فیلم، دقیقا تلخ‌ترین جاهای آن است. همان سکانس‌هایی که ایرج به همراه دوستان بیکارش در دفتری اوقات خود را سر می‌کنند. فیلم در این قسمت ساده و روان پیش می‌رود و بازی بازیگران هم کاملا دور از اغراق‌های آزاردهنده است. اتفاقات فیلم نه شعاری به نظر می‌رسند و نه از نظر ریتم دچار سکته می‌شوند، حتی حرف زدن‌های لیلا حاتمی در اینجا با توجه به شرایط شکوه و دوری مداومش از ایرج، چندان مایه عذاب نیست. فیلم در این مدت، شخصیت پردازی جالبی هم دارد، به‌خصوص در مورد ایرج. وقتی بخواهیم او را مورد قضاوت قرار دهیم، دچار تناقضاتی جدی می‌شویم! از یک طرف می‌دانیم کارهای مغرورانه ایرج به نوعی احمقانه و بی‌خردانه است، چرا که در این شرایط خطرناک، منجر به بدبختی و بی‌نوایی او و شکوه و بچه‌ای که در راه دارند می‌شود. ولی در عین‌حال نمی‌توانیم او را به خاطر این اینکه غرورش را حفظ می‌کند و زیر بار حرف زور نمی‌رود تحسین نکنیم. خلاصه اینکه قسمت اول فیلم، شاید از تماشاگر قهقهه نگیرد، ولی حسابی حال او را خوب می‌کند. تماشاگر در طول این مدت احساس می‌کند دارد از زندگی لذت می‌برد. بی پولی ساخته حمید نعمت‌الله با دیدی دقیق و زاویه‌ای خاص به معضلی می‌پردازد که در کشور ما هم قدیمی است هم جدید. شاید در روزگار گذشته این معضل وجود داشت، اما چندان به چشم نمی‌آمد. حمید نعمت‌الله از دریچه دوربین، چشم و هم‌چشمی را با دشمن به ظاهر دوست، باجناق، نشان می‌دهد...

شخصیت‌ها در فیلم خوب از آب در آمده‌اند و به نوعی شاید می‌شد چشم‌بسته همه بازیگران را با توجه به نقشی که دارند انتخاب کرد. در هر صورت بی‌پولی فیلمی است که مخاطب را هم با یک حرکت منطبق و هم با یک حرکت موازی تا انتها بیدار نگه می‌دارد و خبری از رخوت و سکانس‌های کش‌دار نیست. حضور بازیگری به نام لیلا حاتمی به‌عنوان همسر آقای چیت‌چی و بازی قابل قبول و با کمی ارفاق، تحسین‌برانگیز دختر مرحوم علی حاتمی از برگ‌های برنده فیلم بود که حتی داوران جشنواره را نیز به اهدای سیمرغ بلورین جشنواره فجر برای این خانم بازیگر مجاب کرد.

کیومرث پوراحمد

کارگردان